مراد پیامبر در معرفی دوازده خلیفه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: اسلام، عمر بن عبد العزیز،
پیامبر.
پرسش: آیا
حاکمان صدر اسلام تا عصر
عمر بن عبد‌العزیز مراد پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در معرفی دوازده خلیفه‌اش نیست؟
ابن‌حجر عسقلانی، پس از کلامی که از واضح نبودن مطلب در نزد او حکایت دارد، در تبیین مقصود از «خلفای دوازده‌گانه» می‌گوید:
این سخن پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) که: «پس از من، دوازده خلیفه خواهند بود»، بهتر است بر واقعیت زمان پس از پیامبر خدا حمل شود؛ چرا‌که همه کسانی که پس از ایشان
جامه خلافت بر تن کردند، از
ابو‌بکر تا عمر بن عبد‌العزیز، چهارده تن بودند، دو تن از آنها نه خلافت درستی داشتند و نه مدّت خلافتشان چندان قابل توجّه بود. آن دو،
معاویه پسر یزید و
مروان پسر حکم بود، و بقیّه، همان‌گونه که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) خبر داده، دوازده نفر بودند.
و در ادامه اظهار داشته است:
البتّه این که فرموده است: «مردم بر آنها اتّفاق نظر پیدا می‌کنند»، بر این مسئله، خدشه‌ای وارد نمی‌کند؛ زیرا اتّفاق نظر، در اکثر و غالب است و این ویژگی هم همواره، جز در
حسن بن علی (علیه‌السّلام) و
عبد اللّه زبیر، به رغم درستی خلافت آن دو، و حکم به ثابت نبودن شایستگی مخالفانشان، جز پس از مصالحه حسن (علیه‌السّلام) و کشته شدن زبیر، بوده است. و خدا بهتر می‌داند.
افزون بر شماری از اشکال‌های نظریه «حکّام دوران اقتدار سیاسی اسلام»، اشکال‌های دیگری بر این نظریه وارد شده، که عبارت‌اند از:
۱. ابن حجر، در توجیه خارج کردن
معاویة بن یزید و
مروان بن حکم از شمار خلفا، گفته است که مدّت حکومت این دو، کوتاه بوده است.
بر طبق این نظریه باید امام حسن (علیه‌السّلام) نیز از این مجموعه خارج شود؛ زیرا مدّت حکومت ایشان نیز کوتاه بوده است.
۲. عبد اللّه بن زبیر، جزو این گروه شمرده شده است، در حالی که خلافت او هیچ‌گاه فراگیر و همه گستر نگردید؟
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «مراد پیامبر در معرفی دوازده خلیفه» تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۲/۹.
