روز مباهله
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: روز مباهله.
پرسش: مباهله پیامبرـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ در چه روزی است؟
مباهله در
لغت، بر وزن مفاعله از بهل به‌معنای
لعن؛ یکدیگر را
لعنت و
نفرین کردن و آن چنین است که چون اختلافی میان دو نفر یا دو گروه روی دهد، گرد هم آیند و گویند: «لعنة‌الله علی الظالم منّا»؛ لعنت خدا بر ستمکار از میان ما دو نفر یا دو
فرقه.دشتی، سیدمصطفی‌حسین، معارف و معاریف، چاپ دانش قم. ج ۹، ص۶۱ ، به نقل از مجمع البحرین.
حادثه مباهله در
تاریخ اسلام رویداد معروف و متواتری است که به مناسبت‌هایی در کتاب‌های
تفسیر، تاریخ و
حدیث به‌طور
مشروح وارد شده است و خلاصه آن این است که:
پیامبر گرامی ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ به موازات مکاتبه با سران جهان، نامه‌ای به
اسقف نجران «ابوحارثه» نوشت و در آن نامه ساکنان نجران را به
آیین اسلام
دعوت کرد. وقتی نامه به دست ابوحارثه رسید و با گروهی مذاکره کرد، سرانجام
شورا نظر داد که هیئتی به‌عنوان هیئت نمایندگی نجران به
مدینه بروند تا از نزدیک با
پیامبر تماس بگیرند. هیئت نمایندگی وارد مدینه شد و پس از بحث‌ها و مذاکره‌های فراوان، پیامبر به فرمان الهی به آنان پیشنهاد مباهله داد. به این صورت که همگی در
صحرا به
دعا و
نیایش بپردازند و هرکدام جبهه مخالف را به باد نفرین بگیرند و نابودی مخالف را بخواهند. آنان پیشنهاد پیامبر را پذیرفتند؛ ولی روز مباهله سران نجران با مشاهده وضع
معنوی پیامبر که فقط چهار نفر از عزیزترین افراد نزد خود را به میدان مباهله آورده بود، از انجام مباهله صرف‌نظر کرده و قرار شد که مسیحیان نجران با پرداخت مختصری
جزیه زیر
پرچم اسلام بر آیین خود بمانند. این بود خلاصه حادثه نجران؛ اما باید دید این حادثه تاریخی در چه سالی و چه ماهی و چه روزی رخ داده است؟
صورت صلح‌نامه پیامبر در کتاب‌های متعددی وارد شده است.یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، ج ۲، ص ۶۵. مفید، ارشاد، قم، مؤسسة آل‌البیت، ۱۴۱۳ ق.
در این که روز مباهله چه روزی بوده اختلاف است که د رذیل به برخی از این اقوال اشاره می نماییم.
نظر مشهور دانشمندان این است که روز بیست و پنجم از ماه
ذی‌الحجه روز مباهله است.
و مرحوم شیخ طوسی روز بیست و چهارم از آن ماه را روز مباهله دانسته است.طوسی، مصباح المتهجد، ص ۷۰۴.
اما سیره‌نویسان به اتفاق می‌گویند: پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله، علی ـ علیه‌السلام ـ را برای
داوری و آموزش
احکام به سرزمین
یمن اعزام کرد و
علی ـ علیه‌السلام ـ مدتی در آنجا برای انجام وظایف اقامت گزید؛ وقتی آگاه شد که پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ برای ادای
مناسک حج رهسپار مکه شده است، او نیز در رأس گروهی
عازم مکه شد و به حضور پیامبر رسید و هزار دست، پارچه‌ای که از مردم نجران به‌عنوان
جزیه دریافت کرده بود، تحویل پیامبر داد.ابن هاشم، سیره البنی، ج ۲، ص ۶۰۲.
مفید، ارشاد، قم، مؤسسة آل‌البیت، ۱۴۱۳ ق، ج ۱، ص ۸۹. این بخش تاریخی می‌رساند که جریان مباهله و نگارش
صلح‌نامه به‌طور
قطع مربوط به سال دهم هجرت نبوده است؛ زیرا مردم نجران در آن صلح‌نامه تعهد کرده بودند که در هر سال دو هزار دست لباس در اختیار پیامبر بگذارند، یک هزار از آن در ماه
رجب و بقیه در ماه
صفر. اگر قول مشهور را درباره ماه و روز نگارش صلح‌نامه بپذیریم، در این صورت امکان
عقد صلح‌نامه در سال دهم وجود خواهد داشت؛ ولی باید تاریخ نگارش آن را پیش از ماه رجب بازگردانیم.
اما در مورد روز مباهله با توجه به حوادث تاریخی اتفاق آن در روز بیست و چهارم خالی از اشکال نیست؛ زیراکه پیامبر در سال دهم در سرزمین
غدیر روز هجدهم همین ماه حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ را به امامت پس از خود نصب کرد؛ اما با توجه به مسافت بین مکه و مدینه و از طرف دیگر اتفاق روز مباهله در روز بیست و چهارم طی این مسیر طولانی در ظرف چند روز ممکن نیست؛ زیرا پیامبر گرامی ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ این فاصله را در
مهاجرت خود از مکه به مدینه هرچند
قریش در تعقیب ایشان بودند، در ظرف نه روز طی کرد.
ابن هشام، سیرة النبی، ج ۲، ص ۳۹۹.
سایت اندیشه قم
