رسیدن ثواب پس از مرگ
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ثواب، مرگ،
صدقه جاریه، آثار حسنه ماتأخر، باقیات الصالحات.
پرسش: می‌گویند یاد گرفتن قرآن و خواندن آن توسط فرزند برای پدری که از دنیا رفته، ثواب محسوب می‌شود. حال کسی که فرزندی ندارد، چه کار کند که بعد از مردن ثوابی به وی برسد؟
پاسخ: اگر کسی فرزندی نداشته باشد، خودش می‌تواند با باقی گذاشتن کارهای عام‌المنفعه که سنت حسنه است، باقیات الصالحاتی برای خود فراهم کند. هم‌چنین همه خیرها پس از مردن، از
انسان قطع می‌شود، مگر
اعمال حسنه و کارهای نیک فرزند صالح.
برخی
صدقات جاریه (آثار حسنه ماتأخر) عبارت‌اند از: ۱. کمک به ساختن
مساجد، بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های خیریه، دارالقرآن‌ها و مدارس؛ ۲. کمک به تعمیر و ساخت مشاهد متبرکه؛ ۳.
وقف مال و
املاک خود در امور خیریه‌ای که عام‌المنفعه هستند؛ ۴. کمک به حوزه‌های علمیه و طلاب علوم دینی جهت رشد علمی و معنوی آنها؛ ۵. آموزش
دانش خود به دیگران.
بیان این نکته لازم و ضروری است که رسیدن
ثواب بعد از
مرگ منحصر در این مورد به خصوص نیست که از طرف فرزند میت آن هم فقط به صورت
قرائت قرآن باشد؛ بلکه
انسان می‌تواند در زمان
حیات خود کارها و اعمالی را انجام دهد که به عنوان «آثار حسنه ماتأخر» مطرح شده (یعنی کارهای خیری که پس از مرگ هم ثوابی از آن طریق به میت می‌رسد) و حتی بعد از مرگ نیز اثرات معنوی آن عاید انسان می‌گردد.
این
اعمال منحصر در اعمال خاصی نبوده است؛ بلکه به طور فراوان وجود دارد.
خصوصیت اعمالی که موجب ثواب بعد از مرگ انسان می‌شود، سه چیز است:
۱.
انفاق از
مال حلال.
۲.
نیت خالص انسان در هنگام انجام آن که باید صرفاً برای
قرب الی‌الله باشد.
۳. آن اعمال موقتی نباشد؛ بلکه دائمی یا حداقل دارای مدت زمان زیادی باشد.
به عنوان مثال می‌توان موارد زیر را ذکر کرد:
کمک به ساختن
مساجد، بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های خیریه، دارالقرآن‌ها، مدارس (چه برای دروس کلاسیک چه دروس حوزوی و دینی). خصوصاً برای مناطق محروم با نیت قربة الی‌الله، حتی با مبلغ بسیار ناچیز یعنی کمک به اندازه توان مالی.
کمک به تعمیر و ساخت مشاهد متبرکه (حرم امام‌ها و
امام‌زاده‌ها) خصوصاً حرم امام‌زاده‌هایی که در مناطق دورافتاده هستند و نیاز به تعمیر یا ساخت مجدد دارند.
وقف مال و
املاک خود در امور خیریه‌ای که عام‌المنفعه هستند؛ مثل وقف املاک برای ساخت مدارس در مناطق محروم و ساخت مساجد و ساختن پل و ساختن راه و ...
کمک به
حوزه‌های علمیه و
طلاب علوم دینی جهت
رشد علمی و معنوی آنها. این کمک و مساعدت باعث می‌شود که فرد کمک‌کننده در تمام اعمال
حسنه علما و طلاب علوم دینی نظیر
تبلیغ، تدریس و تحقیق آنها سهیم باشد. این کمک سبب می‌شود که نسلاً بعد نسل تا زمانی که مسئله تبلیغ و تدریس و تحقیق علما مطرح است، هم‌چنان
ثواب اعمال حسنه طلاب علوم دینی شامل حال فرد کمک‌کننده خواهد شد.
کسی که خودش از اندک دانشی برخوردار است، مثلاً فقط می‌تواند قرآن بخواند، سعی کند حداقل فرد یا افرادی را
آموزش قرآن دهد و
روخوانی قرآن را به آنها بیاموزد و مسلّماً در ثواب قرآن خواندن آنها شریک خواهد شد؛ یعنی مثلاً تعلیم و آموزش، مسئله‌ای که ثواب آن برای انسان محدود به زمان خاصی نیست؛ بلکه حتی ثواب شاگردان شاگرد او نیز همین‌طور ... تا برسد به نسل‌های بعدی به
روح انسان خواهد رسید.
اینها مواردی است که به عنوان آثار حسنه ماتأخر در کتب
معارف اسلامی از آنها یاد می‌شود؛ لذا در بعضی کتاب‌ها تحت عنوان
صدقات جاریه مطرح شده است.
خلاصه سخن اینکه اگر کسی فرزندی نداشته باشد، خودش می‌تواند با باقی گذاشتن کارهای عام‌المنفعه که سنت حسنه است، باقیات الصالحاتی برای خود فراهم کند و هم‌چنین همه خیرها بعد از مردن از انسان قطع می‌شود، مگر اعمال حسنه و کارهای نیک
فرزند صالح.
۱. معاد از نظر روح و جسم، محمدتقی فلسفی.
۲. تجسم اعمال، حسین محسنی.
۳. نیت و نقش آن در رشد معنوی انسان، سید ...
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «رسیدن ثواب پس از مرگ»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۵/۲۲.
