هدیه به پیامبر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: هدیه، پیامبر، عایشه.
پرسش: در منابع اهل سنت آمده است «مردم هدایای خود را در روزی که پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در منزل
عایشه بودند، به ایشان تقدیم می‌کردند. و این مطلب مورد اعتراض دیگر همسران ایشان قرار گرفت؛ ولی پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ این درخواست را رد کرده و مطلبی در فضیلت عایشه فرمود»، آیا این روایت صحیح است؟
پاسخ:
حدیثی به این مضمون در بیشتر کتاب‌های حدیثی
اهل سنت وجود دارد.
برای نمونه، در
صحیح بخاری چنین آمده است:
«حدثنا عبد اله بن عبد الوهاب حدثنا حماد حدثنا هشام عن أبیه قال کان الناس یتحرون بهدایاهم یوم عائشة قالت عائشة فاجتمع صواحبی إلی أم سلمة فقلن یا أم سلمة و الله إن الناس یتحرون بهدایاهم یوم عائشة و إنا نرید الخیر کما تریده عائشة فمری رسول الله صلی الله علیه و سلم أن یأمر الناس أن یهدوا إلیه حیثما کان أو حیثما دار قالت فذکرت ذلک أم سلمة للنبی صلی الله علیه و سلم قالت فأعرض عنی فلما عاد إلی ذکرت له ذلک فأعرض عنی فلما کان فی الثالثة ذکرت له فقال:یا أم سلمة لا تؤذینی فی عائشة فإنه والله ما نزل علی الوحی وأنا فی لحاف امرأة منکن غیرها».
«عبدالله بن عبد الوهاب از حماد از هشام و او از پدرش نقل می‌کند؛ مردم در روزی که نوبت عایشه بود برای رسول خدا هدیه‌هایشان را می‌آوردند، عایشه گفت: دیگر
زنان پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ جمع شده و به ام‌سلمه گفتند: مردم هدایای خود را در ایامی برای رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ می‌آورند که ایشان در منزل عایشه است، ما هم دوست داریم وقتی پیامبر در خانه‌های ما هستند برای ایشان هدیه بیاورند، تو خدمت
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله برو و از ایشان بخواه که به مردم بفرماید که هدایای خود را بدون در نظر گرفتن این موضوع و هرجا که ایشان هستند بیاورند و فقط در زمانی که پیامبر در منزل عایشه است برای ایشان
هدیه نیاورند؟ ام سلمه این مطلب را به عرض رسول خدا رساند؛ پیامبر جوابی ندادند، در مرتبه دوم نیز همین اتفاق افتاد و ام سلمه برای بار سوم این مطلب را بیان کرد که پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ فرمود: ای
ام‌سلمه! مرا درباره عایشه اذیت نکن، به خدا قسم هیچ‌گاه وحی، در بستر زنی جز عایشه بر من نازل نشده است».
بخاری این
حدیث را در چند باب از جمله در باب «فضل عایشه» ذکر کرده است و کسانی مانند ذهبی
این حدیث را صحیح دانسته‌اند.
در این حدیث به مطلبی اشاره شده است که مورد تأیید است؛ پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ
عدالت را درباره همسرانشان رعایت کرده و با همین معیار، به نوبت در خانه همسران خود بودند. پس منظور از «یوم عایشه» در این حدیث، روزی است که نوبت عایشه بوده است.
عین این روایت و یا روایتی با چنین محتوا در میراث حدیثی
شیعه وجود ندارد؛ یعنی نه هدیه آوردن مسلمانان برای پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در زمانی که ایشان در منزل عایشه بودند ثابت است و نه اعتراض ام‌سلمه و دیگر همسران پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و نه دفاع پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ از این
عمل به ظاهر ناعادلانه و در نهایت، نه
نزول وحی در بستر همسران!
همه این گزینه‌ها از نظر تاریخی و اعتقادی در میراث شیعه ثابت نبوده و مورد قبول مکتب
اهل بیت علیهم‌السلام نمی‌باشد.
خود ترمذی نیز در انتهای نقل روایت، آن را حدیثی حَسَن، اما غریب
ارزیابی می‌کند.
پیامبر
اسلام بعد از وفات حضرت خدیجه ـ سلام‌الله‌علیها ـ همسران متعددی برگزیدند؛ ولی در کتاب‌های حدیثی اهل
سنت از جمله صحیح بخاری، بابی اختصاص داده شده به فضیلت و برتری عایشه و این موضوع برای دیگر همسران پیامبر تقریباً اتفاق نیفتاده! پس بسیار بعید است دیگر همسران پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ مانند ام‌سلمه و دیگران، فضیلتی نداشته باشند؟! همین موضوع می‌تواند صحت چنین نقلی را خدشه‌دار کند.
پایگاه اسلام کوئست.
