دایره‌کوبی در عروسی حضرت زهرا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: دایره‌کوبی، دف زدن، عروسی، ازدواج، حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها).
پرسش: آیا جواز دایره‌کوبی در عروسی، چنان‌که درباره مراسم
ازدواج حضرت امیرمؤمنان (علیه‌السلام) و حضرت صدیقه طاهره (سلام‌الله‌علیها) در
تفسیر منهج الصادقین آمده است، با حرمت به کار بردن لهوی ابزار
آلات موسیقی منافات ندارد؟
پاسخ: روایت ذکر شده درباره دستور
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) به دف زدن در عروسی
حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) ضعیف است و صحیح نیست؛ لذا
فقها براساس تفسیر
آیات و روایات، فراوان بر حرمت لهو و لعب فتوا داده‌اند. آن‌چه بیان آن لازم است، این است که: این
روایت ضعیف و امثال آن مورد سوء استفاده بنی‌امیه و بنی‌عباس قرار گرفت تا بتوانند شهوت‌رانی‌های خود را درست و دینی جلوه دهند و به بهانه عروسی، شهوت‌رانی بکنند.
ابتدا دو نکته را بیان می‌کنیم:
فقها با مراجعه به همه
روایات، اقدام به
فتوا می‌کنند و حتماً این
روایت از نظرشان گذشته است.
بررسی اسناد روایات و جمع بین روایات، مهم‌ترین بخش تلاش فقها برای فهم ادله روایی را تشکیل می‌دهد:
اصل حکم غنا و ابزار
موسیقی ـ همان‌گونه که اشاره شد ـ واضح است و توضیح بیش‌تری نیاز ندارد.
فقها و مشهور عالمان دینی موارد استثنایی برای اصل
حکم غنا برشمرده‌اند؛ از جمله غنا و آوازخوانی
زنان در
عروسی است. البته نامحرمان نباید در آن حضور داشته باشند و از آلات لهو و لعب نباید استفاده شود.
بنابراین استفاده از دایره و دیگر آلات برای عروسی، مجوزی خاص ندارد.
درباره روایت مورد پرسش این‌گونه پاسخ می‌دهیم:
در موضوع دفّ دو دسته کلی روایت داریم:
۱.
حرمت مطلق؛
۲. حرمت به استثنای عروسی.
از دسته دوم، دو روایت درباره گزارش عروسی حضرت امیرمؤمنان (علیه‌السلام) و
حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) است.
این روایات سلسله سندش نقل نشده است؛ بنابراین ضعیف به شمار می‌آیند؛
از این رو به آن فتوا نمی‌دهند.
این روایات از نظر
محدثین و فقها، شهرت و معروفیتی ندارند و به اصطلاح شاذ است.
و قابل مقایسه با روایات مشهور نیست.
بنابراین
خبر شاذ و
مرسل مربوط به عروسی حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) نمی‌تواند اصل
حکم حرمت استفاده از آلات لهو را مقید به غیر از عروسی کند.
فقها هنگام جمع بین دو
حدیث مختلف، حدیثی را که شایسته فتوا و دلیل حکم فقهی نمی‌دانند گاهی از مفهوم آن اعراض می‌کنند و حدیث جریان عروسی حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) می‌تواند از این موارد باشد؛ به ویژه که مضمون این حدیث مبنای فقهی کسانی که دور از مکتب
اهل بیت (علیهم‌السلام) هستند قرار گرفته و باعث شده که
حرام روشن و واضحی مثل ساز و آواز شایسته اهل لهو و لعب را
حلال شمرند
و بدین‌گونه دامان خلفای گمراه و
فاسد بنی‌امیه و بنی‌عباس را پاک کرده‌اند (از کسانی که دایره زدن در عروسی را جایز دانسته است،
شافعی است.
از ادله‌ای که نشان می‌دهد روایت جریان عروسی حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) قابل
اعتماد نیست،
روایت صحیحه‌ای است که
راوی در آن می‌گوید، به
امام صادق (علیه‌السلام) عرض کردم: آن‌ها خیال می‌کنند که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) این بیت (ترانه) را اجازه داده است: ما آمدیم که شما زنده باد بگویید تا ما هم بگوییم شما زنده باشید). حضرت صادق (علیه‌السلام) فرمود:
دروغ گفته‌اند. همانا
خدای عزوجل می‌فرماید: و ما آسمان‌ها و
زمین و آن‌چه در میان آن‌هاست، از روی بازی نیافریدیم. (به فرض محال) اگر می‌خواستیم سرگرمی انتخاب کنیم، چیزی متناسب خود انتخاب می‌کردیم، اگر این کار را انجام می‌دادیم، بلکه ما
حق را بر سر
باطل می‌کوبیم تا آن را هلاک سازد و این‌گونه باطل محو و نابود می‌شود؛ اما وای بر شما از توصیفی که (درباره خدا و
هدف آفرینش) می‌کنید.
سپس فرمود: وای بر فلانی از آن‌چه توصیف می‌کند (نام مردی که در جلسه نبود).
همان‌گونه که در مقدمه بیان شد، روایت را به صرف نداشتن
حجیت فقهی، طرد نمی‌کنند و در حوزه‌های دیگر می‌توان از آن استفاده کرد. آن‌گونه که در برخی
روایات و کلام
فقها آمده است در مسئله
ازدواج و عروسی اعلان کردن عروسی بدون هیچ اختلافی
مستحب است،
چه برسد که جشن این عروسی در آسمان‌ها نیز برگزار شود.
این مسئله اعلان
ازدواج، فواید اجتماعی بسیاری نیز در پی دارد، جلو
افراط و تفریط را در مسئله
غریزه می‌گیرد و بهترین سرمشق برای کسانی که می‌خواهند جامعه را اصلاح کنند، تشویق صحیح و ترغیب به این ازدواج است (برخلاف
عمل تمدن غربی).
روایت ذکر شده درباره دستور
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) به دفّ زدن در عروسی حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) ضعیف است و صحیح نیست؛ لذا فقها براساس تفسیر آیات و روایات، فراوان بر حرمت لهو و لعب فتوا داده‌اند. آن‌چه بیان آن لازم است، این است که: این
روایت ضعیف و امثال آن مورد سوء استفاده
بنی‌امیه و قرار گرفت تا بتوانند شهوت‌رانی‌های خود را درست و دینی جلوه دهند و به بهانه عروسی،
شهوت‌رانی بکنند.
۱. غنا و موسیقی از دیدگاه قرآن و روایات، اثر محققین دفتر تبلیغات.
۲. جرکیمی ین، موسیقی، ترجمه حسین یاسینی.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «دایره‌کوبی در عروسی حضرت زهرا»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۴/۲۸.
