• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

همسران پیامبر و قبایل آنها

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: همسران پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ و قبیله و محل دفن آنها، فرزندان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله.
‌پرسش: همسران حضرت محمد ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ چند تا بودند و از چه طایفه‌ای بودند و در کجا دفن هستند و هرکدام چند فرزند داشتند؟
پاسخ: پیش از ورود به مطلب در مورد ازدواج‌های پیامبر و زنان آن حضرت باید گفت که ازدواج از سنت‌ های انبیا است و در قرآن تأکید فراوان بر آن شده و نیز پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ امت خود را به این امر مبارک تشویق نموده‌اند.


اما خود آن حضرت در سن ۲۵ سالگی با زنی ازدواج نمود که از هر لحاظ برازنده و شایسته آن حضرت بود، اگرچه مشهور است که سن خدیجه ـ علیها‌السلام ـ حدود ۱۵ سال از سن پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ بالاتر بوده است.
[۱] یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، اعلمی، چاپ اول، ۱۴۱۳ ق، ج ۱، ص ۴۰۶.
[۲] طبری، تاریخ طبری، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ دوم، ۱۴۰۸ ق، ج ۲، ص ۲۱۱ ۲۱۵.    


۱.۱ - دیدگاه علامه جعفر مرتضی درباره اختلاف سنی پیامبر(ص) و خدیجه(س)

ولی علامه جعفر مرتضی در مورد این مطلب تشکیک کرده و این مقدار فاصله سنی را بعید دانسته و نیز بکر بودن حضرت خدیجه را تقویت نموده و گفته است که پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ تنها شوهر او بوده؛ البته با وجود اینکه قائل شدیم حضرت خدیجه مسن‌تر از پیامبر بوده و پیش از آن حضرت (پیامبر) شوهرانی داشته، باز خدشه‌ای به مقام خدیجه نمی‌رساند؛ بلکه برعکس حاکی از مقام معنوی است که با این شرایط هم‌شأن و هم‌کفو پیامبر بودن و حتی آن حضرت در زمان حیات جناب خدیجه با هیچ زنی ازدواج ننمود.

خدیجه ـ علیها‌السلام ـ از قریش و طایفه بنی‌اسد بوده و در شهر مکه از دنیا رفته و ظاهراً در قبرستان ابوطالب مدفون است.

اما سایر همسران پیامبر نیز که هنگام رحلت آن حضرت نُه زن بودند، اکثراً از قبیله قریش می‌باشند؛

به استثنای چند تن از آنها که به‌لحاظ مصالح سیاسی و اجتماعی و دینی و عاطفی از سایر قبایل انتخاب می‌شدند؛ از جمله جویریه از قبیله بنی‌مصطلق و صفیه از دختران یهود بنی‌قریظه و ماریه قبطیه که کنیز آن حضرت بود.

۴.۱ - ازدواج عایشه و حفصه با پیامبر

در انتخاب زنان پیامبر از طایفه قریش نیز این مصالح مدنظر بوده است؛ از جمله عایشه و حفصه دختران ابوبکر و عمر به‌جهت تأمین جنبه عاطفی خانواده‌های آنان
[۳] یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، اعلمی، چاپ اول، ۱۴۱۳ ق، ج ۱، ص ۴۰۷ ـ ۴۱۳.
به ازدواج پیامبر درآمدند.
[۴] چنان‌که در تاریخ معروف است که عمر به عثمان پیشنهاد نمود که با دخترش که شوهرش مرده بود، ازدواج کند؛ ولی عثمان امتناع کرد، و عمر از این کار عثمان رنجیده‌خاطر شد و پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ برای نرم کردن دل عمر و جبران رنجش او با دخترش حفصه ازدواج نمود.


۴.۲ - ازدواج زینب با پیامبر

زینب بنت جحش به جهت مصلحت دینی و به دستور خدا و برای از بین بردن سنت غلط حرمت ازدواج با زن پسرخوانده به ازدواج پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ درآمد.
[۵] طبری، تاریخ طبری، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ دوم، ۱۴۰۸ ق، ج ۲، ص ۲۱۱ ۲۱۵.    


۴.۳ - ازدواج ام‌حبیبه با پیامبر

ام‌حبیبه که زنی تنها بود در دیار حبشه، شوهرش مسیحی شده بود، به‌جهت تأمین نیازهای روحی، عاطفی به ازدواج پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم ـ درآمد.

۴.۴ - ازدواج ام‌سلمه با پیامبر

و ام‌سلمه به جهت تأمین مصالح اقتصادی فرزندان یتیمش به ازدواج پیامبر درآمد.

در مورد محل دفن همسران پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم ـ باید گفت که محل سکونت زنان پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم ـ بعد از هجرت، مدینه بوده؛ اگرچه آن حضرت، سوده دختر زمعه را در مکه به ازدواج خود درآورد؛ اما وفاتش در شهر مدینه بوده است.
[۶] ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، بیروت، دارالکتب العربی، ج ۴، ص ۳۳۰.
لذا به‌جز جناب خدیجه، تمام زنان آن حضرت در مدینه و قبرستان بقیع مدفون هستند. و نسبت برخی قبور به آنها (زنان پیامبر) همچون قبرستان باب الصغیر در شام، سند تاریخی معتبر ندارد.

در خاتمه باید خاطرنشان شود که تمام اولاد پیامبر اکرم از جناب خدیجه
[۷] مسعودی، مروج الذهب، بیروت، دارالمعرفه، ج ۲، ص ۲۸۹.
[۸] طبری، تاریخ طبری، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ دوم، ۱۴۰۸ ق، ج ۲، ص ۲۱۱ ۲۱۵.    
می‌باشد؛ به‌جز ابراهیم که از ماریه قبطیه است و از سایر زنان اولادی برای آن حضرت متولد نشده است و اولاد جناب خدیجه به ترتیب سن عبارتند از: قاسم، رقیه، ام‌کلثوم، زینب، عبدالله و حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها، اگرچه در مورد رقیه و ام‌کلثوم اختلاف شده که آیا فرزندان آن حضرت هستند یا دخترخوانده‌های آن حضرت که دختران خدیجه بودند و در خانه آن حضرت بزرگ شده‌اند. البته تمام اولاد آن حضرت به‌جز حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ در زمان حیاتش از دنیا رفته‌اند.
[۹] مسعودی، مروج الذهب، بیروت، دارالمعرفه، ج ۲، ص ۲۸۹.


۱. ↑ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، اعلمی، چاپ اول، ۱۴۱۳ ق، ج ۱، ص ۴۰۶.
۲. ↑ طبری، تاریخ طبری، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ دوم، ۱۴۰۸ ق، ج ۲، ص ۲۱۱ ۲۱۵.    
۳. ↑ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، اعلمی، چاپ اول، ۱۴۱۳ ق، ج ۱، ص ۴۰۷ ـ ۴۱۳.
۴. ↑ چنان‌که در تاریخ معروف است که عمر به عثمان پیشنهاد نمود که با دخترش که شوهرش مرده بود، ازدواج کند؛ ولی عثمان امتناع کرد، و عمر از این کار عثمان رنجیده‌خاطر شد و پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ برای نرم کردن دل عمر و جبران رنجش او با دخترش حفصه ازدواج نمود.
۵. ↑ طبری، تاریخ طبری، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ دوم، ۱۴۰۸ ق، ج ۲، ص ۲۱۱ ۲۱۵.    
۶. ↑ ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، بیروت، دارالکتب العربی، ج ۴، ص ۳۳۰.
۷. ↑ مسعودی، مروج الذهب، بیروت، دارالمعرفه، ج ۲، ص ۲۸۹.
۸. ↑ طبری، تاریخ طبری، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ دوم، ۱۴۰۸ ق، ج ۲، ص ۲۱۱ ۲۱۵.    
۹. ↑ مسعودی، مروج الذهب، بیروت، دارالمعرفه، ج ۲، ص ۲۸۹.


سایت اندیشه قم    


رده‌های این صفحه : تاریخ اسلام | سیره پیامبر | همسران پیامبر
جعبه ابزار