دین حنیف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پرسش:منظور از دین حنیف در
قرآن چیست؟
پاسخ:
حنیف از ماده « ح ن ف » به معنای
هدایت به
استقامت و راه مستقیم است.
حنیف در اصطلاح به معنای کسی است که از آیین ها و روش های منحرف چشم می پوشد و متوجه
آیین حقیقی می شود. حضرت
امام باقر ـ علیه السلام ـ می فرماید: « حنیف کلمه جامعی است که هیچ چیز را باقی نمی گذارد حتی کوتاه کردن شارب و گرفتن ناخن و... ».
قرآن کریم حضرت ابراهیم ـ علیه السلام ـ را پیرو دین حنیف می داند و می فرماید: « ما کانَ إِبْراهِیمُ یَهُودِیًّا وَ لا نَصْرانِیًّا وَ لکِنْ کانَ حَنِیفاً مُسْلِماً وَ ما کانَ مِنَ الْمُشْرِکِینَ؛
ابراهیم یهودی و نصرانی نبود، بلکه
موحدی خالص و مسلمان بود و هرگز از
مشرکان نبود ».
توضیح این که یکی از تلاش های
یهود و
نصاری بر ضد
اسلام این بود که سعی داشتند حضرت ابراهیم ـ علیه السلام ـ را که در میان تمام پیروان
مذاهب و
ادیان از او به عظمت یاد می شود را از خود بدانند، یهودیان مدعی بودند که او از ما و پیرو آیین ما است، مسیحیان نیز چنین ادعایی را داشتند. قرآن کریم در آیه یاد شده به آنان پاسخ می دهد که نزاع شما بیهوده است، چون حضرت ابراهیم ـ علیه السلام ـ سال ها قبل از
حضرت موسی و عیسی ـ علیهما السلام ـ بوده و
تورات و
انجیل نیز سال ها بعد از او نازل شده اند و معقول نیست که
پیامبر پیشین پیرو آیین های بعد از خود باشد.
خداوند متعال در ادامه آیه حضرت ابراهیم ـ علیه السلام ـ را موحدی پاک و تسلیم در برابر خدا معرفی می کند و می گوید: او هرگز چون شما برای خداوند شریکی قائل نشد.
حضرت
امام صادق ـ علیه السلام ـ می فرماید: « حنیفیت ( حضرت ) ابراهیم، اسلام است ».
مسلمانان نیز، چون از آیین های خالص و پاک حضرت ابراهیم ـ علیه السلام ـ پیروی می کنند و روش های آن حضرت را دنبال می نمایند، از این رو می توان گفت که دین حضرت ابراهیم ـ علیه السلام ـ اسلام (
تسلیم شدن در برابر خداوند متعال و توصیه کامل ) بوده و آن حضرت پیرو دین اسلام می باشد.
از
آیات قرآن کریم استفاده می شود که
دین خدا یکی است و آن اسلام ( تسلیم حق شدن و فرمانبرداری از خداوند متعال ) است؛ « إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلام...
؛ دین در نزد خدا اسلام است ».
بنابراین، دین حنیف، آیین پاک و خالص و تسلیم در برابر
حق و اعتقاد به
توحید کامل است که تمام
پیامبران بزرگ الهی از جمله حضرت ابراهیم ـ علیه السلام ـ و
حضرت محمد ـ صلی الله علیه و آله ـ به چنین آیین و دینی بودند.
۱. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۳۷۹ ق، ج ۱، ص ۴۵۷.
۲. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۳۶۷، ج ۲، ص ۴۶۱.
۳. شیخ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۹ ق، ج ۲، ص ۴۹۲.
اندیشه قم.
