نهم ربیع‌الاول
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: نهم ربیع‌الاول، قاتل امام حسین علیه‌السلام، عمر بن سعد، عبیدالله بن زیاد، مختار، امام سجاد علیه‌السلام.
پرسش: مفهوم و اهمیت تاریخی نهم ربیع الاول چیست؟ گفته شده است که در این روز قاتل امام حسین ـ علیه‌السلام ـ توسط امیر مختار کشته شده و نامه‌ای به این مضمون که این قاتل کشته شده، به
امام زین العابدین ـ علیه‌السلام ـ ارسال گردیده بود و ایشان بدین واسطه لبخند بر لبانشان جاری گشت. آیا چنین مطلبی صحت دارد؟
پاسخ:
نهم ربیع الاول از چند منظر قابل بررسی است:
به علت روایتی که این روز را عید بزرگ شیعیان نامیده؛ به‌گونه‌ای که در آن
روز برای شیعیان گناهی نوشته نمی‌شود؟! همان‌طور که در نمایه «رفع القلم نهم ربیع الاول»، سؤال ۲۰۲۲۹ آمده، چنین روایتی، و یا چنین برداشتی از آن صحیح نیست.
موضوع دیگری که به این روز نسبت داده شده است،
کشته شدن عمر بن سعد، فرمانده لشکر یزید در مقابل
امام حسین علیه‌السلام است، و گفته شده در چنین روزی به دست مختار کشته شد و مختار، سر عمر بن سعد را با نامه‌ای خدمت فرزند
امام علی علیه‌السلام یعنی محمد بن حنفیه فرستاد.
درباره کشته شدن عمر بن سعد در روز نهم ربیع‌الاول چند مطلب بیان خواهد شد:
مختار در ربیع‌الاول
یا ربیع الثانی سال ۶۶ هجری،
قیام کرد و مردم کوفه با او بیعت کردند، پس بلافاصله شروع به قصاص قاتلان
شهدای کربلا کرد و عده‌ای از آنان را به هلاکت رساند.
از جمله کسانی را که در همان سال ۶۶ هجری از میان برداشت، می‌توان به شمر بن ذی الجوشن،
خولی بن یزید،
عبیدالله بن زیاد
و عمر بن سعد
اشاره کرد.
بنا بر نقل کتاب‌های تاریخی، مختار بعد از کشته شدن عمر بن سعد، سر او را همراه نامه و مقداری
پول به جانب محمد بن حنفیه فرستاد، و محمد بن حنفیه بعد از دیدن سر عمر بن سعد، برای مختار
دعا کرد که: «خدایا! از طرف
محمد و اهل بیتش به
مختار برترین جزا و پاداش‌ها را عطا بفرما!».
بله! در روایتی که در کتاب
کشّی وارد شده، چنین آمده:
«أَنَّ عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ ـ علیه‌السلام ـ لَمَّا أُتِیَ بِرَأْسِ عُبَیْدِ اللَّهِ بْنِ زِیَادٍ وَ رَأْسِ عُمَرَ بْنِ سَعْدٍ خَرَّ سَاجِداً وَ قَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَدْرَکَ لِی ثَأْرِی مِنْ أَعْدَائِی وَ جَزَی الْمُخْتَارَ خَیْراً»؛ چون سرهای
عبیدالله بن زیاد و عمر بن سعد را نزد امام زین العابدین ـ علیه‌السلام ـ آوردند؛ حضرت
سجده کرده و حمد و سپاس
خداوند را به‌جا آوردند و برای مختار دعا و طلب
خیر کردند.
اما بنا بر نقل یعقوبی،
تنها سر عبیدالله بن زیاد بود که نزد امام چهارم ـ علیه‌السلام ـ فرستاده شد و سر عمر بن سعد به نزد
محمد بن حنفیه فرستاده شد.
با توجه به نقل‌های تاریخی بیان شده، فقط در نهایت، دو سر پیش
امام سجاد علیه‌السلام فرستاده شد که یکی سر عبیدالله بن زیاد و دیگری سر عمر بن سعد است.
با توجه به مطالب گفته شده، سر عمر بن سعد، در سال ۶۶ هجری، نزد محمد بن حنفیه برده شد؛ زیرا عمر سعد در این سال کشته شد و با توجه به ماه خروج مختار که در ربیع الاول یا ربیع‌الثانی این سال بوده، قطعاً نمی‌تواند در نهم ربیع‌الاول همان سال،
عمر بن سعد کشته شده باشد و با توجه به فاصله بین عراق و حجاز، در همان ایام، سر او نزد امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ فرستاده شده باشد! بله می‌توان قبول کرد که سر عمر بن سعد خدمت امام فرستاده شده ولی کشته شدن عمر بن سعد در نهم ربیع صحیح نیست.
نسبت به سر عبیدالله بن زیاد که بنا بر نقلی خدمت امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ فرستاده شد، همین اشکال وارد است، مضافاً بر این که در کتاب‌های تاریخی و روایی، چنین مطلبی برای نهم ربیع الاول ثابت نیست.
پایگاه اسلام کوئست.
