صفات مردم معاصر امام علی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام علی، زبان، سخن گفتن، جعده بن هبیره، گفتار ۲۳۳
نهج‌البلاغه.
پرسش: از توصیفی که امام علی (عليه‌السلام) در خطبه ۲۳۳ از افراد تحت زمام‌داری خود ارائه می‌کند، چه نتیجه‌ای می‌توان گرفت؟
پاسخ:
روزی امام علی (عليه‌السلام)، از خواهرزاده خود، جعدة بن هبیرة خواست، تا برای مردم سخن‌رانی کند. جعده بالای منبر رفت؛ اما وقتی مردم را دید، نتوانست صحبت کند و از منبر پایین آمد.
امام علی (علیه‌السلام) خود سخن‌رانی را آغاز کرد و خطبه‌ای خواند.
امام در ابتدای
خطبه، به نکته‌ای اشاره کرد که مرتبط با ناتوانی جعدة در سخن‌رانی است: «به هوش باشید که
زبان، پاره‌ای از
انسان است و هرگاه آدمی آماده سخن‌گفتن نباشد، زبان نیز یارای گفتن ندارد، و موقعی که
روح آدمی آمادگی گفتار داشته باشد، (زبان نیز) ناگزیر به
سخن درمی‌آید. ما خود، فرمان‌روایان سخنیم و رشته‌ها و ریشه‌های آن، در ما تنیده است و شاخه‌های آن بر ما
سایه افکنده است».
امام (علیه‌السلام) در ادامه سخن، به نکته دوم می‌پردازد و می‌فرماید:
«
رحمت خدا بر شما باد! بدانید که شما در روزگاری به سر می‌برید که حق‌گویان، اندک‌اند و زبان از راست‌گویی کند است و پیرو حق، خوار و بی‌مقدار. مردمان این زمانه به نافرمانی خو گرفته‌اند و بر سازشکاری، با یک‌دیگر هم‌داستان شده‌اند. جوانشان بدخو، و پیرشان
گناه‌کار، و دانایشان دو رو، و سخنرانشان چاپلوس است، کوچکشان به بزرگشان احترام نمی‌نهد، و نه توانگرانشان دست مستمندان را می‌گیرند».
نشانه‌هایی که
امام علی (علیه‌السلام) از اهالی زمان خویش،
ذکر می‌کند؛ نشان از آن دارد که
شیطان بر بسیاری از آن مردم تسلط یافته و این تسلط به حدی است که
حق و حقگو در میان آنها اندک شده است.
این صفات امروزه نیز در میان مردم وجود دارد و در گذشته نیز به صورت مستمر میان مردم وجود داشته است. مردم هر زمانی، مردم زمان‌های قبل از خود را پاک‌تر و خدایی‌تر می‌دانند؛ درحالی‌که در هر زمان، کم و بیش هم
دین‌داران واقعی وجود دارند و هم افراد گمراه. این
کلام امام نشان می‌دهد، معاصران ایشان که حضور و دوران
حکومت امام معصوم را درک کرده‌اند نیز از این سیر، استثنا نبوده‌اند.
علاوه بر این، باید توجه داشت، امام افرادی را توصیف می‌کند که نه‌تنها حضور امام، بلکه دوران حکومت امام را نیز درک کرده‌اند و این نشان از آن دارد که رهبر جامعه به هر مقدار و اندازه، توانایی داشته باشد؛ اما اگر مردم، بر
صراط مستقیم نباشند؛
مدینه فاضله‌ای تحقق پیدا نخواهد کرد.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «صفات مردم معاصر امام علی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱/۱۶.
