• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شیر خوردن امام حسین

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: امام حسین علیه‌السلام، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، شیر خوردن، ام‌فضل.
پرسش: آیا امام حسین ـ علیه‌السلام ـ به صورت طبیعی از مادر خویش ـ حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها ـ شیر خورده است یا برای شیرخوردن آن حضرت از دایه‌ای استفاده کردند، (گفته می‌شود که امام حسین ـ علیه‌السلام ـ از هیچ بانویی شیر نخورده؛ بلکه از انگشت پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ شیر خورده است)؟
پاسخ: درباره چگونگی شیر خوردن حضرت سیدالشهدا ـ علیه‌السلام ـ در دوران کودکی، سه احتمال وجود دارد:





۱.۱ - احتمال اول:

الف ـ آن حضرت از مادر خویش حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ شیر خورده باشد؛ مثل دیگر کودکان که به هنگام تولد از سینه مادر شیر می‌خورند؛

۱.۲ - احتمال دوم:

ب ـ آن حضرت (به‌سبب اختلاف سنی کمی که با برادرش امام مجتبی ـ علیه‌السلام ـ داشته است ـ مرحوم محدث قمی آن را به مقدار اقل مدت حمل دانسته و اقل مدت حمل شش ماه است ـ از دایه شیر خورده باشد.

۱.۲.۱ - روایت قمی از اصول کافی

مرحوم محدث قمی در تأیید این مطلب روایتی را از اصول کافی از حضرت رضا ـ علیه‌السلام ـ نقل می‌کند که: "ما بین امام حسن و امام حسین ـ علیه‌السلام ـ یک طهر و شش ماه و ده روز واقع شده است)؛


۱.۳ - احتمال سوم:

ج ـ آن حضرت از هیچ زنی چه حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ چه غیر حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ شیر ننوشیده است؛ اما آنچه بررسی روایات به دست می‌دهد، احتمال اول را منتفی می‌سازد؛ چون حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ در آن ایام بیمار بودند و شیر در سینه آن حضرت خشکیده بود و به این مطلب در روایات تصریح شده است؛ لیکن بعضی از روایات، ارتضاع آن حضرت از هر زنی، چه حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ و چه غیر آن حضرت، را منکر شده‌اند؛

۱.۳.۱ - روایتی درباره مطلب فوق

از جمله این روایات که ابن شهرآشوب و شیخ صدوق در علل‌الشرایع و مرحوم محدث قمی در منتهی الآمال آورده‌اند، این است که: هنگام ولادت امام حسین علیه‌السلام، حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ بیمار گشت و شیر ایشان خشک شد، تا اینکه از شیر دادن ناتوان گشت؛ از‌این‌رو پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ مُرضِع و دایه‌ای طلب کردند، ولی یافت نشد؛ پس خود آن حضرت به حجره حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ آمدند و انگشت ابهام خویش را در دهان حضرت سیدالشهدا ـ علیه‌السلام ـ گذاردند و او هم می‌مکید و حتی بعضی نقل کرده‌اند که زبان مبارک را در دهان امام حسین ـ علیه‌السلام ـ می‌گذاشت و آن حضرت می‌مکید. نقل شده است که خداوند متعال تا چهل شبانه‌روز رزق‌و‌روزی امام حسین ـ علیه‌السلام ـ را در زبان پیغمبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ قرار داده بود؛ پس گوشت و خون امام حسین ـ علیه‌السلام ـ از گوشت و خون پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ رویید.
[۲] منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، ص ۲۰۶، چ: کتاب‌فروشی علمیه اسلامیه.


۱.۳.۲ - روایت کلینی از امام صادق

مرحوم کلینی در اصول کافی از امام صادق ـ علیه‌السلام ـ نقل می‌کند که امام حسین ـ علیه‌السلام ـ از انگشت ابهام پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ شیر نوشیده است و او مدت آن را دو یا سه روز می‌داند و در ادامه می‌نویسد: هیچ فرزندی جز حضرت عیسی بن مریم ـ علیهاالسلام ـ و حسین بن علی ـ علیه‌السلام ـ شش ماهه متولد نشد که بماند.

۱.۳.۳ - روایتی از بحرالعلوم

مرحوم سید بحرالعلوم در این‌باره می‌فرماید: لله مرتضع لم یرتضع ابداً من ثدی انثی و من طه مَراضِعهُ
[۴] منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، ص ۲۰۶، چ: کتاب‌فروشی علمیه اسلامیه.
برای خداوند شيرخورده‌ای است كه از سينه هيچ زنی شير نخورده است؛ در‌حالی‌كه از دست پيامبر اكرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ شير نوشيده است.


اما در مورد احتمال دوم كه آن حضرت از دايه شير خورده باشد، رواياتی نقل كرده‌اند كه آن حضرت دايه‌ای داشته است به نام ام‌الفضل بنت حارث ـ زن عباس بن عبدالمطلب ـ و اين روايات به اين مضمون است:

۲.۱ - روایتی از صاحب "مستدرك الصحيحين"

صاحب "مستدرك الصحيحين" به سند خود از ام‌الفضل نقل می‌كند:
"همانا ام‌الفضل بر رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ وارد شد؛ پس گفت: ای پيامبر خدا! من ديشب خوابی ديدم كه بسيار سخت و دشوار بود! پيامبر اكرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ دوباره فرمودند: چه ديدی؟ گفت: همانا سخت و ترسناك بود! پيامبر اكرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ دوباره فرمودند: آن چه بود؟ گفت: ديدم مثل اينكه قطعه‌ای از جسم و بدن شما جدا شد و در دامن من افتاد! پس پيامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ فرمودند: خوابی كه ديده‌ای خير باشد؛ به خواست خدا دخترم فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ پسری به دنیا می‌آورد، آنگاه در دامان تو قرار می‌گيرد؛ سپس فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ حسين ـ علیه‌السلام ـ را به دنيا آورد، و او در دامان من قرار گرفت و دايه‌اش شدم".

۲.۲ - روایت ابن سعد از سماک بن حرب

ابن سعد نيز در "طبقات الكبری" به سند خود از سماك بن حرب نقل می‌كند:
"به‌درستی كه ام‌الفضل همسر ـ عباس بن عبدالمطلب ـ گفت: ای پيامبر خدا! من در خواب ديدم مثل اينكه عضوی از اعضای بدن شما در خانه من است، پيامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ فرمودند: آنچه ديده‌ای خير باشد! دخترم فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ پسری به دنيا می‌آورد و تو او را شير می‌دهی، به شير فرزندت؛ "قُثَم" سماك بن حرب گفت: پس فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ حسين ـ علیه‌السلام ـ را به دنيا آورد؛ سپس کفالت و دايگی او را به ام‌الفضل سپرد...."


بنابراين بررسی روايت گوناگون به دست می‌دهد كه امام حسين ـ علیه‌السلام ـ با توجه به اعجاز‌گونه بودن تمام خصوصيات آن حضرت از انگشت ابهام پيامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ شير نوشيده است و اين موضوع از نظر علمای شیعه صحيح و قابل اعتماد است؛ اگر‌چه علمای اهل‌سنت آن را ذكر نكرده‌اند.


بنابراين، در مقام پذيرش اين موضوع و در تعارض بين اين روايات اين‌گونه می‌توان جمع نمود كه: امام حسين ـ علیه‌السلام ـ ابتدا دو يا سه يا حتی چهل روز از انگشت پيامبر شير خورده است و سپس بقيه مدت را در دامان ام‌الفضل گذرانيده، او پرورش و تربیت امام حسين ـ علیه‌السلام ـ را عهده‌دار بوده است؛ چراكه اين اعجاز پيامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ مانع از شير خوردن آن حضرت در دو سال تمام (حولين كاملين) ـ كه از اسباب و علل عادی می‌باشد ـ نمی‌گردد.


۱. اصول کافی، کلینی، ج ۱، ص ۳۶۶، مترجم سیدجواد مصطفوی، کتاب‌فروشی علمیه اسلامیه.    
۲. منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، ص ۲۰۶، چ: کتاب‌فروشی علمیه اسلامیه.
۳. اصول کافی، کلینی، ج ۱، ص ۳۶۶، مترجم:سیدجواد مصطفوی، کتاب‌فروشی علمیه اسلامیه.    
۴. منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، ص ۲۰۶، چ: کتاب‌فروشی علمیه اسلامیه.



سایت اندیشه قم    


رده‌های این صفحه : امام حسین | تاریخ معصومان




جعبه ابزار