حفظ قرآن شریف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حفظ قرآن کریم.
پرسش: نکاتی در مورد حفظ قرآن برایم بیان کنید؟
پاسخ:
خداوند در وجود انسان نعمت‌ها و توانمندی‌های زیادی را قرار داده است که ما از شمارش یا شکر همه نعمت‌ها عاجزیم. یکی از این نعمت‌ها،
حافظه است و بهترین و نورانی‌ترین مطلبی را که می‌توان در
ذهن و حافظه نگهداری کرد،
قرآن کریم است؛ البته باید توجه داشت که
حفظ قرآن کریم واجب نیست؛ اما بسیار مطلوب است که جان و ذهن انسان ظرف قرآن باشد و
قرآن با
گوشت و پوستش عجین شود. یکی از بایسته‌های حفظ قرآن، داشتن اراده قوی می‌باشد. در ادامه راه‌هایی برای
تقویت اراده حفظ قرآن بیان می‌شود:
راه‌های تقویت اراده، عبارت‌اند از:
تلاش برای ایجاد
انگیزه و پرهیز از
تنبلی و بی‌حالی: تنها افرادی که تحمل سختی‌ها و ناکامی‌ها ندارند و خود را در برابر ناملایمات
زندگی ضعیف می‌بینند سخن به شکوه می‌گشایند و دچار یأس و تنبلی می‌شوند.
توانایی‌های بالفعل و بالقوه خود را بشناسید و موقعیت خانوادگی، اجتماعی، شغلی، وضعیت جسمانی و حالات روانی و به‌طور‌کلی شرایط زندگی و
شخصیت خویش را به دقت مورد ارزیابی و
مطالعه قرار دهید و در یک کلام استعداد‌ها و دارایی‌های روحی خود را بیش‌تر از ضعیف‌ها بدانیم و برای حفظ قرآن تصمیم راسخ بگیریم.
هدف‌های درازمدت خود را مشخص کنید: از خود بپرسید می‌خواهم چه نوع زندگی داشته باشم؟ دوست دارید زندگی شما در ده سال آینده چه‌گونه باشد؟ زندگی خانوادگی، اجتماعی، هدف‌های شغلی و علاقه‌مندی‌های خود را مورد توجه قرار دهید و جایگاه قرآن، مطالعه قرآن و حفظ آن را در زندگی خود معین نماییم.
هدف‌های فرعی و کوتاه‌مدت را نیز مشخص و تعیین کنید: اگر هدف درازمدت را بدون هدف‌های فرعی یا جرئی‌تر انتخاب کنید، نمی‌توانید تصمیم بگیرید و لذا ناامید می‌شوید. وقتی اهداف جزئی و فرعی شما مشخص شد، به ترتیب اولویت به آن‌ها بپردازید. پس از مدتی وقتی شاهد
پیشرفت خود بودید، انگیزه در شما ایجاد می‌شود که برنامه خویش را ادامه دهید و با این روش می‌توانید
اراده خویش را تقویت کنید، اگر اهداف جزئی را در نظر نگیرید نمی‌دانید که از کجا کار را آغاز کنید. لذا هیچ‌وقت نمی‌توانید تصمیم بگیرید که آن کار را شروع کنید و به مرور زمان اراده شما نسبت به آن کار از بین می‌رود.
شیوه دیگری که در تقویت و استحکام اراده مؤثر است،
تلقین به نفس است؛ یعنی این‌که اراده و توان این کار را دارید. در این صورت شکست مفهومی ندارد.
توجه به اهمیت فواید حفظ قرآن کریم و نوشتن آن‌ها به‌صورت فهرست‌وار و مرور آن‌ها.
دیدار مطالعه زندگی افراد با اراده و موفق، مخصوصاً
حافظان قرآن کریم.
دیدار هم‌نشینی با افراد با اراده مخصوصاً حافظان قرآن کریم.
برای
تقویت حافظه به نکات زیر اشاره می‌کنیم:
سوخت‌و‌ساز (متابولیسم) مغز تحت تأثیر مبادلات کلسیم و فسفر قرار دارد و مواد غذایی ما باید به مقدار کافی دارای این عناصر باشد. برای «غذا دادن» به مغز و تقویت حافظه، خوردن این غذاها توصیه می‌شود: شیر، پنیر، جوانه گندم، ماهی، تخم‌مرغ،
بادام،
گردو، فندق.
استراحت حافظه یعنی استراحت در وقت خودش؛ چون اگر به جا نشود، کار دست
انسان می‌دهد. یا این‌که انسان را به بن‌بست می‌کشاند. بنابراین خوابیدن به موقع و زود بیدار شدن در تقویت حافظه نقشی مهم دارد.
یعنی کم‌کم مطالب را در
حافظه نگهداری کنیم و از کلمه‌کلمه شروع کرده، تا به جمله و آیه و بعد از آن سطر و بعد از مدتی نصف صفحه و بعد از آن به کل صفحه برسیم و توانایی حافظه را در حفظ آیات، به مرور زمان بالا ببریم.
در یک زمان مخصوص به تمرین
حفظ قرآن بپردازیم.
اگر تمرین در یک مکان مخصوص باشد، بهتر است.
دسته‌بندی کردن مطالب و پیوند آن‌ها با مطالب گذشته.
مطالب را به شکل پیوسته مرور کنیم.
در حفظ قرآن کریم، روش‌های زیر را بیان می‌کنیم:
در
حفظ قرآن کریم کمک گرفتن از استاد قرآن بسیار مؤثر است.
قبل از شروع به حفظ قرآن،
نیت خود را خالص کنیم.
حفظ قرآن با هدف
هدایت خود و دیگران باشد.
با
توکل به خدای متعال و
توسل به
ائمه معصومان (علیهم‌السلام) توفیق حفظ قرآن کریم را طلب کنیم؛ چراکه حفظ قرآن کریم خود توفیقی بس بزرگ است و برای رسیدن به این امر بزرگ باید از آن‌ها کمک بگیریم.
سعی شود با مفاهیم ساده قرآنی آشنا شویم و از این مفاهیم در حفظ قرآن کمک بگیریم.
برنامه منظمی برای حفظ قرآن کریم داشته باشیم؛ چراکه اگر چنین نباشد، حافظه کارآیی خود را از دست می‌دهد؛ یعنی در ساعت معین هر
روز در آن ساعت قرآن را حفظ کنیم.
اوقات حفظ قرآن زمانی باشد که ذهن آماده پذیرش حفظ قرآن باشد؛ وگرنه در زمانی که
انسان خسته و خواب‌آلود باشد، نمی‌توان قرآن حفظ کرد.
معنی آن‌چه را که
قرائت می‌کنیم، بفهمیم؛ چراکه اگر درک نکنیم و مطلب را نفهمیم، به‌سختی حفظ خواهیم کرد.
حتی‌المقدور از مراکز حفظ قرآن که در این امر
تجربه دارند، استفاده کنید.
از فشار آوردن زیاد به حافظه و اذیت خود، پرهیز کنید.
به شکل چند نفره و گروهی تمرین کنید.
هنگام حفظ و مرور قرآن، با
وضو باشید.
از نوار
ترتیل بهره جویید.
برای حفظ یک
سوره متوسط و خصوصاً طولانی، خوب است،
آیات را دسته‌بندی کنید، و هر دسته را جدا حفظ نموده و سپس به دسته آیات قبلی متصل نمایید؛ البته لازم نیست آیات یک دسته را در یک جلسه حفظ کنید.
روش تخصصی و جزئی را در کتب معرفی شده، حتماً
مطالعه کنید؛
۱. چگونه قرآن را حفظ کنیم، دکتر یحیی غوثانی، ترجمه علی‌رضا اسماعیل‌آبادی، به نشر.
۲. بهترین روش حفظ قرآن کریم، علاء بصیری‌مهر، نشر آستان قدس.
۳. چگونه قرآن را حفظ کنیم، شهریار پرهیزگار، مؤسسه انتشارات نبوی.
۴. روش حفظ قرآن کریم، کاظم گرامی، مشهد: بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی، چاپ ششم، ۱۳۷۸ ش.
۵. راهنمای حفظ قرآن، صفاءالدین البصری، ترجمه: محمدمهدی رضایی، دفتر نشر الهادی.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «حفظ قرآن شریف»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۲/۰۸.
