نفاق
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: نفاق.
پرسش: برای برطرف کردن نفاق چه باید کرد؟
پاسخ:
نفاق و دورویی صفتی است بسیار قبیح و زشت که
انسان شرافتمند هیچ‌گاه متصف به آن نیست؛ چرا‌که مایه رسوایی و سرافکندگی در این
عالم پیش نزدیکان و آشنایان، و ذلت و
عذاب دردناک در آخرت است.
نفاق یک بیماری روحی است و همانند سایر بیماری‌ها تا درست شناخته نشود، درمان آن امکان نخواهد داشت.
در این مقال نخست به علائم نفاق اشاره، سپس راه برطرف کردن آن را بیان می‌کنیم.
در
روایات علائم زیادی برای نفاق
ذکر شده است که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از: «بی‌مبالاتی در دروغ گفتن، خیانت به دیگران، بی‌شرمی و وقاحت، ادعای بی‌معنا (تو خالی) کردن، خائن بودن چشم، سفیه و خطا‌کار بودن، کم حیا بودن، کوچک شمردن
گناهان، بزرگان
دین را کوچک دانستن، گرفتاری‌های دین را سبک شمردن، کبر داشتن، دوست داشتن مدح،
حسد ورزیدن، دنیا را بر آخرت ترجیح دادن،
عمل شر را بر
اعمال خیر مقدم داشتن، تحریک بر سخن‌چینی، دوست داشتن لهو و لعب، کمک کردن به اهل فسق و سرکشان، تأخیر در کار نیک و کوچک شمردن اهل
خیر، کارهای زشت خود را نیکو دیدن، کارهای نیکوی دیگران را بد دانستن».
در
روایت دیگری نشانه‌های نفاق این‌گونه بیان شده است: «از کاری نهی کند، ولی خودش از آن کار دست نمی‌کشد، فرمان می‌دهد به آن‌چه انجام نمی‌دهد، چون به
نماز می‌ایستد، سرش را این طرف و آن طرف می‌گرداند، روزش را شب کند؛ درحالی‌که اندوهی جز خوردن شام ندارد، با این‌که روزه نبوده، و چون بامداد کند اندوهی جز خوابیدن ندارد، با این‌که شب را بیدار نبوده، اگر از او پنهان باشی تو را
غیبت کند و اگر به تو وعده بدهد، وفا نکند».
علاج این خصلت ناپسند، در دو مرحله صورت می‌پذیرد است:
تفکر در مفاسدی که مترتب بر این رذیله است و دیگری مراقبت و مجاهده برای ترک آن؛ توضیح مرحله اول این‌که توجه به این نکته که در این دنیا اگر انسان به این صفت معرفی شد، از نگاه مردم می‌افتد و رسوای خاص و عام می‌شود و از کسب کمالات و رسیدن به مقاصد باز می‌ماند. در عالم دیگر نیز که عالم کشف
اسرار است، با دو زبان از
آتش محشور می‌گردد و با منافقان و
شیاطین معذب می‌شود. پس، انسان عاقل که این مفاسد را دید، بر خود حتم و لازم می‌کند که این صفت را از خود دور کند.
عملی است؛ علاج در این مرحله، به این صورت است که انسان مدتی با
کمال دقت از حرکات و سکنات خود مواظبت کند. برخلاف خواهش نفس اقدام کرده و اعمال و اقوال خود را در ظاهر و باطن درست کند و ظاهرکاری‌ها را عملاً کنار گذارد، و از
خدای متعال در خلال این احوال توفیق طلب کند که او را بر نفس اماره و هواهای آن مسلط کند، و در این اقدام و علاج با او همراهی فرماید. اگر مدتی بدین حال باشد،
امید است که نفس صفا پیدا کند و کدورت نفاق و دورویی از او زایل گردد و آیینه
قلب و باطنش از این رذیله پاک و پاکیزه گردد و مورد الطاف
حق و
رحمت ولیّ نعمت حقیقی گردد.
البته ادعیه و اذکاری نیز وجود دارد که در روایات به‌عنوان زایل‌کننده نفاق معرفی شده‌اند.
حضرت رسول ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در روایتی
صلوات بر خود و اهل بیتشان ـ علیهم‌السلام ـ را سبب برطرف شدن
نفاق دانسته‌اند.
هم‌چنین در روایتی دیگر، بلند
صلوات فرستادن را موجب زایل شدن نفاق معرفی کرده‌اند.
هم‌چنین از حضرتش روایت شده است که فرمودند: «سوره قُلْ یأیُّهَا الْکفِرُون و قُلْ هُوَ اللَهُ أَحَدٌ، «مُقَشْقِشَتان» هستند.
این دو
سوره را مُقَشقِش نامیده‌اند؛ چون انسان را از
شرک و نفاق پاک می‌گرداند».
پایگاه اسلام کوئست.
