زندگی‌نامه حضرت اسحاق
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حضرت اسحاق (علیه‌السّلام)، زندگی‌نامه،
پیامبر اولو العزم،
حضرت لاحج.
پرسش: خلاصه‌ای از زندگی‌نامه حضرت اسحاق (علیه‌السّلام) را بیان کنید؟
پاسخ: اسحاق نبی (علیه‌السّلام) دومین فرزند
حضرت ابراهیم (علیه‌السّلام) (دومین پیامبر اولو العزم و دارای
شریعت و کتاب مستقل) است. نام مادر آن‌حضرت؛
ساره (علیهاالسّلام) است.
ساره یکی از بانوان بزرگ و مشهور تاریخ است که دختر لاحج نبی (علیه‌السّلام)
بود.
گزارش شده است که خداوند
حضرت اسماعیل (علیه‌السّلام) را در ۹۹ سالگی و اسحاق (علیه‌السّلام) را در ۱۱۲ سالگی به حضرت ابراهیم (علیه‌السّلام) عنایت کرد.
مشهور لغویان «اسحاق» را واژه‌ای عبری می‌دانند که از «ایصحق» به معنای «خندان»، گرفته شده است.
برخی از القاب و توصیفاتی که برای آن‌حضرت در قرآن کریم ذکر شده است، عبارت است از:
• موحد بودن،
• بشارت داده شده از سوی خداوند،
• صالح،
• امام،
و....
بر اساس برخی گزارش‌ها، حضرت اسحاق (علیه‌السّلام) در ۴۰ سالگی با «رفقه» دختر «
بتوئیل بن الیاس» ازدواج کرد و در ۶۰ سالگی از وی صاحب دو فرزند شد.
البته در باره نام همسر آن‌حضرت اقوال دیگری نیز موجود است؛ مانند «رفقا» دختر «بتاویل بن الیاس»؛
یا «ربقا» دختر «بوهر».
در باره تعداد و نام فرزندان اسحاق (علیه‌السّلام) باید گفت: ثمره پیوند حضرت اسحاق با همسرش، پس از ۲۰ سال دو پسر توام و دوقلو بود. فرزند نخست را عیسو
و دیگری را که به دنبال وی به دنیا آمده بود،
یعقوب نام نهادند.
خداوند در
قرآن کریم نزول وحی بر
رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را مانند نزول آن بر
نوح و پیامبران بعد از او و ابراهیم و
اسماعیل و اسحاق (علیهم‌السّلام) و... می‌داند و می‌فرماید: «ما به تو
وحی فرستادیم همان‌گونه که به نوح و پیامبران بعد از او وحی فرستادیم و (نیز) به ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و...» .
نزول وحی بر اسحاق در این آیه شریفه خود دلیل بر پیامبری آن‌حضرت است. البته در آیات دیگری از قرآن کریم، مستقیم و غیر مستقیم بر نبوت اسحاق تاکید شده است؛ مانند:
«و اسحاق و یعقوب را به او (ابراهیم) بخشیدیم و هر یک را پیامبر قرار دادیم».
«او را به اسحاق، پیامبری شایسته، مژده دادیم».
این آیات به روشنی بر پیامبری اسحاق (علیه‌السّلام) دلالت دارند.
بر اساس گزارش قرآن کریم، مکتب و آیین اسحاق (علیه‌السّلام) در راستای دعوت توحیدی پدرش ابراهیم (علیه‌السّلام) بود. قرآن کریم در این باره می‌فرماید:
«ابراهیم فرزندان خود را به این آیین سفارش کرد. و همچنین یعقوب: ای فرزندان من، خداوند این آیین را برای شما برگزید. مبادا که بمیرید، مگر آن‌که همه شما تسلیم باشید».
همان‌گونه که وقتی حضرت یعقوب (علیه‌السّلام) در آخرین لحظات عمر شریفش از فرزندان خود پرسید: «پس از من، چه چیز را می‌پرستید؟ گفتند: خدای تو و خدای پدرانت، ابراهیم و اسماعیل و اسحاق، خداوند یکتا را، و ما در برابر او تسلیم هستیم».
بر اساس این آیات، دین و آیین اسحاق نبی (علیه‌السّلام) همان دین پدرش ابراهیم بود که
دین حنیف بود:
«ما کانَ اِبْراهیمُ یَهُودِیًّا وَ لا نَصْرانِیًّا وَ لکِنْ کانَ حَنیفاً مُسْلِماً وَ ما کانَ مِنَ الْمُشْرِکینَ؛
ابراهیم نه
یهودی بود نه
نصرانی، بلکه حنیفی
مسلمان بود، و از مشرکان نبود.»
همان‌گونه که بیان شد، قرآن کریم در آیات متعددی از اسحاق (علیه‌السّلام) نام برد و از او یکی از انبیای الهی معرفی نمود، اما در هیچ‌یک از این آیات، به کتاب آسمانی که بر آن‌حضرت نازل شده باشد، اشاره نکرد و با جست‌وجو در منابع تاریخی، تفسیری و روایی هم، مطلبی که بیانگر وجود کتابی آسمانی برای ایشان باشد، یافت نشد؛ لذا می‌توان گفت؛ اسحاق مروج دین ابراهیمی بود؛ و چون دارای آیین جداگانه‌ای نبود، کتاب آسمانی که متشکل از آیین و شرایع جدید باشد، نداشت.
همه پیامبران الهی (علیه‌السّلام)، دارای ویژگی‌ها و امتیازات خاصی هستند.
یکی از ویژگی‌های خاص اسحاق این است که به دعای حضرت ابراهیم متولد شد: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذی وَهَبَ لی عَلَی الْکِبَرِ اِسْماعیلَ وَ اِسْحاقَ اِنَّ رَبِّی لَسَمیعُ الدُّعاءِ؛
سپاس خدایی را که در این پیری اسماعیل و اسحاق را به من عطا کرد. پروردگار من دعاها را می‌شنود.»
حضرت اسحاق علاوه بر مقام نبوت و رابطه وحیانی داشتن با خدا، از صالحان خاص بود: «وَ بَشَّرْناهُ بِاِسْحاقَ نَبِیًّا مِنَ الصَّالِحینَ؛
و ما او را به اسحاق بشارت دادیم، در حالی‌که پیامبری از صالحان باشد.»
«آیا می‌گویید که ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و نوادگان یهودی یا نصرانی بودند؟ بگو: آیا شما آگاه‌تر هستید یا خدا؟...».
قرآن کریم در باره
اخلاص اسحاق می‌فرماید:
«وَاذْكُرْ عِبَادَنَا إبْرَاهِيمَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ أُوْلِي الْأَيْدِي وَالْأَبْصَارِ • إِنَّا أَخْلَصْنَاهُم بِخَالِصَةٍ ذِكْرَى الدَّارِ؛
ای پیامبر، به خاطر بیاور بندگان ما ابراهیم، اسحاق و یعقوب را که صاحبان دست‌ها (ی نیرومند) و چشم‌ها (ی بینا) بودند. ما آنها را با خلوص ویژه‌ای خالص کردیم، و آن یادآوری سرای آخرت بود.»
فَلَمَّا اعْتَزَلَهُمْ وَمَا يَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ وَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَكُلًّا جَعَلْنَا نَبِيًّا •وَوَهَبْنَا لَهُم مِّن رَّحْمَتِنَا ...؛
و همین‌که از آنها و بت‌ها که به جای خدا می‌پرستیدند کناره گرفت اسحاق و یعقوب را بدو بخشیدیم و هر یک را پیامبر قرار دادیم و از رحمت خویش به آنها عطا کردیم...».
«و به او اسحاق و فرزندزاده‌ای مانند یعقوب را بخشیدیم و همه را از شایستگان گردانیدیم و همه را پیشوایانی ساختیم که به امر ما هدایت می‌کردند».
«و به خاطر بیاور بندگان ما ابراهیم، اسحاق و یعقوب را، صاحبان دست‌ها (ی نیرومند) و چشم‌ها (ی بینا».
بر پایه آنچه در سفر پیدایش کتاب تورات آمده، اسحاق (علیه‌السّلام) در اواخر عمر، در حالی‌که پیر و نابینا شده بود، بر آن شد تا یکی از فرزندانش را وصی خود قرار دهد که این جایگاه در نهایت نصیب یعقوب (علیه‌السّلام) شد.
اسحاق پس از این وصیت، ۲۰ سال دیگر زندگی کرد و سرانجام در ۱۸۰ سالگی در حبرون (
الخلیل) درگذشت.
و پسرانش یعقوب و عیسو، او را در مقبره پدرش ابراهیم خلیل (علیه‌السّلام)، واقع در
مکفیله (واقع در شهر الخلیل) به خاک سپردند.
برخی از مورخان مسلمان بر این عقیده‌اند که آن‌حضرت در سن ۱۶۰ سالگی وفات یافت.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «زندگی‌نامه اسحاق نبی»، تاریخ بازیابی۱۴۰۱/۱/۳۱. .
