• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عاص بن وائل

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: عاص بن وائل ، پیامبر اسلام
پرسش: عاص بن وائل که بود؟ آیا او از دشمنان و اذیت کنندگان پیامبر اسلام صلوات‌الله‌علیه بود؟ مختصری از زندگی عاص بن وائل از دشمنان پیامبر اسلام صلوات‌الله‌علیه و نحوه مُردن او را بیان کنید؟
پاسخ: عاص بن وائل سهمی، از افرادی بود که پیامبر گرامی اسلام صلوات‌الله‌علیه را بسیار مورد اذیت قرار می‌داد. محقّقان اسلامی او را جزو پنج نفری دانسته‌اند که پیامبر اکرم صلوات‌الله‌علیه را مسخره می‌کردند و خداوند آیه «إِنَّا کَفَیْناکَ الْمُسْتَهْزِئینَ»را درباره این افراد نازل فرمود.
[۳] مجمع البیان فی تفسیر القرآن، طبرسی، فضل بن حسن، مقدمه:بلاغی‌، محمد جواد، ناصر خسرو، تهران، ج ‌۶، ص ۵۳۳.




برخی از مفسّران، شأن نزول سوره کوثر را در جواب عاص بن وائل دانسته‌اند. ابن عباس می‌گوید: «عاص بن وائل که از سران مشرکان بود، پیامبر اکرم صلوات‌الله‌علیه را هنگام خارج شدن از مسجد الحرام ملاقات کرد، و مدتی با حضرت گفت‌وگو نمود، گروهی از سران قریش در مسجد نشسته بودند و این منظره را از دور مشاهده کردند، هنگامی که عاص بن وائل وارد مسجد شد به او گفتند: با که صحبت می‌کردی؟ گفت با این مرد «ابتر»! این تعبیر را به خاطر این انتخاب کرد که عبداللَّه پسر پیامبر صلوات‌الله‌علیه از دنیا رفته بود، و عرب کسی را که پسر نداشت ابتر(بدون عقب) می‌نامید».
[۵] اسباب نزول القرآن، واحدی، علی بن احمد، تحقیق:زغلول، کمال بسیونی، دار الکتب العلمیة، بیروت، ص ۴۹۴.
[۶] تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو، تحقیق:شمس الدین، محمد حسین، دار الکتب العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون، بیروت، ج ۸، ص ۴۷۷.
به‌علاوه، مفسران شأن نزول برخی آیات دیگر را نیز کار قبیح عاص می‌دانند.
[۷] تفسیر التستری، تستری، سهل بن عبدالله، تحقیق:عیون السود، محمد باسل، منشورات محمدعلی بیضون، دار الکتب العلمیة، بیروت، ص ۲۰۶.



دشمنی عاص با پیامبر اسلام صلوات‌الله‌علیه به حدی بود که وی در هر اجتماعی که علیه پیامبر برگزار می‌شد، حضور می‌یافت؛ لذا زمانی که تعدادی از کفار به خانه ابوطالب رفتند و از پیامبر خواستند تا از دعوت خود دست بکشد و آن‌ها به او مال و مقام می‌دهند، عاص نیز با آن‌ها همراه بود و پیامبر در جواب آن‌ها فرمود: «اگر خورشید را در دست راست و ماه را در دست چپ من قرار دهید از دعوت خود دست نخواهم کشید». حتی در برخی از منابع او را جزو افرادی دانسته‌اند که به پیامبر پیشنهاد داد تا او خدای آن‌ها را بپرستد و آن‌ها نیز خدای او را بپرستند و در جواب این افراد، خداوند سوره کافرون را نازل فرمود.
[۹] السیرة النبویة، ابن هشام، عبد الملک، دار المعرفة، بیروت، ج ۱، ص ۳۶۲.



از عاص فرزندانی نیز باقی ماندند که در تاریخ نام آن‌ها آمده است، معروف‌ترین آن‌ها عمرو بن عاص مشاور و مغز متفکر معاویه است
[۱۰] أسد الغابة فی معرفة الصحابة، ابن أثیر، علی بن محمد، دار الفکر، بیروت، ج ‌۳، ص ۳۶۲.
که بعدها به حکومت مصر نیز رسید.


در مورد مرگ عاص بن وائل سخنان متفاوتی وجود دارد:
الف. در نقلی آمده است که خر یا قاطری به او لگد زد و در اثر آن ضربت مرد.
ب. او برای انجام کاری به کدا (کوهی در ارتفاعات مکه) رفت، سنگی که روی آن نشسته بود از زیرش غلطید و از کوه پرت شد و به شدت آسیب دید و ناله می‌کرد که پروردگار محمد مرا کشت و در اثر همان حادثه مرد.
ج. عاص چند ماهی پس از هجرت پیامبر صلوات‌الله‌علیه به مدینه در سن هشتاد و پنج سالگی مرد.


۱. الخصال، شیخ صدوق، محقق و مصحح:غفاری، علی اکبر، دفتر انتشارات اسلامی، قم، ج‌ ۱، ص ۲۷۹.    
۲. حجر/سوره۱۵، آیه۹۵.    
۳. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، طبرسی، فضل بن حسن، مقدمه:بلاغی‌، محمد جواد، ناصر خسرو، تهران، ج ‌۶، ص ۵۳۳.
۴. مفاتیح الغیب، فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ج ۱۹، ص ۱۶۵.    
۵. اسباب نزول القرآن، واحدی، علی بن احمد، تحقیق:زغلول، کمال بسیونی، دار الکتب العلمیة، بیروت، ص ۴۹۴.
۶. تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو، تحقیق:شمس الدین، محمد حسین، دار الکتب العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون، بیروت، ج ۸، ص ۴۷۷.
۷. تفسیر التستری، تستری، سهل بن عبدالله، تحقیق:عیون السود، محمد باسل، منشورات محمدعلی بیضون، دار الکتب العلمیة، بیروت، ص ۲۰۶.
۸. البدء و التاریخ، مقدسی، مطهر بن طاهر، مکتبة الثقافة الدینیة، ج ۴، ص ۱۴۶- ۱۴۷.    
۹. السیرة النبویة، ابن هشام، عبد الملک، دار المعرفة، بیروت، ج ۱، ص ۳۶۲.
۱۰. أسد الغابة فی معرفة الصحابة، ابن أثیر، علی بن محمد، دار الفکر، بیروت، ج ‌۳، ص ۳۶۲.
۱۱. أنساب الأشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، تحقیق:زکار، سهیل، زرکلی، ریاض، دار الفکر، بیروت، ج ۱، ص ۱۳۹.    
۱۲. الخصال، شیخ صدوق، محقق و مصحح:غفاری، علی اکبر، دفتر انتشارات اسلامی، قم، ج ‌۱، ص ۲۷۹.    
۱۳. أنساب الأشراف، بلاذری، احمد بن یحیی، تحقیق:زکار، سهیل، زرکلی، ریاض، دار الفکر، بیروت، ج ‌۱، ص ۱۳۹.    



سایت اسلام کوئست    






جعبه ابزار