واقعیت داشتن تعبیر خواب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: تعبیر خواب، ابن‌سیرین.
پرسش: آیا تعبیر خواب واقعیت دارد؟ ابن‌سیرین کیست و آیا کتاب تعبیر خواب او صحت دارد؟
پاسخ: براساس
آیات و
روایات، تعبیر خواب واقعیت دارد. خواب‌ها چند دسته‌اند: خواب حاصل از افکار انسان؛ خواب حاصل از غلبه مزاج؛ خواب شیطانی؛ خواب‌های صادق؛ خواب ناشی از وضعیت انسان.
تعبیر خواب ابن‌سیرین، در واقع مؤلف آن، شیخ ابوالفضل حبیش بن ابراهیم تفلیسی است که آن را در اواخر قرن ششم تألیف کرده است. او تعبیر خواب‌هایی را از ابن‌سیرین،
امام صادق (علیه‌السلام)، دانیال نبی (علیه‌السلام)، ابراهیم کرمانی،
جابر مغربی و عده‌ای دیگر نقل کرده است. بعضی بعد از او، قسمت‌هایی از کتاب او را که مربوط به ابن‌سیرین بوده است، به عنوان یک
کتاب مستقل چاپ کرده‌اند.
نکته مهم این است که خواب‌ها تعبیراتشان نسبت به اشخاص فرق می‌کند؛ لذا ممکن است یک
خواب مشابهی که دو نفر می‌بیینند، تعبیراتشان با هم فرق داشته باشد؛ چون تعبیر خواب‌ها با توجه به زمان،
شغل ، مزاج و حالات افراد فرق می‌کند. لذا تعبیراتی که در این‌گونه کتاب‌ها آمده، نمی‌تواند برای هر کسی همین‌گونه باشد.
این سؤال از دو بخش تشکیل شده است که هر کدام جداگانه پاسخ داده می‌شود.
آیا تعبیر خواب واقعیت دارد؟
بله این یک واقعیت است که در
آیات و
روایات زیادی مطرح شده است.
دو جوان که همراه
حضرت یوسف (علیه‌السلام) در
زندان بودند، خوابی دیده بودند و آن را برای حضرت یوسف (علیه‌السلام) تعریف کردند تا ایشان آن را تعبیر کند.
یا در آیه‌ای دیگر به خواب پادشاه اشاره می‌کند که خواب دیدکه «هفت
گاو چاق را، هفت گاو لاغر آنها را می‌خورند و هفت خوشه سبز و هفت خوشه خشکیده»
که این
خواب را به مردم گفت تا تعبیر کنند مردم گفتند: «این‌ها خواب‌های پریشان و آشفته‌ای است و ما از تعبیر این خواب‌ها آگاه نیستیم»؛
لکن یکی از آنها که در زندان بوده و از توانایی حضرت یوسف (علیه‌السلام) در تعبیر خواب آگاه بود، رفت به دنبال حضرت یوسف (علیه‌السلام) و تعبیر خواب پادشاه را پرسید و ایشان پاسخ گفت. در آیات دیگری نیز به خواب‌هایی دیگر اشاره شده است.
می‌توان خواب‌ها را چند دسته ذکر کرد:
خوابی که حاصل افکار و تخیلات انسان در بیداری است، هر چه در
روز فکر کرده در
شب هم همان را خواب ببیند.
خوابی که مربوط به غلبه
مزاج در یک انسان است؛ مثلاً کسی که مزاجش گرم است، بیشتر وقت‌ها خواب
آتش و حمام و ... را ببیند.
خوابی شیطانی که
وسوسه اوست، خواب‌های ناراحت‌کننده.
خواب‌های شایسته و صادق که از ناحیه
خداوند است یا او را بشارت به امر خیری می‌کند یا او را راهنمایی و
هدایت می‌کند.
می‌توان با توجه به روایات یک دسته دیگر را نیز اضافه کرد:
خواب‌هایی که ناشی از وضع خوابیدن انسان است؛ مثل خواب انسان
جنب یا خواب اول شب
یا خواب کسی که زیاد خوابیده، یا زیاد غذا خورده و...
معلوم است تنها دسته چهارم قابل تعبیر است و باید به آنها اعتنا کرد.
خواب دسته اول و دوم و پنجم که تعبیری ندارند.
در مورد دسته سوم که انسان خواب‌های بد و ناراحت‌کننده می‌بیند، در
روایت است که این‌ها
وسوسه شیطان است برای این‌که
مؤمن را ناراحت کند و
انسان طبق روایت اولاً این خواب‌ها را به کسی نگوید؛ ثانیاً از
شیطان به خدا پناه برد یا سه دفعه در سمت چپ خود بدمد
یا
نماز بخواند.
خواب‌های دسته چهارم دو گونه‌اند؛ بعضی خواب‌ها آن‌قدر واضح و روشن است که نیاز به تعبیر ندارند. انسان یک مطلبی را
خواب می‌بیند که در بیداری نیز همان اتفاق می‌افتد.
بعضی خواب‌ها وضوح ندارند و نیاز به تعبیر دارند؛ مثل خواب‌هایی که در صفحه اول به نقل از
قرآن ذکر کردیم. این خواب‌ها را چگونه باید تعبیر کرد؟ کسی می‌تواند این کار را بکند که
علم تعبیر خواب بداند؛ البته در این زمینه نمی‌توان به هر کسی
اعتماد کرد؛ لذا در روایات ما آمده که خواب خود را برای هر کسی تعریف نکنید.
آیا تعبیر خواب ابن سیرین واقعیت دارد، ابن‌سیرین کیست؟
ابن‌سیرین «در دو سال آخر خلافت
خلیفه دوم و طبق نقلی دیگر،
خلافت خلیفه سوم به
دنیا آمد و در سال ۱۱۰ هجری فوت کرده است. او فردی
عالم،
فقیه، متقی، ادیب، بسیار صادق، خوش‌اخلاق و ... بوده است. شغلش بزازی بوده است.
کسی در مورد او گفته، او را در بازار دیدم و هیچ‌کس او را جز در حال
یاد خدا ندیده است. در این‌که او اهل تعبیر خواب بوده است، شکی نیست و گفته شده که او این کار را با لطف و تأیید الهی انجام می‌داده است».
در این باره داستان‌هایی نقل شده است که معلوم نیست راست باشد یا
دروغ. بعضی گفته‌اند او علم تعبیر خواب را از دیگران آموخته است.
حالا چه خداوند این
علم را به او داده باشد یا از دیگران یاد گرفته باشد، او بالآخره تعبیر خواب می‌کرده است. عالم و
پرهیزکار نیز بوده است.
این
کتاب هر چند مشهور به ابن‌سیرین است، ولی در واقع مؤلف آن، شیخ ابوالفضل
حبیش بن ابراهیم تفلیسی است که آن را در اواخر قرن ششم تألیف کرده است. او تعبیر خواب‌هایی را از ابن‌سیرین،
امام صادق (علیه‌السلام)،
دانیال نبی (علیه‌السلام)،
ابراهیم کرمانی،
جابر مغربی و عده‌ای دیگر نقل کرده است.
بعضی بعد از او، قسمت‌هایی از کتاب او را که مربوط به ابن‌سیرین بوده است، به عنوان یک
کتاب مستقل چاپ کرده‌اند.
آنچه که در اینجا باید دقت شود، این است که خواب‌ها تعبیراتشان نسبت به اشخاص فرق می‌کند؛ لذا ممکن است یک خواب مشابهی که دو نفر می‌بیینند، تعبیراتشان با هم فرق داشته باشد؛ چون تعبیر خواب‌ها با توجه به زمان،
شغل،
مزاج و حالات افراد فرق می‌کند. لذا تعبیراتی که در این‌گونه کتاب‌ها آمده، نمی‌تواند برای هر کسی همین‌گونه باشد.
۱. علامه طباطبایی، المیزان، ج۱۱، ص۴۱۷ تا ۴۲۴، ترجمه محمدباقر موسوی، بنیاد علمی فکری علامه طباطبایی، چ۴، ۱۳۷۰ش.
۲. ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۹، ص۳۱۱ تا ۳۱۹، دارالکتب الاسلامیه، چ۲۰، ۱۳۷۹ش.
۳. صمدی آملی، داوود، شرح مراتب طهارت، چاپ اسوه، ۱۳۸۳ش، ج۲.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «واقعیت داشتن تعبیر خواب»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۶/۲۷.
