امّ کلثوم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ام‌کلثوم.
پرسش: چرا درباره زندگی ام‌کلثوم ـ سلام‌الله‌علیها ـ دختر امیرالمومنین ـ علیه‌السلام ـ مطلبی بیان نمی‌شود؟ آیا درست است که ایشان با خلیفه دوم وصلت کرد؟ و صاحب فرزندانی شد؟
پاسخ: چگونگی زندگی و مرگ ام‌کلثوم دختر علی ـ علیه‌السلام ـ و فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ در بسیاری از کتب مرجع (که اسامی‌شان در پاسخ تفصیلی ذکر شده) آمده است.
ازدواج خلیفه دوم با ام‌کلثوم در روایات
شیعه و سنی وارد شده است ولی روایاتی که این قضیه را نقل کرده، یکسان نیستند و با هم تفاوت‌هایی دارند. آن‌چه بین روایات شیعه و اهل سنت مشترک است، این است که خلیفه دوم، از
ام کلثوم خواستگاری کرد؛ ولی حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ با این امر مخالفت کردند. عمر بن خطاب، با تهدیدهای مکرر، خواسته خود را تکرار کرد که حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ علی‌رغم مخالفت خود با این امر، اختیار ازدواج ام کلثوم را به عموی خویش عباس بن عبدالمطلب واگذار کردند و عقد نکاح بین عمر و ام کلثوم با اجازه و اختیار ایشان (در‌حالی‌که ام کلثوم هنوز به
سن بلوغ نرسیده بود) منعقد شد؛ ولی قبل از این‌که ام کلثوم به سن بلوغ برسد، عمر از
دنیا رفت و حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ دختر خود ام‌کلثوم را به خانه خویش باز گردانید.
این پرسش از دو قسم تشکیل می‌شود:
۱. با وجود این‌که ام‌کلثوم دختر امیرالمؤمنین علی ـ علیه‌السلام ـ و
فاطمه سلام‌الله‌علیها است، چرا جریان
زندگی ایشان در کتاب‌ها نیامده است؟
۲. آیا درست است که ایشان با خلیفه دوم وصلت کرده‌اند؟ و صاحب فرزندانی بودند؟ این وصلت کی و در چه سالی انجام شد ؟
چگونگی زندگی و
مرگ حضرت ام کلثوم دختر
علی علیه‌السلام و فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ در بسیاری از کتب مرجع آمده است که به بعضی از آنها اشاره می‌کنیم؛ مانند:
اخبار الطوال (دینوری)،
الاستیعاب (ابن عبدالبر)،
أسدالغابه (ابن اثیر)،
الإصابه (ابن حجر)،
الأعلام (زرکلی)،
الإمامه و السیاسه (ابن قتیبه دینوری)،
أنساب الأشراف (بلاذری)،
البدایه و النهایه (ابن کثیر)،
البدء و التاریخ (مطهر بن طاهر مقدسی)،
تاریخ ابن خلدون،
تاریخ الإسلام (ذهبی)،
تاریخ طبری (طبری)،
تاریخ برگزیده (مستوفی قزوینی)،
تاریخ یعقوبی (یعقوبی)،
سیرت رسول الله (ابرقوه)،
الطبقات الکبری (کاتب واقدی)،
الکامل (ابن اثیر)،
مروج الذهب (مسعودی)،
مقاتل الطالبین (أبی الفرج اصفهانی)،
فرزندان آل أبی‌طالب (جواد فاضل) و....
ازدواج خلیفه دوم با ام کلثوم دختر حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ در روایات زیادی از طریق اهل سنت و شیعه نقل شده است که این نقل‌ها تفاوت‌هایی با هم دارند و این روایات به‌طور مفصل از نظر
سند و محتوا مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌اند. آن‌چه می‌توان از این
روایات نتیجه گرفت و بین روایات شیعه و اهل سنت مشترک است، این است که:
خلیفه دوم
عمر بن خطاب، ام کلثوم را از حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ خواستگاری کرد
و حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ را در این امر
تهدید کرد...
و حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ عذر آورده و خواستگاری را نپذیرفتند.
عمر بار دیگر حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ را تهدید کرده و برای نوبت‌های بعدی بارها
خواستگاری را تکرار کرد.
در نهایت حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ اختیار ازدواج ام‌کلثوم را به عموی خویش
عباس بن عبدالمطلب واگذار نموده و با اجازه عباس بن عبدالمطلب عقد
نکاح بین عمر بن خطاب و ام‌کلثوم خوانده شد و حضرت ام‌کلثوم به خانه عمر بن خطاب منتقل شد و بعد از مرگ عمر بن خطاب، حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ او را به منزل خویش برگرداندند.
این تمام مطلبی است که در روایات شیعه و سنی آمده است.
اما این‌که آیا بین عمر و ام‌کلثوم زفافی صورت گرفت و آیا ام‌کلثوم از این ازدواج صاحب اولاد شد یا نه، هیچ دلیلی بر آن نداریم. ولکن علمای شیعه و سنی از روایات نتیجه‌گیری‌هایی کرده و نظراتی داده‌اند.
نوبختی از علمای قدیمی شیعه (زمان
غیبت صغرا) می‌گوید:
ام کلثوم در موقع ازدواج با عمر، صغیره بود و قبل از این‌که به سن
بلوغ برسد، عمر از دنیا رفت (کشته شد).
هم‌چنین رزقانی مالکی، از علمای اهل سنت (متوفی ۱۱۲۲ه‌ق) می‌گوید: ام‌کلثوم، همسر عمر بن خطاب بود و قبل از این‌که به سن بلوغ برسد، عمر از
دنیا رفت.
پایگاه اسلام کوئست.
