اطلاق فعل اطیعوا در آیه اولو الامر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امامت،
اولو الامر،
ولایت،
اهل‌بیت.
پرسش: چگونه ممکن است فعل «اطیعوا» در
آیه اولو الامر در مورد
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) مطلق باشد اما در مورد اولو الامر،
مشروط؟
«یا اَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ اتَّقُواْ اللَهَ وَ کونُواْ مَعَ الصَّادِقِینَ؛
ای
مؤمنان! از
خدا پروا کنید و همراه راستگویان باشید.»
فخر رازی اشکال می‌کند که اگر مراد از اولو الامر،
امامان شیعه باشد،
اطاعت از آنان، مشروط به شناخت آنان است، در حالی که اطاعت از اولو الامر در این آیه شریف، به شکل مطلق آمده است و چون اطاعت از
رسول و اولو الامر با یک فعل
واجب شده، جایز نیست که فعل واحد، هم مطلق باشد و هم مشروط؛ یعنی اطاعت در‌باره رسول، مطلق باشد و در‌باره اولو الامر، مشروط، لذا باید هر دو اطاعت، مطلق باشند.
اطلاق
حکم، امری نسبی است، یعنی ممکن است حکمی از جهتی، مطلق و از جهتی، مقیّد و مشروط باشد. مثلاً در آیه «وَ ما کانَ لِمُؤْمِنٍ اَنْ یَقْتُلَ مُؤْمِناً اِلاَّ خَطَاً وَ مَنْ قَتَلَ مُؤْمِناً خَطَاً فَتَحْریرُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَة؛ هیچ فرد باایمانی مجاز نیست که مؤمنی را به
قتل برساند، مگر این که این کار از روی اشتباه از او سر زند
[و در عین حال
]، کسی که مؤمنی را از روی خطا به
قتل برساند، باید یک
برده مؤمن را آزاد کند»،
برده (
رَقبَه) به لحاظ نژاد،
زبان و رنگ پوست، مطلق است؛ اما از جهت
دین، مقیّد و مشروط است.
بنا‌بر‌این، حکم وجوب اطاعت از اولو الامر، از جهت اطاعت از آنان، در همه دستورهای آنان اطلاق دارد، چنان‌که وجوب اطاعت از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نیز از این جهت، مطلق است؛ اما اطاعتِ مطلق از اولو الامر، مشروط به
شناخت اولو الامر است، چنان‌که اطاعت مطلق از رسول نیز، مشروط به شناخت اوست.
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «اطلاق فعل اطیعوا در آیه اولو الامر» تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۴/۳۱.
