زندگی‌نامه حضرت داوود
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: نبوت، حکومت، زندگی‌نامه، حضرت داوود،
زبور، نعم العبد، اواب.
پرسش: لطفاً خلاصه‌ای از زندگی‌نامه حضرت داوود (علیه‌السّلام) را بیان کنید؟
پاسخ: حضرت داوود (علیه‌السّلام) از پیامبران بزرگ بنی‌اسرائیل است. محل تولد ایشان دقیقاً مشخص نیست، اما از آن‌جا که بنی‌اسرائیل در سرزمین
فلسطین می‌زیستند، می‌توان گفت داوود (علیه‌السّلام) در فلسطین دیده به جهان گشود. واژه داوود که از ریشه غیر عربی گرفته شده،
در زبان عبری «داوید» تلفظ می‌شود، و به معنای «محبوب» است.
نام داوود نبی (علیه‌السّلام) شانزده بار، در
قرآن کریم بیان شده است.
وی از جمله پیامبرانی است که علاوه بر نبوت، دارای منصب حکومت و
قضاوت، رهبری مقتدر و صاحب کتاب بود.
آن‌حضرت از نواده‌های
حضرت یعقوب (علیه‌السّلام) است که با چند واسطه به او می‌رسد.
پدر حضرت داوود (علیه‌السّلام) را با نام‌هایی نسبتاً مشابه معرفی کرده‌اند که ناشی از تفاوت‌های بین زبانی است:
ایشا،
ایشی،
یسی،
آسی،
انسا،
و.... اما در ارتباط با مادر آن‌حضرت با جست‌وجویی که در منابع تاریخی داشتیم، به نام ایشان برخورد نکردیم.
نسب حضرت داوود (علیه‌السّلام) در برخی از منابع تاریخی این‌گونه ذکر شده است: «داوود پسر یسا (ایشا)، پسر عوبید (عومذ)، پسر بوعز (افصان)، پسر سلما (سلمون)، پسر نخشون، پسر عمیناداب، پسر رم، پسر حصرون، پسر فارص، پسر یهودا، پسر یعقوب».
گفتنی است که نسب آن‌حضرت در کتب یهود و نصارا هم این‌گونه ذکر شده است،
اما در برخی منابع اسلامی او نه از نوادگان
یهودا، بلکه از نوادگان «
لاوی بن یعقوب» معرفی شده است.
قرآن کریم نیز حضرت داوود (علیه‌السّلام) را از نسل، حضرت یعقوب (علیه‌السّلام)،
حضرت اسحاق (علیه‌السّلام) و
حضرت ابراهیم (علیه‌السّلام) اعلام می‌کند، آن‌جا که می‌فرماید: «وَ وَهَبْنا لَهُ اِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ کُلاًّ هَدَیْنا وَ نُوحاً هَدَیْنا مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِهِ داوُدَ وَ سُلَیْمانَ وَ اَیُّوبَ وَ یُوسُفَ وَ مُوسی وَ‌هارُونَ وَ کَذلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ؛
و اسحاق و یعقوب را به او (ابراهیم) بخشیدیم و هر دو را هدایت کردیم و
نوح را پیش از آن هدایت نمودیم و از فرزندان او، داوود و
سلیمان و
ایّوب و
یوسف و
موسی و
هارون را (هدایت کردیم) این‌گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم.
القاب و توصیفاتی که می‌توان برای حضرت داوود از قرآن کریم استخراج کرد، بدین ترتیب است:
«ذَا الْاَیْدِ (صاحب قدرت)»، «اَوّاب (بسیار توبه کننده)»،
دارای قدرت «فَصل الخِطاب» یا فیصله‌دادن،
«خلیفة الله (جانشین خدا)»، «نِعْمَ الْعَبْد (بهترین بنده)»، «مَلِک (پادشاه)»، «حکیم»، «عالم».
بر اساس گزارش‌های تاریخی، نام همسران داوود (علیه‌السّلام) عبارت‌اند از:
«شیتموم»، «اریخایل»، «موخا»، «دحات»، «ابیطال» و «اغلا» که از آنها دارای فرزند شد و «میخل بنت شاول» که از او صاحب فرزند نشد.
همچنین برای او همسر دیگری به نام «برسبا»
«بتشبع»
ذکر شده است که مادر حضرت سلیمان (علیه‌السّلام) و همسر سابق «اوریا» (یکی از فرماندهان نظامی حضرت داوود) بود.
البته برخی از کتاب‌های تاریخی برای آن‌حضرت (علیه‌السّلام) همسران زیادی ذکر کرده‌اند و تعداد آن‌را صد همسر نیز ذکر کرده‌اند.
بنابر آنچه از برخی کتب تاریخی به دست می‌آید، داوود نبی فرزندان زیادی داشت. برخی از منابع تاریخی تعداد فرزندان حضرت داوود (علیه‌السّلام) را نوزده تن ذکر کرده‌اند،
نام تعدادی از آنها از این قرار است:
۱. امنون، ۲. دالویا، ۳. اباشلوم (ابشالوم یا ابیشالوم)، ۴.ارنیا، ۵.سفاطیا، ۶.ناتان، ۷.سمون، ۸.سوباب، ۹.نوتان، ۱۰.سلامان، ۱۱.یابار، ۱۲.الیشوس، ۱۳.نافاق، ۱۴.یافیا، ۱۵.الیشماس، ۱۶.السنابا، ۱۷.الیفلاث، ۱۸.سلیمان.
معروف‌ترین فرزند او، حضرت سلیمان (علیه‌السّلام) بود که جانشین وی شد و به مقام نبوت و پادشاهی رسید.
قرآن کریم به پیامبری داوود (علیه‌السّلام) و نزول
وحی بر آن‌حضرت و داشتن کتابی آسمانی، تصریح دارد.
خدای متعال در قرآن کریم خطاب به
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید: «ما به تو وحی فرستادیم؛ همان‌گونه که به نوح و پیامبران بعد از او وحی فرستادیم و (نیز) به ابراهیم و اسماعیل... و به داوود
زبور دادیم».
و نیز:
«و پروردگار تو به آنچه در آسمان‌ها و زمین است آگاه‌تر است. بعضی از پیامبران را بر بعضی دیگر برتری نهادیم و به داوود زبور را دادیم».
حضرت داوود (علیه‌السّلام) در زمره پیامبرانی است که دارای آیین و
شریعت مستقل نبود، بلکه مبلِّغ شریعت
پیامبر اولوالعزم؛ حضرت موسی (علیه‌السّلام) بود.
بر اساس صریح
آیه ۵۵
سوره اسراء، کتاب آسمانی حضرت داوود (علیه‌السّلام)، «زبور» نام دارد: «وَ آتَینا داوود زَبُوراً».
طبق احادیث
امامان معصوم (علیه‌السّلام)، در کتاب زبور به مسائل و موضوعات زیر اشاره شده است:
• معارف اعتقادی راجع به
توحید، نبوت حضرت داوود (علیه‌السّلام)،
معاد و یاد مرگ، تذکر و اتمام حجت راجع به انسان‌هایی که اهل طاعت و عمل نیستند.
• پیش‌بینی‌ها و پیش‌گویی‌ها؛ مانند بشارت به
عیسی و
یحیی (علیهماالسّلام) و بشارت به پیامبر آخر الزمان (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) که به اسم از ایشان نام برده شده است.
امام رضا (علیه‌السّلام) در یکی از مجالس مباحثه که
مامون ترتیب داده بود، در مقابل «
راس جالوت»؛ (از بزرگان یهود)، وقتی به استدلال و احتجاج می‌پردازد، «سِفر اول» زبور داوود را شروع به قرائت کرد تا این‌که به نام محمد،
علی،
فاطمه،
حسن و
حسین (علیه‌السّلام) رسید. سپس حضرت به خداوند قسم یاد کرد که این نام‌های مقدس در زبور آمده، و راس جالوت هم آمدن این اسماء در زبور را پذیرفته و به آن تصریح کرده است.
همچنین آمدن و ظهور منجی برای انسان‌ها و این‌که در نهایت، وارثان زمین، بندگان شایسته خداوند هستند، از مسائلی است که به تصریح قرآن،
و احادیث
در زبور به آن اشاره شده است.
• مسائل و دستورهای تربیتی و رفتاری؛ این مسائل در روایات تحت عنوان «
احادیث قدسی» که در زبور آمده و خطاب به داوود نبی (علیه‌السّلام) بوده، ذکر شده است.
در بعضی از احادیث آمده است که کتاب زبور؛ مانند
انجیل و
تورات نزد
اهل‌بیت (علیه‌السّلام) نگهداری می‌شود.
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: «خداوند، داوود (علیه‌السّلام) را هنگامی مبعوث کرد که ایشان یک چوپان بود؛ همچنین حضرت موسی (علیه‌السّلام) را نیز هنگام چوپانی ایشان به نبوت برگزید؛ من نیز چوپانی گوسفندان را در منطقه
جیاد به عهده داشتم».
تمام کمالات انسانی و الهی را که عموم پیامبران داشتند، حضرت داوود (علیه‌السّلام) هم داشت؛ یعنی از اوصاف نبوت عامه برخوردار بود. او نمونۀ کاملی از یک انسان مطیع پروردگار بود که در اثر
سیر و سلوک به مقامات بالای انسانی و معنوی رسید.
در این‌جا اشاره مختصری به برخی از روش‌های رفتاری و اخلاقی وی خواهد شد.
«یا داوُدُ اِنَّا جَعَلْناکَ خَلیفَةً فِی الْاَرْض؛
ای داود، ما تو را خلیفه روی زمین گردانیدیم.»
«اِنَّا سَخَّرْنَا الْجِبالَ مَعَهُ یُسَبِّحْنَ بِالْعَشِیِّ وَ الْاِشْراقِ؛
ما کوه‌ها را رام کردیم و کوه‌ها هر شام‌گاه و بامدادان با او تسبیح می‌کردند.»
«وَ الطَّیْرَ مَحْشُورَةً کُلٌّ لَهُ اَوَّاب؛
و پرندگان بر او گرد می‌آمدند، همه فرمانبر او بودند.»
«وَ اَلَنَّا لَهُ الْحَدیدَ؛
و آهن را برایش نرم کردیم.»
«...وَ قَتَلَ داوُدُ جالُوت؛
و داوود
جالوت را کشت.»
یکی از ویژگی‌های برجسته داوود که در قرآن بدان تصریح شده است، مبارزه و
جهاد در راه خدا، برای از بین بردن پادشاه ظالم و ستم‌گر است که به دست آن‌حضرت اتفاق افتاد.
بزرگ خاندان «
آل داوود» و مؤسس سلسله‌ای جدید: «اعْمَلُوا آلَ داوُدَ شُکْراً وَ قَلیلٌ مِنْ عِبادِیَ الشَّکُور؛
ای خاندان داوود سپاس‌گزاری کنید، که اندکی از بندگان من شکر گزارند.»
داشتن
صبر و شکیبایی در راه هدایت مردم: «اصْبِرْ عَلی ما یَقُولُونَ وَ اذْکُرْ عَبْدَنا داوُدَ ذَا الْاَیْدِ اِنَّهُ اَوَّابٌ؛
بر آنچه می‌گویند صبر کن و به یاد آور بنده ما داوود را که نیرومند بود و بسیار به خدا رجوع داشت.»
ساده زیستی و ارتزاق از دست‌رنج: «فَلَقَدْ کَانَ یَعْمَلُ سَفَائِفَ الْخُوصِ بِیَدِه...
او با دست خود از لیف خرما زنبیل می‌بافت، و به هم‌نشینانش می‌گفت: کدام یک از شما مرا در فروختن اینها یاری می‌دهد؟ و از قیمت آن زنبیل قرصی نان جوین تهیه می‌کرد و می‌خورد.»
«...اِنَّ دَاوُدَ قَامَ فِی مِثْلِ هَذِهِ السَّاعَةِ مِنَ اللَّیْلِ فَقَالَ اِنَّهَا لَسَاعَةٌ لَا یَدْعُو فِیهَا عَبْدٌ اِلَّا اسْتُجِیبَ لَه»؛
نوف بکالی می‌گوید: شبی امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) را دیدم از بسترش بیرون شد، به ستارگان دیده دوخت، سپس به من گفت: ای نوف! خوابی یا بیدار؟ گفتم: بیدارم یا امیر المؤمنین، فرمود:
ای نوف، خوشا به حال زاهدان در دنیا، و دل‌دادگان به
آخرت. آنان مردمی هستند که زمین را فرش، و خاکش را بستر، و آبش را شربت خوش‌گوار قرار دادند، قرآن را لباس دل، و
دعا را جامه رو نموده، و دنیا را بر طریقه
مسیح از خود بریدند، چه بریدنی! ای نوف، داوود (علیه‌السّلام) در مانند این ساعت از شب برخاست و گفت: این ساعتی است که عبد در این ساعت دعا نمی‌کند، مگر این‌که مستجاب شود.
درباره سرانجام حضرت داوود (علیه‌السّلام) آمده است:
داوود (علیه‌السّلام) کنیزی داشت که هر شب درهای خانه او را می‌بست و کلیدهایش را پیش او می‌آورد. سپس آن‌حضرت به نیایش پروردگار برمی‌خاست. هنگامی که مرگ وی نزدیک شده بود، شبی، مانند همه شب‌ها که کنیز درها را بسته بود، ناگهان مردی را در درون خانه دید. از او پرسید: چه کسی تو را در این خانه راه داد؟ مرد در پاسخ گفت: من کسی هستم که در کاخ پادشاهان، بدون اجازه ایشان داخل می‌شوم». داوود پرسید: آیا تو
عزرائیل هستی؟ جواب داد: آری! پرسید: پس چرا پیش از این به من پیام نفرستادی و از آمدن خود خبر ندادی تا برای مرگ آماده شوم؟! عزرائیل در پاسخ گفت: من پیش از این پیک و پیام بسیاری برای تو فرستادم. پرسید: پیک‌های تو چه کسانی بوده‌اند؟ جواب داد: پدر تو، برادر تو، همسایه تو و آشنایان تو اکنون در کجا هستند؟ گفت: همه مرده‌اند. گفت: اینها همگی پیک‌های من بودند و پیام مرا به تو می‌رساندند؛ زیرا تو نیز می‌میری همچنان‌که آنان مردند. عزرائیل این را گفت و جان داوود را گرفت. بنابر این نقل، داوود صد سال عمر کرد که مدت فرمانروایی‌اش چهل سال بود.
از
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نقل شده است: «داوود صد سال تمام عمر کرد که چهل سال آن، دوران سلطنت و پادشاهی او بود».
بر اساس نقل تاریخ آرام‌گاه داوود نبی (علیه‌السّلام) در کشور
فلسطین، در شهر «
بیت المقدس»،
کوه صهیون است.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «زندگی‌نامه حضرت داوود»، تاریخ بازیابی۱۴۰۱/۱/۳۰.
