متوفیک
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: توفی، میراندن،
مرگ ، حضرت عیسی علیه‌السلام،
خواب شبانگاهی، وفات،
روز قیامت .
پرسش: آیه ۵۴ سوره آل‌عمران
می‌گوید:"به یاد آر وقتی که خداوند فرمود: ای عیسی! همانا روح تو را قبض نموده و بر
آسمان بالا می‌برم و تو را پاک و منزه از معاشرت و آلایش کافران می‌گردانم و پیروان تو را بر کافران تا روز
قیامت برتری می‌دهم؛ پس آن‌گاه بازگشت شما به‌سوی من خواهد بود...". طبق این آیه
حضرت عیسی مرده است. آیا
قبض روح به جز مردن معنای دیگری هم می‌تواند داشته باشد؟ شما که می‌گویید عیسی نمرده و در پیش خداوند است. این آیه را چگونه توجیه می‌کنید؟
پاسخ: آنچه موجب این سؤال شده است، برخی ترجمه‌های نادرست این آیه است. بر این اساس که اگر معنای صحیح آیه روشن شود، اشکال برطرف خواهد شد. در این زمینه باید گفت که با دقت در
آیات مختلف قرآن، به این نکته دست خواهیم یافت که هرچند واژه "توفی" در آیاتی از
قرآن به معنای مرگ نیز به کار رفته است، اما موارد دیگری وجود دارد که این واژه، از معانی دیگری برخوردار است. به همین دلیل نمی‌توان این آیه را نشانی قطعی از مرگ عیسی ـ علیه‌السلام ـ دانست و روایات مخالف با آن را تخطئه کرد. معنای صحیح این آیه، می‌تواند این باشد:"به یاد آورید هنگامی را که خدا به عیسی فرمود: من تو را برمی‌گیرم و به‌سوی خود بالا می‌برم".
چنین معنایی از "توفی" که به‌وسیله روایاتی از معصومان ـ علیهم‌السلام ـ نیز مورد تأیید قرار گرفته است، هیچ منافاتی با زنده بودن حضرت عیسی ـ علیه‌السلام ـ ندارد.
آنچه موجب این سؤال شده، این است که تعداد محدودی از مترجمان قرآن، کلمه "متوفیک "را در آیه شریفه به "میراندن"معنا کرده‌اند؛ هرچند که بیشتر آنان، ترجمه‌ای را ارائه کرده‌اند که با زنده بودن عیسی ـ علیه‌السلام ـ منافاتی ندارد، از جمله:" (یاد کنید) هنگامی‌که خدا فرمود: ای عیسی! من تو را (از روی
زمین و از میان مردم) برمی‌گیرم و به‌سوی خود بالا می‌برم و از بودن در میان اجتماع آلوده کافران پاک می‌کنم".
باید دانست که "توفی" از ماده "وفی" بوده و در معانی متعددی از آن استفاده می‌شود؛ از جمله "مردن"، "گرفتن"، "تکمیل کردن"و ... .
در این راستا، عمل به
عهد و پیمان را نیز وفا می‌گویند که به معنای تکمیل کردن و انجام دادن آن است و از‌این‌رو اگر کسی طلبش را از دیگری به‌طور کامل بگیرد، در
زبان عرب می‌گویند:"توفی دینه".
مجمع البحرین که یکی از کتب لغوی است، در توضیح این آیه آورده است:"أی مستوف أجلک، و معناه إنی عاصمک من أن تصلبک الکفار و مؤخرک إلی أجل أکتبه لک و ممیتک حتف أنفک لا قتلا بأیدیهم و رافعک إلی سمائی"؛ یعنی (ای عیسی) من اجل تو را استیفا می‌کنم و معنایش آن است که تو را از گزند کافران حفظ می‌کنم، تا نتوانند تو را به صلیب بیاویزند و مرگ تو را تا
اجل طبیعی که برایت نوشته شده است، به تأخیر می‌اندازم.
بنابراین واژه "توفی"، گرچه می‌تواند به معنای مرگ هم باشد، چنان‌که در بعضی از آیات نیز به همین معنا آمده است؛
اما لزوماً به این معنا نیست؛ بلکه آیاتی وجود دارند که معنای دیگری را از این واژه ارائه می‌کنند؛ از جمله این آیه:"
وَ هُوَ الَّذی یَتَوَفَّاکُمْ بِاللَّیْلِ وَ یَعْلَمُ ما جَرَحْتُمْ بِالنَّهارِ ثُمَّ یَبْعَثُکُمْ فیهِ لِیُقْضی أَجَلٌ مُسَمًّی ثُمَّ إِلَیْهِ مَرْجِعُکُمْ ثُمَّ یُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُون "؛
او کسی است که شبانگاهان
روح شما را به وقت خواب می‌گیرد و آنچه را در روز (از نیکی و بدی) به دست می‌آورید، می‌داند؛ سپس شما را در روز (با برگرداندن روح به جسمتان از خواب) برمی‌انگیزد تا اجل مُعّین سر آید....
مطمئناً، عبارت "یتوفاکم" در این آیه به معنای مرگ نبوده؛ بلکه به معنای خواب شبانگاهی است که در هر شبانه‌روز تکرار می‌شود! و قبض روح را به‌گونه‌ای دیگر، در خواب نیز می‌توان مشاهده کرد و بر همین اساس نباید آیه موجود در پرسش را نشانی قطعی از مرگ
عیسی ـ علیه‌السلام ـ تلقی کرد؛ اما در مورد این‌که سرانجام عیسی ـ علیه‌السلام ـ چه بوده، نکاتی قابل مطالعه است:
مسیحیان معتقدند که ایشان به دار آویخته شده و به دست دشمنانش کشته شده؛ اما
قرآن صراحتاً این نوع از مرگ ایشان را منتفی دانسته است:"
وَ ما قَتَلُوهُ وَ ما صَلَبُوهُ وَ لکِنْ شُبِّهَ لَهُمْ....وَ ما قَتَلُوهُ یَقینا ".
قرآن هرچند کشته شدن عیسی ـ علیه‌السلام ـ را انکار کرده است، اما هیچ آیه‌ای در آن نمی‌یابیم که به صراحت اعلام نماید که ایشان به‌گونه دیگر نیز
وفات نیافته و اکنون زنده است.
آیاتی چون آیه ۵۵ آل‌عمران (موجود در پرسش)
و نیز آیه ۱۱۷ سوره مائده
وجود دارند که اگرچه نمی‌وان از آنها به‌صورت قطعی، مرگ این
پیامبر بزرگ را استنباط کرد؛ اما نشانگر آن هستند که ارتباط کنونی ایشان با جهان مادی، متفاوت از ارتباطشان در زمان حضور مستقیم در میان پیروانشان است.
روایات فراوانی در کتاب‌های معتبر شیعیان و
اهل سنت وجود دارد که زنده بودن عیسی ـ علیه‌السلام ـ را اعلام می‌کند و ما حتی اگر نتوانیم آیه صریحی از قرآن در این مورد بیابیم، می‌توانیم با استفاده از این روایات، به
حیات ایشان پی ببریم. به دو مورد از این روایات توجه فرمایید:
قال رسول الله ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ للیهود:"
أن عیسی لم یمت و أنه راجع إلیکم قبل یوم القیامة "؛
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، خطاب به یهودیان فرمودند که عیسی نمرده و قبل از روز قیامت به میان شما بازخواهد گشت.
قال رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله:"
... و من ذریتی المهدی إذا خرج نزل عیسی ابن مریم لنصرته فقدمه و صلی خلفه "؛
پیامبر فرمودند: و
مهدی از دودمان من است که هرگاه ظهور کند، عیسی بن
مریم برای یاری او حاضر شده و در پی او
نماز خواهد گزارد.
حتی اگر برخلاف روایات موجود و نیز با نادیده گرفتن معانی دیگر "توفی"، معتقد باشیم که براساس آیات اشاره شده،
مرگ ایشان حتمی است، باز هم این موضوع، منافاتی با زنده بودنشان در زمان حاضر ندارد؛ چراکه براساس آیاتی از
قرآن ، شخصی وجود داشت که صد سال بعد از مرگش زنده شد.
بنابراین ممکن است که این اتفاق برای عیسی ـ علیه‌السلام ـ نیز تکرار شده باشد.
پایگاه اسلام کوئست.
