توحید در اطاعت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: توحید،
اطاعت،
یگانه‌پرستی.
پرسش: توحید در اطاعت چیست؟
توحید در اطاعت (طاعت)، عبارت است از یگانه‌پرستی در فرمان‌بَری از
خدا، و اعتقاد انسان به این‌که از هیچ کس جز خداوند متعال و کسانی که او معیّن کرده است، حقّ اطاعت ندارد و پیروی از فرمان غیر خدا، در صورتی که بر خلاف فرمان او باشد،
شرک شمرده می‌شود، هر چند فرمان‌روا، نفسِ
انسان باشد که خداوند، از آن به «معبود» یاد کرده است، در آن‌جا که در
قرآن فرموده است:
«أَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ؛
آیا کسی را که هوس خویش را معبود خویش گرفته، دیده‌ای؟».
توحید در اطاعت، لازمه توحید در
تشریع و
قانون‌گذاری است؛ زیرا اگر قانون‌گذاری منحصر به خداست، طبعاً اطاعت از غیر او، در صورتی که فرمانش مخالف فرمان خدا باشد، به معنای شریک قرار دادن برای خدا در قانون‌گذاری است.
بنا‌بر‌این، اجتناب از فرمانبری هوس‌های نامشروع و نیز فرمانبری زورمداران (که در فرهنگ قرآن، «طاغوت» نامیده می‌شوند)، بلکه پرهیز از پیروی هر چیز و هر کس که انسان را به انجام دادن کاری بر خلاف فرمان خداوند متعال دعوت کند، برای رسیدن به این مرتبه از توحید، ضرور است و در یک جمله: گناه و نافرمانی از خدا، در واقع،
شرک در طاعت است و تنها کسانی که مطلقاً از
گناه اجتناب می‌کنند،
مشرک به این معنا نیستند، چنان که
امام صادق (علیه‌السّلام) در تفسیر آیه شریف «وَ مَا یُؤْمِنُ اَکْثَرُهُم بِاللَّهِ اِلَّا وَ هُم مُّشْرِکُونَ؛
و بیشترشان به خدا ایمان نمی‌آورند؛ بلکه شرک می‌ورزند»، می‌فرماید:
«شِرکُ طاعَةٍ و لَیسَ شِرکَ عِبادَةٍ؛
مقصود، شرک در اطاعت است، نه شرک در عبادت.»
توحید در اطاعت، همانند
تقوا، دارای سه مرحله است:
مرحله اوّل: انجام دادن واجبات و ترک محرّمات الهی؛
مرحله دوم: انجام دادن
مستحبّات و ترک مکروهات؛
مرحله سوم: پرهیز از آنچه رنگ و بوی خدایی ندارد، اعم از: گناه یا
مکروه و یا
مباح.
پیامبر خدا، در ره‌نمودی به
ابو ذر می‌فرماید:
ای ابو ذر! باید در هر چیز،
نیّت شایسته داشته باشی، حتّی در خوردن و خوابیدن.
این ره‌نمود، به این مرحله از توحید (که بالاترین مرحله توحید در طاعت است) اشاره دارد.
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «توحید در اطاعت» تاریخ بازیابی۱۳۹۷/۳/۱۲.
