صحیح
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: صحیح بخاری، حدیث ثقلین، اهل سنت.
پرسش: در خصوص
حدیث ثقلین جست‌و‌جویی انجام دادم و در
صحیح بخاری نتوانستم حدیث مورد نظر را بیابم. آیا
صحیح بخاری یک منبع موثق و قابل اطمینان است؟
پاسخ:
از دیدگاه
اهل سنت،
صحیح بخاری معتبرترین کتاب حدیثی بوده و از دیدگاه شیعیان نیز بسیاری از روایات آن شباهت‌های لفظی یا معنوی با
احادیث شیعه داشته و بر همین اساس، قابل استناد است.
البته این بدان معنا نیست که اگر روایتی در صحیح بخاری وجود نداشت، دیگر به‌هیچ‌وجه، آن
حدیث قابل
اعتماد نخواهد بود؛ زیرا خود اهل سنت نیز چنین اعتقادی ندارند، وگرنه باید در دانش‌های فقهی، کلامی و ... خود، به روایتی جز از این کتاب استفاده نکرده و کتاب‌های حدیثی دیگر خود را به موزه‌ها بسپارند؛ درحالی‌که با مطالعه‌ای در روش دانشمندان آنان که تا‌کنون نیز ادامه دارد، خلاف این مطلب را مشاهده کرده و استنادات فراوانی را به کتاب‌های دیگر روایی ملاحظه می‌کنیم.
از طرف دیگر، اهل سنت نمی‌توانند تمام احادیث موجود در
صحیح بخاری را بپذیرند؛ چون در این فرض باید روایات
تحریف قرآن را که در این
کتاب وجود دارد، مورد پذیرش خود قرار دهند!
با توجه به مقدمات فوق، باید گفت: درست است که بخاری، در کتاب خود به حدیث
متواتر ثقلین اشاره نکرده است، اما فقدان این
حدیث در این کتاب، کوچک‌ترین خدشه‌ای به اعتبار آن، حتی براساس معیارهای پذیرفته شده توسط اهل سنت وارد نخواهد کرد؛ چراکه از یک‌سو این حدیث در صحاح دیگر و نیز سایر کتب معتبر آنان وجود دارد که به‌عنوان نمونه، به چند مورد آن اشاره می‌کنیم:
۱.
صحیح ترمذی، ج ۵، ص ۳۲۸، حدیث ۳۸۷۴.
۲.
صحیح مسلم، ج ۷، ص ۱۲۳.
۳.
سنن دارمی، ج ۲، ص ۴۳۲.
۴.
مسند احمدبن حنبل، ج ۳، ص ۱۴ و ۱۷ و ۲۶ و ۵۹؛ ج ۴، ص ۳۷۱.
(لازم به ذکر است که تاریخ تألیف این کتاب که از
ارزش خاصی نیز نزد اهل سنت برخوردار است، قبل از زمان تألیف
صحیح بخاری بوده است).
از سوی دیگر، حاکم نیشابوری، در کتاب
المستدرک علی الصحیحین که به عبارتی تکمیل‌کننده
صحیح بخاری و
صحیح مسلم است، ذیل این حدیث و
سند آن بیان کرده: "ذا حدیث صحیح الاسناد علی شرط الشیخین و لم یخرجاه"؛
یعنی این حدیث، براساس مبانی علمی بخاری و مسلم، حدیثی صحیح است؛ اما آن دو از آوردن آن در کتاب خویش خودداری کرده‌اند! (البته همان‌گونه که بیان شد، مسلم، این حدیث را با سند دیگری در صحیح خود آورده است).
بر همین اساس، نمی‌توان این احتمال قوی را از نظر دور داشت که بخاری نه به‌دلیل ضعف سند
حدیث ثقلین، بلکه به دلیل تعصب‌های سیاسی، مذهبی، از گنجاندن آن در کتاب خویش خودداری کرده باشد.
پایگاه اسلام کوئست.
