شهید در غیر میدان جنگ
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: پیامبر،
شهید.
پرسش: رسول گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) چه کسانی را با اینکه در میدان جنگ کشته نشده‌اند، شهید خوانده است؟
در اصل شهید به معنای رزمنده‌ای است که در صحنه جنگ و جدال علیه ظالمان و متجاوزان به ستیز برخاسته و در این راه کشته شود. اما روایات، افرادی دیگر را نیز در زمره شهیدان به حساب آورده‌اند که می‌توان اینان را در حکم شهید خواند و ظاهراً اینان با شهیدان میدان جنگ مقام مساوی ندارند.
«رسولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): مَن ارِیدَ مالُهُ بغَیرِ حَقٍّ فَقاتَلَ فقُتِلَ فهُو شَهیدٌ.
پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): چنانچه بخواهند مال کسی را به ناحق بگیرند و او
[در راه دفاع از آن
] بجنگد و کشته شود، شهید است.»
«رسولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): مَن قُتِلَ دُونَ اهلِهِ ظُلما فهُو شَهیدٌ، و مَن قُتِلَ دُونَ مالِهِ ظُلما فهُو شَهیدٌ، و مَن قُتِلَ دُونَ جارِهِ ظُلما فهُو شَهیدٌ، و مَن قُتِلَ فی ذاتِ اللّهِ عَزَّ و جلَّ فهُو شَهیدٌ؛
پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): هرکه در راه دفاع از خانواده خود به
ستم کشته شود، شهید است و هرکه در راه دفاع از مال خود مظلومانه کشته شود، شهید است، و هرکه در راه دفاع از
همسایه خود به ستم کشته شود، شهید است، و هرکه به خاطر
خداوند (عزّوجلّ) کشته شود، شهید است.
«رسولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): مَن قاتَلَ دُونَ نفسِهِ حتّی یقتَلَ فهُو شَهیدٌ؛
پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): هرکه در راه دفاع از جان خود بجنگد و کشته شود، شهید است.»
«رسولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): مَن قُتِلَ دُونَ مَظلِمَتِهِ فهُو شَهیدٌ؛
پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): هرکه در راه دفع ستم از خود کشته شود، شهید است.»
«رسولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): مَن قُتِلَ دُونَ مالِهِ فهُو شَهیدٌ؛
پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): هرکه در راه دفاع از مالِ خود کشته شود، شهید است.»
«رسولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): قاتِلْ دُونَ مالِک حتّی تَحُوزَ مالَک او تُقتَلَ فَتَکونَ مِن شُهَداءِ الآخِرَةِ؛
پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): در راه دفاع از مال و دارایی خود بجنگ تا آن را به دست آوری یا کشته شوی، در این صورت از شهیدان آخرت خواهی بود.»
«رسولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): نِعمَ المِیتَةُ ان یمُوتَ الرَّجُلُ دُونَ حَقِّهِ؛
پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): چه خوب مرگی است، مُردن مَرد در راه دفاع از حقّ خویش.»
«رسولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): مَن عَشِقَ فَکتَمَ و عَفَّ فَماتَ فهُو شَهیدٌ؛
پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): هرکه عاشق شود و
عشق خود را بپوشاند و پاکدامنی ورزد و
[از‌اندوه آن
] بمیرد، شهید است.»
«رسولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): الشُّهَداءُ خَمسَةٌ: المَطعُونُ، و المَبطونُ، و الغَرِقُ، و صاحِبُ الهَدْمِ، و الشَّهیدُ فی سَبیلِ اللّهِ عَزَّ و جلَّ؛
پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): شهدا پنج دسته‌اند: کسی که به
بیماری طاعون درگذرد، و کسی که بر اثر
قولنج بمیرد، و کسی که زیر آوار رود، و کسی که غرق شود یا در راه خداوند (عزّوجلّ) به شهادت رسد.»
«رسولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): الطاعونُ شَهادَةٌ لِکلِّ مُسلمٍ؛
پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم):
[مرگ با
] طاعون، برای هر مسلمانی شهادت است.»
«رسولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): مَن ماتَ علی حُبِّ آلِ محمّدٍ ماتَ شَهیدا؛
پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): هرکه بر دوستی
آل محمّد بمیرد، شهید مرده است.»
«الامامُ علی (علیه‌السّلام) عن رسولِ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فی حدیثِ عِیادَتِهِ مَع اصحابِهِ لِعبدِ اللّهِ بنِ رَواحَةَ: مَنِ الشهیدُ مِن امَّتی؟ فقالوا: ا لیسَ هُو الذی یقتَلُ فی سَبیلِ اللّهِ مُقبِلاً غَیرَ مُدبِرٍ؟! فقالَ رسولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): انَّ شُهَداءَ امَّتی اذا لَقلیلٌ! الشهیدُ: الذی ذَکرتُم، و الطَّعِینُ، و المَبطونُ، و صاحِبُ الهَدْمِ و الغَرِقُ، و المَراةُ تَموتُ جَمْعا، قالوا: و کیفَ تَموتُ جَمعا یا رسولَ اللّهِ؟ قالَ: یعتَرِضُ وَلَدُها فی بَطنِها؛
امام علی (علیه‌السّلام): پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) هنگام
عیادت به همراه اصحابش از
عبد اللّه بن رواحه فرمود: شهید امّت من کیست؟
اصحاب عرض کردند: همان کسی نیست که در راه خدا می‌جنگد و به
دشمن پشت نمی‌کند تا کشته شود؟ رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: در این صورت شهدای امّت من اندکند! شهید کسی است که شما گفتید و نیز کسی که بر اثر طاعون در گذرد و کسی که بر اثر قولنج بمیرد و کسی که زیر آوار رَوَد یا غرق شود و زنی که جمعاً بمیرد. عرض کردند: ای رسول خدا! یعنی چه جمعاً بمیرد؟ فرمود بچه‌اش در شکم او گیر کند
[و بمیرد
].»
«الامامُ علی (علیه‌السّلام): ما المُجاهِدُ الشَّهیدُ فی سَبیلِ اللّهِ بِاعظَمَ اجرا مِمَّن قَدَرَ فَعَفَّ؛
امام علی (علیه‌السّلام): مجاهدی که در راه خدا به شهادت رسیده باشد، پاداشش بیشتر از کسی نیست که بتواند
[گناه کند
] و پاکدامنی ورزد.»
«الامامُ علی (علیه‌السّلام): المؤمنُ علی‌ای حالٍ ماتَ، و فی‌ای ساعَةٍ قُبِضَ، فهُو شَهیدٌ؛
امام علی (علیه‌السّلام):
مؤمن، در هر حالی که بمیرد و در هر لحظه و ساعتی که جانش گرفته شود، شهید است.»
«الامام علی (علیه‌السّلام): مَن ماتَ مِنکم علی فِراشِهِ و هُو علی مَعرِفَةِ حَقِّ رَبِّهِ و حَقِّ رَسولِهِ و اهلِ بَیتِهِ ماتَ شَهیدا، و وَقَعَ اجرُهُ عَلَی اللّهِ، و استَوجَبَ ثَوابَ ما نَوی مِن صالِحِ عَمَلِهِ، و قامَتِ النِّیةُ مَقامَ اصلاتِهِ لِسَیفِهِ؛
امام علی (علیه‌السّلام): هرکه در بستر خود بمیرد، در حالی که به حق پروردگارش و
حق رسول او و
اهل بیت رسولش معرفت داشته باشد، شهید مُرده است و اجرش با خداست و سزاوار پاداشِ کردار نیکویی است که
[انجام آن را
] در نیت داشته و این نیت، جای شمشیر کشیدن او را می‌گیرد.»
«بحار الانوار عن زیدِ بنِ ارقم: قال الحسینُ بنُ علی (علیه‌السّلام): ما مِن شِیعَتِنا الّا صِدِّیقٌ شَهیدٌ قلتُ: انّی یکونُ ذلک و هُم یمُوتُونَ علی فُرُشِهِم؟! فقالَ: ا ما تَتلُو کتابَ اللّهِ: «الذینَ آمَنُوا بِاللّهِ و رُسُلِهِ اُولئک هُمُ الصِّدِّیقُونَ و الشُّهَداءُ عِندَ رَبِّهِم
؟! ثُمّ قالَ (علیه‌السّلام): لَو لَم تَکنِ الشهادَةُ الّا لِمَن قُتِلَ بِالسَّیفِ لاَقَلَّ اللّهُ الشُّهَداءَ؛
بحار الانوار به نقل از
زید بن ارقم:
امام حسین (علیه‌السّلام) فرمود: هیچ یک از
شیعیان ما نیست، مگر این که
صدّیق و شهید است. عرض کردم: چگونه چنین چیزی ممکن است، در حالی که آنان در بسترهای خود می‌میرند؟ حضرت فرمود: مگر
کتاب خدا را نخوانده‌ای: «کسانی که به خدا و فرستادگان او
ایمان آورده‌اند همانان صدّیقان و شهیدان در نزد پروردگارشان هستند»؟ سپس فرمود: اگر
شهادت فقط اختصاص به کسانی داشت که با شمشیر کشته شوند در آن صورت خداوند شهدا را تقلیل داده بود.»
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «شهید در غیر میدان جنگ» تاریخ بازیابی۱۳۹۷/۵/۲۹.
