اعتبار کتاب گنجینه معنوی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: کتاب گنجینه معنوی، اعتبار،
سند، پاداش.
پرسش: آیا کتاب‌هایی مثل گنج‌های معنوی و... تمام روایات آمده در آن، قابل قبول علمای دین است؟
پاسخ: اعتبار کتاب گنجینه معنوی و کتاب‌هابی از این دست ـ که در اعتقادات و
احکام نیستند و از منابع گوناگون استفاده کرده ـ به این معنی است که
عمل به مضمون
روایات و
احادیث موجود در آن، به امید دست‌یابی به
پاداش، مطلوب
پروردگار است؛ از‌این‌رو عمل کردن به آن‌ها جایز است.
همان‌گونه که می‌دانید استخراج و
استنباط معارف و احکام اسلامی از سه منبع عظیم،
قرآن،
سنت (
احادیث و
روایات معصومین (علیهم‌السلام)) و
عقل استفاده می‌شود.
از این میان، قرآن سند متقن و محکمی است که بدون کم‌و‌کاست و به همین صورت فعلی از طرف پروردگار
عالم به ما رسیده است؛ چراکه
قرآن به عنوان معجزه‌ای الهی و با وعده الهی که در مورد حفاظت آن داده شده، از هر گزندی محافظت می‌شود.
اما این وعده در مورد روایات وجود ندارد و در
کتب حدیثی، احادیثی که به
دروغ به معصومین (علیهم‌السلام) نسبت داده شده نیز وجود دارد.
به همین خاطر در میان
مسلمانان علومی که در شناخت احادیث درست از نادرست باشد مانند
علم رجال،
درایه و... به وجود آمده است.
اما باید به این نکته توجه داشت که رعایت قوانین این علوم در مواردی ضرورت دارد که بخواهیم توسط آن‌ها در رابطه با مسائل اعتقادی
استدلال کرده یا به وسیله آن‌ها پی به
احکام شرعی ببریم؛
اما در غیر این دو مورد، این چنین دقتی برای تشخیص
احادیث لازم نیست؛ مثلاً مواردی که احادیثی در رابطه با
ثواب بعضی
اعمال یا ادعیه و اذکار وارد شده است. در این‌گونه موارد می‌توان با استناد به ادله «
تسامح در ادله سنن» به مضمون آن‌ها عمل کرد. با
امید رسیدن به ثواب آن‌ها که در
روایت بیان شده است. این چنین شخصی (که طبق
روایت عمل کرده)، هر چند در واقع آن روایت از
معصوم (علیه‌السلام) هم نقل نشده باشد، خدای منان ثواب و اجر آن عمل را به او خواهد داد.
در این رابطه از
امام صادق (علیه‌السلام) حدیثی نقل شده است که ایشان فرمودند: اگر از طرف
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) برای عمل کردن یک عمل (
دعا،
نماز و...) ثوابی (طبق روایات) آمده و نقل شده باشد و شخصی آن را انجام دهد به
امید رسیدن به ثواب، آن شخص به ثواب آن خواهد رسید؛ هر چند آن روایت از پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ نقل نشده باشد.
از
ائمه معصومین (علیهم‌السلام) در مضمون این روایت، روایات دیگری نیز نقل شده است.
با این توضیحات باید گفت: کتاب‌هایی همچون گنجینه معنوی و...که از منابع گوناگون استفاده کرده و در مورد اعتقادات و بیان احکام نیست، بلکه کتابی است مشتمل بر ذکر
ثواب بعضی ادعیه و نمازها و...
تا وقتی که ساختگی و دروغین بودن مطالب آن ثابت نشده باشد، می‌توان به مضمون آن‌ها
عمل کرد و
امید ثواب آن‌ها را از خدای متعال داشت.
و اما این‌که از
علما کسی راجع به اعتبار آن مطلبی نوشته باشد یا نه؟ باید گفت:
از آن‌جا که این
کتاب از کتاب‌هایی است که به‌تازگی نوشته شده است، روایات آن از منابع و
کتب حدیثی مختلف می‌باشد و علما هم نوعاً راجع به اعتبار منابع و
سند روایات عقیده خود را بیان کرده‌اند و طبق بیان قبلی که گفتیم این چنین احادیثی برای امید ثواب قابل عمل می‌باشند، از‌این‌رو می‌توان ادعا کرد، علماء هم ـ احتمالاً ـ عمل کردن به این‌گونه کتب را بی‌اشکال بدانند. البته عمل به آن‌چه در این کتب و خصوصاً کتاب شریف
مفاتیح الجنان وارد شده است، اثرات زیاد دیگری نیز دارد که یکی از آن‌ها ایجاد روحیه
[۶] و نشاط و ... است.
اعتبار کتاب
گنجینه معنوی و کتاب‌هابی از این دست ـ که در اعتقادات و احکام نیستند و از منابع گوناگون استفاده کرده ـ به این معنی است که عمل به مضمون روایات و
احادیث موجود در آن، به
امید دست‌یابی به
پاداش، مطلوب
پروردگار است؛ از‌این‌رو عمل کردن به آن‌ها جایز است.
۱. مصباح المنیر (در دعا و...)، آیت‌الله مشکینی، (مقدمه کتاب).
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «اعتبار کتاب گنجینه معنوی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۲/۰۵.
