شناخت بهشتیان و جهنمیان از یکدیگر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: اهل بهشت، اهل جهنم، شناخت.
پرسش: آیا بهشتی‌ها نسبت به خود و اهل جهنم شناختی دارند؟ اهل جهنم چطور؟
پاسخ: براساس آیات قرآنی،
بهشتی‌ها نسبت به خود و مخالفین خود که گرفتار
عذاب هستند
شناخت دارند و همان‌گونه که در
دنیا آنها را می‌شناختند، در
آخرت هم آنها را می‌شناسند و حتی جایگاه آنها را در جهنم می‌بینند.
و در برابر جهنمی‌ها نیز نسبت به هم‌دیگر شناخت دارند؛ به گونه‌ای که پیروان با رهبران خود در تنازع و ستیز قرار می‌گیرند و هم‌چنین یادی از
مؤمنان می‌کنند که آنها در
جهنم دیده نمی‌شوند؛ پس معلوم می‌شود شناخت طرفینی بین بهشتی‌ها و جهنمی‌ها وجود دارد.
خداوند عوالم متعددی را
خلق کرده است که هر کدام مسائل مختص به خودش را دارد و هر کدام نسبت به دیگری از
کمال و
ارزش و... بهتری برخوردار است که از آن جمله
عالم قیامت است که از طریق نقل و
وحی بیان شده که عالمی است مافوق عالم دنیا که بعضی مسائل آن را درک می‌کنیم و بعضی دیگر برای ما قابل درک نیست. بر این اساس هم‌چنان‌که انسان‌ها در دنیا یکدیگر را با صورت ظاهری می‌شناسند، در
قیامت هم یکدیگر را می‌شناسند، با همان صورت و سیمایشان و این چیزی است که از
آیات قرآن و
روایات استفاده می‌شود.
خداوند می‌فرماید:
«کسانی که
ایمان آوردند و فرزندانشان هم
مؤمن باشند، ما در
بهشت فرزندانشان را به آنها ملحق می‌کنیم».
این خود موهبتی است از ناحیه خداوند که
انسان فرزندان خودش را در کنارش ببیند و از هم‌نشینی آنها لذت ببرد و این لذت معنوی است.
پس از این
آیه استفاده می‌شود که
مؤمنان فرزندان خود را در بهشت می‌شناسند و کاملاً متوجه هستند که این مثلاً فرزند اوست و اگر چنان‌چه هم‌دیگر را نشناسند، موهبت الهی نخواهد بود.
بندگان مخلص خدا در بهشت از انواع نعمت‌های مادی و معنوی برخوردارند. طبق بعضی آیات قرآن، ناگهان بعضی از آنان به فکر گذشته و دوستان دنیا می‌افتند که حالا در میان آنها نیستند. می‌گوید: ای دوستان! آیا شما می‌توانید نظر بیفکنید و از او خبری بگیرید، اینجاست که او به جست‌وجو برمی‌خیزد و نگاهی به سوی جهنم می‌افکند که ناگهان دوست خود را در وسط جهنم می‌بیند «
...فَرَآهُ فِی سَواءِ الْجَحِیمِ او را در وسط جهنم می‌بیند». او را مخاطب ساخته صدا می‌زند، به خدا سوگند چیزی نمانده بود که مرا نیز سقوط دهی و به هلاکت بکشانی و تو بودی که می‌گفتی ما هرگز نمی‌میریم و
حیات مجددی نیست و مجازاتی در کار نمی‌باشد. اکنون بنگر چه اشتباه بزرگی کرده‌ای و امروز همه حقایق بر تو
آشکار شده، ولی چه فایده.
پس هم‌دیگر را می‌شناسند و با هم به مخاصمه می‌پردازند ...
در جای دیگر خداوند می‌فرماید: «
وَ اَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلی بَعْضٍ یَتَساءَلُونَ در‌حالی‌که
بهشتیان در کنار هم قرار دارند، از وضع گذشته سؤال می‌کنند و آن را با وضع فعلی مقایسه می‌کنند و لذت می‌برند و هر کدام از بهشتیان از دوستان خود سؤال می‌کنند و از گذشته آنان آگاه می‌شوند.
این آیه نیز دلالت دارد بر این‌که در بهشت
شناخت نسبت به دوستان وجود دارد.
در
روایات آمده که
رسول خدا فرمود: هنگامی که انسان وارد بهشت می‌شود، سراغ
پدر و مادر و همسر و فرزندانش را می‌گیرد، به او می‌گویند آنها به درجه تو نرسیده‌اند؛ پس هم‌دیگر را می‌شناسند که جویای آنها می‌شود.
جهنمی‌ها نیز با هم مشاجراتی دارند که
قرآن از آن خبر می‌دهد: «... آن‌گاه پیروان و دنباله‌روهایشان درباره پیشوایانشان گویند: پروردگارا! اینان ما را گمراه کردند؛ پس عذاب آتش دو برابر به آنان بده ... پیشوایان به پیروان می‌گویند شما را بر ما امتیازی نیست؛ پس به سزای آن‌چه به دست آوردید،
عذاب را بچشید».
از این‌گونه منازعات و مشاجرات معلوم می‌شود که طرفین دعوا در جهنم هم‌دیگر را می‌شناسند.
در
سوره ص آیات ۵۹ به بعد شبیه به همین منازعه میان جهنمی‌ها مطرح شده، ولکن در آخر مطلبی میان آنها ردوبدل می‌شود که دلالت دارد بر این‌که آنها یادی از مؤمنان می‌کنند. در این فراز خداوند می‌فرماید: «
اهل دوزخ با یکدیگر گفتند چه شده که ما مردان مؤمن را که (به جرم
ایمان به
خدا) از
اشرار می‌شمردیم (امروز در دوزخ) نمی‌بینیم، در صورتی که ما آنها را (در دنیا) مسخره و
استهزا می‌کردیم؟ (آیا آنها اهل دوزخ نیستند) یا هستند و چشمان (ما) بر آنها نمی‌افتد؟
بنابراین آیات قرآنی دلالت دارند بر این‌که بهشتی‌ها نسبت به خود و مخالفین خود که گرفتار عذاب هستند شناخت دارند و همان‌گونه که در
دنیا آنها را می‌شناختند، در آخرت هم آنها را می‌شناسند و حتی جایگاه آنها را در جهنم می‌بینند.
و در مقابل جهنمی‌ها نیز نسبت به هم‌دیگر شناخت دارند؛ به گونه‌ای که پیروان با رهبران خود در تنازع و ستیز قرار می‌گیرند و هم‌چنین یادی از
مؤمنان می‌کنند که آنها در
جهنم دیده نمی‌شوند؛ پس معلوم می‌شود شناخت طرفینی بین بهشتی‌ها و جهنمی‌ها وجود دارد.
۱. مظاهری، حسین، معاد در قرآن، شفق قم، بهار ۱۳۷۱.
۲. قرائتی، محسن، معاد، اسلامی، اردیبهشت ۱۳۶۳.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «شناخت بهشتیان و جهنمیان از یکدیگر»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۴/۰۷.
