صلات
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: صلات،
دعا ، رحمت، عبادت‌گاه،
صلوات ، نماز،
قرآن .
پرسش: مراد از مفهوم صلات که در قرآن کریم فراوان آمده است، چیست؟ صلات مؤمنان چگونه باید باشد و صلات خدا و
ملائکه به چه معناست؟
پاسخ: کلمه صلات در معانی متعددی از جمله؛
عبادت خاصه مسلمانان،
عبادت‌گاه و دعا استعمال شده است. دلیل این تعدد، وضعی بوده که از خداوند یا مسلمان برای واژه صلات واقع شده است.
با توجه به
آیات مندرج در
قرآن ، اگر
صلات و صلوات در مورد خداوند متعال به کار رود به معنای فرستادن
رحمت است، نه به معنای
نماز خواندن و نه به معنای دعا کردن پروردگار برای شخصی که مورد خطاب او قرار گرفته است و اگر در مورد
فرشتگان و مؤمنان به کار رود به معنای طلب رحمت و دعاست.
در
قرآن کریم از صلات و مشتقات آن بسیار استفاده شده و هر یک در معنایی به کار رفته است. این معانی عبارت‌اند از:
این معنا از صلات که بعد از ظهور
اسلام برای این لفظ مورد استفاده قرار گرفت، اکثر استعمالات صلات در قرآن را تشکیل می‌دهد؛ مانند:
"
الَّذینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُونَ ".
"
وَ أَقِیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ وَ ارْکَعُوا مَعَ الرَّاکِعِینَ ".
"
وَ إِذا نادَیْتُمْ إِلَی الصَّلاةِ اتَّخَذُوها هُزُواً وَ لَعِباً ذلِکَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لا یَعْقِلُونَ ".
در آیه ۴۰ از سوره حج خداوند از کلمه صلات در معنای عبادت گاه استفاده کرده است:"
الَّذینَ أُخْرِجُوا مِنْ دِیارِهِمْ بِغَیْرِ حَقٍّ إِلاَّ أَنْ یَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ وَ لَوْ لا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوامِعُ وَ بِیَعٌ وَ صَلَواتٌ وَ مَساجِدُ یُذْکَرُ فیهَا اسْمُ اللَّهِ کَثیراً وَ لَیَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِیٌّ عَزیزٌ ".
در قرآن کریم آیاتی وجود دارد که می‌توان از آنها به‌روشنی دریافت که ریشه
صلات به معنای دعاست.
"
خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَکِّیهِمْ بِها وَ صَلِّ عَلَیْهِمْ إِنَّ صَلاتَکَ سَکَنٌ لَهُمْ وَ اللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ".
"
وَ الَّذِی یُصَلِّی عَلَیْکُمْ وَ مَلائِکَتُهُ لِیُخْرِجَکُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ وَ کانَ بِالْمُؤْمِنِینَ رَحِیم اً".
"
إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِیماً ".
این معنا در واقع همان توجه و انعطاف است، که با اختلاف نسبت متعلق آن، متفاوت می‌شود. لذا گفته‌اند:معنای صلات خدا رحمت،
ملائکه استغفار و مردم دعاست.
با توجه به
آیات سابق روشن می‌شود صلات و صلوات اگر برای خداوند متعال به کار رود، به معنای فرستادن رحمت است، نه به معنای نماز خواندن و نه به معنای
دعا کردن پروردگار برای شخصی که مورد خطاب او قرار گرفته است، اما هرگاه به فرشتگان و
مؤمنان منسوب گردد، به معنای طلب رحمت و دعاست.
گفتنی است معانی دیگری نیز برای این واژه ذکر شده است که به بحث ما مربوط نیست.
در پایان تذکر این نکته مناسب به نظر می‌رسد که کلمه صلات در اصل
لغت به معنای دعا بوده و
شارع مقدس آن را در مصداق خاصی از دعا یعنی در نماز استعمال کرد. این استعمال آن‌قدر شایع شد که هرجا کلمه صلات شنیده می‌شد، معنای نماز به
ذهن می‌رسید، نه معنای دعا، در‌حالی‌که همین معنای دعا همچنان برای صلات کاربرد داشت؛ لذا کلمه صلات در اکثر موارد در همین
عبادت مسلمانان استفاده می‌شود و ریشه آن از نظر لغوی در معنای دعا مورد استفاده است.
پایگاه اسلام کوئست.
