منظور از آرام راه رفتن فرشتگان در روی زمین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: فرشتگان،
پیامبران،
سوره اسراء،
مشرک.
پرسش: در
آیه ۹۵ سوره اسراء، منظور از گام برداشتن آرام فرشتگان در
زمین چیست؟
پاسخ اجمالی: مفسّران قرآن، تفسیرهای متعددی برای گام برداشتن آرام فرشتگان گفته‌اند:
۱. گام برداشتن آرام فرشتگان اشاره به گفتار عرب جاهلی دارد که می‌گفتند ما در این جزیره ساکن بودیم و زندگی آرامی داشتیم، محمد آمد و آرامش ما را بر هم زد، قرآن می‌گوید حتی اگر فرشتگانی در زمین بودند و چنین آرامش کاذبی را که مدعی هستند داشتند، ما پیامبری از جنس خودشان برای آنها می‌فرستادیم.
۲. به معنای «اطمینان به
دنیا و لذّات آن و کناره‌گیری از هر گونه آئین و مذهب» است.
۳. به معنای «سکونت و توطن» در زمین است.
۴.
تفسیر آخر این است که فرشتگان از ویژگی مادی انسانها برخوردار نبوده و جز برخی انسان‌های خاص، فرد دیگری نمی‌تواند آنان را در شکل واقعی خود مشاهده کند.
خدای تعالی در آیات متعددی سخن از بهانه‌جویی مشرکان در زمینه شباهت رسولان الهی به انسان اشاره کرده است که چرا فرستادگان از افراد بشرند؟!
«وَمَا مَنَعَ النَّاسَ أَن يُؤْمِنُواْ إِذْ جَاءهُمُ الْهُدَى إِلاَّ أَن قَالُواْ أَبَعَثَ اللّهُ بَشَرًا رَّسُولًا؛
تنها چیزی که بعد از آمدن
هدایت مانع شد مردم
ایمان بیاورند، این بود
[که از روی نادانی و بی‌خبری
] گفتند: آیا
خداوند بشری را به عنوان پیامبرش فرستاده است؟!».
این منطق سست و بی‌پایه، مخصوص به یک گروه و دو گروه نبود، بلکه شاید اکثر افراد بی‌ایمان در طول تاریخ در برابر پیامبران به آن توسّل جسته‌اند.
حتی اضافه می‌کردند که اگر شما از بشری همانند خودتان اطاعت کنید، زیان‌کار هستید.
عین این ایراد را به
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نیز می‌کردند و می‌گفتند: «چرا این پیامبر غذا می‌خورد و در بازارها راه می‌رود؟!
[نه سنّت فرشتگان را دارد و نه روش شاهان را!
] چرا فرشته‌ای نازل نشده که همراه وی مردم را
انذار کند
[و گواه صدق دعوی او باشد
]؟».
قرآن در یک جمله کوتاه و روشن، پاسخ پُرمعنایی به همه آنها داده و می‌فرماید: «قُلْ لَوْ کانَ فِی الْاَرْضِ مَلائِکَةٌ یَمْشُونَ مُطْمَئِنِّینَ لَنَزَّلْنا عَلَیْهِمْ مِنَ السَّماءِ مَلَکاً رَسُولًا؛
بگو: «اگر در روی زمین، فرشتگانی
[زندگی می‌کردند، و
] با آرامش گام برمی‌داشتند، آنگاه ما فرشته‌ای را به عنوان پیامبر، بر آنها می‌فرستادیم!»
[چرا که رهنمای هر گروهی باید از جنس خودشان باشد
]؛ یعنی رهبر باید از جنس پیروانش باشد، انسان برای انسانها و فرشته برای فرشتگان.
دلیل این همگونی رهبر و پیروان نیز روشن است؛ زیرا از یک سو مهم‌ترین بخش تبلیغی یک رهبر بخش تبلیغ عملی او است؛ یعنی همان الگو بودن و اسوه بودن، و این تنها در صورتی ممکن است که دارای همان غرائز و احساسات، و همان ساختمان جسمی و روحی در رهبر وجود داشته باشد، وگرنه پاکی فرشته‌ای که نه
شهوت جنسی دارد و نه نیاز به مسکن و لباس و غذا، و نه سایر غرائز انسانی در آن موجود است، هیچ‌گاه نمی‌تواند سرمشقی برای انسانها باشد، بلکه مردم می‌گویند او از دل ما خبر ندارد، و نمی‌داند چه طوفان‌هایی بر اثر
شهوت و
غضب در روح ما جریان دارد، او تنها برای دل خودش سخنی می‌گوید، او اگر احساسات ما را داشت مثل ما بود یا بدتر! اعتباری به حرف‌های او نیست!.
اما هنگامی که رهبری همچون
امام علی (علیه‌السّلام) بگوید: «من هم نفسی همچون شما دارم، اما به وسیله
تقوا آن‌را مهار می‌کنم تا در
روز قیامت در امن و امان باشد»،
در چنین حالتی می‌تواند الگو و
اسوه باشند.
از سوی دیگر؛ رهبر باید همه دردها، نیازها، و خواسته‌های پیروان خود را به خوبی درک کند تا برای درمان و پاسخ‌گویی به آن آماده باشد.
در مورد تعبیر به «مَلائِکَةٌ یَمْشُونَ مُطْمَئِنِّینَ»، مفسّران قرآن، تفسیرهای متعددی برای آن گفته‌اند:
۱. اشاره به گفتار عرب جاهلی است که می‌گفتند ما در این جزیره ساکن بودیم و زندگی آرامی داشتیم، محمد آمد و آرامش ما را بر هم زد، قرآن می‌گوید حتی اگر فرشتگانی در زمین بودند و چنین آرامش کاذبی را که مدعی هستند داشتند، ما پیامبری از جنس خودشان برای آنها می‌فرستادیم.
به عبارت دیگر، حتی اگر فرشتگان در زمین زندگی می‌کردند و زندگی آرام و خالی از تصادم و خصومت و کشمکش داشتند، باز هم نیاز به وجود رهبری از جنس خود پیدا می‌کردند، چرا که ارسال پیامبران تنها برای پایان دادن به ناآرامی‌ها و ایجاد آرامش در زندگی مادی نیست، بلکه همه اینها مقدمه‌ای است برای پیمودن راه تکامل و پرورش در زمینه‌های معنوی و انسانی و این نیاز به رهبر الهی دارد.
۲. به معنای «اطمینان به دنیا و لذّات آن و کناره‌گیری از هر گونه آئین و مذهب» است.
۳. به معنای «سکونت و توطن» در زمین است.
۴. و در نهایت این‌گونه تفسیر شده است که فرشتگان از ویژگی مادی انسانها برخوردار نبوده و جز برخی انسان‌های خاص، فرد دیگری نمی‌تواند آنان را در شکل واقعی خود مشاهده کند.
این آیه در صدد بیان این مطلب است که اگر فرشتگان از ویژگی مادی انسانها برخوردار بوده و به عنوان نمونه مانند انسانها با آرامی در زمین گام برمی‌داشتند، ما به خواسته کفار پاسخ مثبت داده و فرشتگانی را به عنوان پیامبر برایشان می‌فرستادیم.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «منظور از آرام راه رفتن فرشتگان در روی زمین»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۱/۱۴.
