سازگاری عقاید و فهم شیعه با آیات قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: شیعه،
اهل سنت،
اختلاف،
اعتقادات،
ظواهر آیات.
پرسش: سؤال بنده این است که چرا در بسیاری از موارد اختلاف شیعه با اهل‌سنت در برخی آیات قرآن، ظاهر آیه و محل قرار گرفتن آیه به گونه‌ای است که معمولاً اگر یک نفر عادی رجوع کند بیشتر دیدگاه اهل‌سنت را نزدیک می‌بیند، ولی شیعه برای اثبات دیدگاه خود نیاز به دلیل،
حدیث و... دارد. با توجه به این‌که
قرآن کتاب هدایت همه است، آیا نباید به گونه‌ای باشد که هر کس مراجعه نمود بتواند برداشت درست از آیات داشته باشد؟ تمام مردم آگاه به علم
حدیث‌شناسی نیستند و
شان نزول آیات را نمی‌دانند تا در این موارد بتوانند متوجه شوند و در این صورت آیا این‌گونه نیست که نظر اهل‌سنت معمولاً با ظاهر آیات هم‌خوانی بیشتری دارد؟ لطفاً ضمن پاسخ به سؤال بالا، اگر موردی هست که نظر اهل سنت با ظاهر آیه و یا نحوه قرارگیری آیه در میان آیات قبل و بعد سازگاری ندارد، بیان فرمائید. مثال‌ها:
آیه ۳
سوره مائده: «الیوم اکملت لکم دینکم...»، با دیدگاه شیعه، در نظر اول و بدون مراجعه به حدیث و شان نزول آیه و... چندان هم‌خوانی ندارد. آیه‌ای که در آن
خمس ذکر شده، به گفته اهل سنت،
غنیمت در آن فقط غنیمت جنگی است و این از نظر ظاهر و بدون مراجعه به منابع دیگر، با آیات قبل و بعد که در مورد
جنگ است هم‌خوانی بیشتری دارد.
آیه تطهیر به نحوی آمده که هر فرد عادی ظاهر آیات را بخواند با توجه به آیات قبل و بعد،
همسران پیامبر را در این زمره خواهد آورد، و حتی اگر با کمی دقت ضمیر مذکر را هم مدنظر قرار دهد که استدلال شیعیان است، با توجه به ظاهر می‌تواند در نظر بگیرد که حداقل زنان رسول الله هم در میان این گروه باشند و احتمالاً موارد دیگری از این قبیل آیات.
پاسخ اجمالی: به این سوال پاسخ‌های نقضی (مثل پاسخ شیعه به آیات مربوط به جسم دار بودن خدا) و پاسخ حلی (مثل اعتقاد شیعه در آیه تطهیر) داده شده است.
می‌توان پاسخ‌هایی نقضی به این پرسش داد:
• با توجه به استدلالی که در پرسش آمده؛ لازم می‌آید که نظر قائلان به جسم بودن خدا (
فرقه مجسمه و
مشبّهه که یکی از فرقه‌های اهل‌سنت است) بر نظر غالب و پذیرفته شده توسط عموم اهل‌سنت برتری داشته باشد؛ زیرا ظاهر بسیاری از آیات، جسم‌دار بودن
خدا است. در حالی‌که دلایلی عقلی و نقلی از سوی شیعیان و غالب اهل‌سنت در نفی جسمانیت خداوند بیان شده است.
• برخی اعتقادات شیعه نیز با ظاهر قرآن سازگارتر است؛ مانند ساختن بنا، بر قبور با توجه به این آیه شریفه: «و این‌چنین مردم را متوجّه حال آنها کردیم، تا بدانند که وعده خداوند
[در مورد
رستاخیز] حقّ است؛ و در پایان جهان و قیام
قیامت شکّی نیست! در آن هنگام که
[کاشفانِ غار
] میان خود درباره کار خویش نزاع داشتند، گروهی می‌گفتند: "بنایی بر آنان بسازید
[تا برای همیشه از نظر پنهان شوند! و از آنها سخن نگویید که
] پروردگارشان از وضع آنها آگاه‌تر است! " ولی آنها که از رازشان
[نسبت به
اصحاب کهف] آگاهی یافتند
[و آن‌را دلیلی بر رستاخیز دیدند
] گفتند: ما مسجدی در کنار
[مدفن
] آنها می‌سازیم
[تا خاطره آنان فراموش نشود
]».
جواب‌های حلی مختلفی نیز به این پرسش داده شده مثل اعتقاد شیعه در آیه تطهیر. (درباره جواب حَلّی نسبت به موارد ذکر شده در پرسش؛ نمایه‌های «آیه سوم
سوره مائده، دلیل وجوب
خمس و مصرف آن و ...»زیر را مطالعه کنید.)
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «سازگاری عقاید و فهم شیعه با آیات قرآن»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۶/۱۴.
