دوری از بدزبانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: بدزبانی.
پرسش: برای دوری از بدزبانی باید چه کنیم؟
پاسخ: یکی از بزرگ‌ترین
آفات زبان، بدزبانی بوده که منشأ آن پلیدی و پستی فرد می‌باشد و در
اسلام مورد نهی و نکوهش فراوانی قرار گرفته است؛ چراکه
زبان دریچه
روح آدمی محسوب می‌شود، به این صورت که سخن انسان از
روح و درون او منشأ می‌گیرد. مقصود از بدزبانی در این‌جا،
فحش و
ناسزاگویی است که از عوامل تیرگی و تباهی روابط ایمانی و انسانی به حساب می‌آید؛ ازاین‌رو براساس
روایات و متون دینی، فحش دادن به طور کلی
حرام است و فرقی ندارد که طرف مقابل
مسلمان باشد یا
کافر، کودک باشد یا بزرگ‌سال و حتی طبق برخی روایات، فحش دادن به
حیوانات هم جایز نیست.مردم بدزبان از نظر جایگاه در روز
قیامت بدترین مردمان خواهند بود و در
دنیا نیز
شیطان در
اموال و اولاد آن‌ها شراکت دارد.
در مذمت این
رذیله اخلاقی همین بس که
معصومان (علیهم‌السلام) با این‌گونه افراد قاطعانه برخورد می‌کردند؛ چراکه بدزبانی سبب
عداوت و
کینه و دشمنی می‌شود و دارای عواقب شدیدی (همچون
تنفر و انزجار، گسستگی
خانواده، عدم
استجابت دعا، کم شدن
رزق و روزی، مرگ هولناک،
عذاب قبر و محرومیت از
بهشت) می‌شود؛ ازاین‌رو درمان این رذیله اخلاقی از فوریت و اهمیت خاصی برخوردار است که باید به رفع آن پرداخت. درمان این رذیله با استفاده از راهکارهایی همچون توجه به خطرات
زبان، تمرین
سکوت،
تفکر قبل از سخن و عدم معاشرت با رفیقان ناباب امکان‌پذیر است.
اگر زبان شما به بیان سخنان بد
عادت کرده، باید به دستورالعمل‌های زیر توجه کنید. تا کم‌کم از این عادت ناپسند دوری کنید.
شتاب‌زده حرف نزنید. اول کمی فکر کنید و پس از آن
سخن بگویید:
حضرت علی (علیه‌السّلام) فرمودند: «
لِسَانُ الْعَاقِلِ وَرَاءَ قَلْبِه وقَلْبُ الأَحْمَقِ وَرَاءَ لِسَانِه؛ زبان عاقل از پس قلب او، و دل احمق از پس زبان او است».
این سخن زیبا بیانگر آن است که شخص عاقل پیش از سخن گفتن می‌اندیشد و می‌سنجد و از دل خود می‌پرسد که آیا این
کلام به صلاح او است؟ آیا به شخصیت دیگران لطمه‌ای نمی‌زند؟ و بعد که تمام جوانب امور را مورد بررسی قرار داد لب به سخن می‌گشاید؛ ولی فرد جاهل که بدون فکر حرف می‌زند یک دفعه متوجه می‌شود که
شخصیت دیگران را کوبیده و باعث حسرت و اندوه خود شده است.
پس از صحبت کردن حرف‌های خود را مورد ارزیابی قرار دهید. فکر کنید که سخن شما چگونه بوده، آیا خود شما از چنین حرف‌زدنی احساس شوق می‌کنید یا باعث سرافکندگی شده است؛ چنان‌چه به نظرتان کلام ناپسند آید، دیگر آن را تکرار نکنید.
دوستی را پیدا کنید و روبه‌روی هم بنشینید و به نوبت، سخن بگویید و سپس دریافت‌های خود را نسبت به طرف مقابل و عکس‌العمل‌هایی را که مشاهده می‌شود، مورد دقت قرار دهید. اگر عکس‌العمل منفی است، از آن کلام دیگر استفاده نکنید و به دنبال سخنی مطلوب‌تر باشید.
اگر برایتان امکان دارد هر روز چند دقیقه‌ای سخن زیبا و پرمحتوا بر زبان جاری نمایید و آن را بر روی نوار ضبط کنید و این کار را تکرار کنید تا زبان شما با سخنان خوب عادت کند. هم‌چنین سخنان افرادی را که سنجیده و زیبا سخن می‌گویند، بشنوید.
هر
شب حرف زدن‌های یک روزه خود را با دیگران مرور کنید و ببینید آیا جوری حرف زده‌اید که دیگران از شما
انتظار دارند؟ اگر کلمات نادرست گفته‌اید، سعی کنید فردا دیگر آن را تکرار نکنید.
زندگی کسانی را که با سخنان بد دیگران را رنجانده‌اند و نتایج بدی را به دنبال داشته، مطالعه و مورد دقت قرار دهید و واقعاً از آنان
عبرت بگیرید.
همیشه سعی کنید با افراد خوش‌سخن و ادیب و افرادی که دارای کلام هستند و از اخلاقی اسلامی بهره‌مندند، هم‌نشین شوید و از آنان الگو بگیرید.
کلن خواجه بر خویشتن کار سخت ••• که بد خوی باشد نگون سار بخت
به نرمی زدشمن توان کند پوست ••• چو با دوست سختی کنی دشمن اوست
امام کاظم (علیه‌السّلام) فرمودند که: «نصف عیش و زندگانی آدمی رفق و نرمی است».
به لطف و
خلق توان کرد صید اهل نظر ••• به بند و دام نگیرند مرغ دانا را
آسایش دو گیتی
تفسیر این دو حرف است ••• با دوستان
مروت با
دشمنان مدارا
اگر دچار بدزبانی شدیم، حتماً به سبب این
عمل ناپسند، جریمه‌ای برای خود قرار دهیم.
و اگر موفق شدیم که بدزبانی را ترک کنیم، حتماً خود را
تشویق کنیم.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «بدزبانی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۱۰/۲۸.
