ازدواج نکردن حضرت یحیی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ازدواج،
حضرت یحیی (علیه‌السّلام)، زن‌گریز،
حصور،
آیه،
سوره آل عمران.
پرسش: خداوند در
قرآن، یکی از صفات نیک حضرت یحیی (علیه‌السّلام) را آن دانسته که او «حصور» بود و مفسران این واژه را ناظر به ازدواج‌نکردن ایشان دانسته‌اند. آیا این موضوع با تاکید اسلام بر ازدواج، ناهمخوان نیست؟!
پاسخ: در بررسی واژه حصور می توان گفت به کسی که تمایلی به ارتباط با زنان ندارد «حصور» اتلاق می‌شود. اما در مورد دلالت آیه بر ازدواج‌نکردن حضرت یحیی (علیه‌السّلام) و همخوان نبودن آن با تعالیم دینی باید گفت: هیچ دلیل قطعی بر این‌که منظور از «حصور» در این آیه، ترک ازدواج باشد در دست نیست و روایتی هم که در این زمینه نقل شده نه از نظر سند قطعی است و نه لزوماً دلالت بر ترک ازدواج می‌کند؛ زیرا ممکن است معنای «یابی النساء» آن باشد که او از ارتباط و سخن‌گفتن با زنان نامحرم خودداری می‌کرد؛ لذا هیچ بعید نیست که «حصور» در آیه به معنای ترک‌کننده شهوات و هوس‌ها و دنیاپرستی‌ها و به عبارتی مترادف با صفتی مانند
زهد باشد.
علاوه بر
فطرت انسانی در اهمیت به تشکیل خانواده، در آموزه‌های دینی نیز نسبت به ازدواج، سفارش‌های زیادی شده است؛ از‌این‌رو طبیعی است که
پیامبران و
اولیای الهی (علیهم‌السّلام) نسبت به این موضوع اهمیت زیادی قائل باشند.
با این وجود؛ اما در مورد حضرت یحیی (علیه‌السّلام) در قرآن مطلبی ذکر شده است که برخی تصور کرده‌اند آن‌حضرت با ازدواج مخالف بود:
«فَنادَتْهُ الْمَلائِکةُ وَ هُوَ قائِمٌ یصَلِّی فِی الْمِحْرابِ اَنَّ اللَّهَ یبَشِّرُک بِیحْیی مُصَدِّقاً بِکلِمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ سَیداً وَ حَصُوراً وَ نَبِیا مِنَ الصَّالِحینَ؛
پس در حالی که وی ایستاده در
محراب دعا می‌کرد،
فرشتگان، او را ندا دادند که: خداوند تو را به
[ولادت
] یحیی مژده می‌دهد که تصدیق کننده کلمة الله
[عیسی] بوده، و فردی بزرگوار و حصور (خویشتن‌دار) و پیامبری از شایستگان است.»
گزارش‌هایی وجود دارد که «حصور» را این‌گونه معنا می‌کند که حضرتشان به زنان نزدیک نمی‌شد.
از جمله، روایتی به
امام باقر (علیه‌السّلام) نسبت داده می‌شود که فرمود: «یحیی حصور بود و به زنان نزدیک نمی‌شد».
همچنین برخی از گزارش‌های تاریخی هم بیان می‌کنند که حضرت یحیی (علیه‌السّلام) ازدواج نکرده بودند.
اما اگر بخواهیم واژه «حصور» را از دیدگاه لغوی بررسی کنیم، این واژه از ریشه «حصر»
آمده که به معنای خودداری و منع است؛
و به کسی که خود را از لهو و لعب دور و اساساً هر چیز دیگری نگه دارد، حصور گفته می‌شود.
در همین راستا به کسی که تمایلی به ارتباط با زنان ندارد نیز «حصور» می‌گویند.
اما در مورد دلالت آیه بر ازدواج‌نکردن حضرت یحیی (علیه‌السّلام) و همخوان نبودن آن با تعالیم دینی باید گفت: هیچ دلیل قطعی بر این‌که منظور از «حصور» در این آیه، ترک ازدواج باشد در دست نیست و روایتی هم که در این زمینه نقل شده نه از نظر سند قطعی است و نه لزوماً دلالت بر ترک ازدواج می‌کند؛ زیرا ممکن است معنای «یابی النساء» آن باشد که او از ارتباط و سخن‌گفتن با زنان نامحرم خودداری می‌کرد؛ لذا هیچ بعید نیست که «حصور» در آیه به معنای ترک‌کننده شهوات و هوس‌ها و دنیاپرستی‌ها و به عبارتی مترادف با صفتی مانند زهد باشد.
به عبارت دیگر می‌توان گفت که یحیی (علیه‌السّلام) به دنبال اختلاط با زنان نامحرم و روابط نامشروع با آنان نبود و این پاک‌دامنی نیز به تنهایی، خود یک ارزش است. چنانچه در مورد
حضرت مریم (سلام‌الله‌علیها) نیز گفته شده است: «وَ مَرْیمَ ابْنَتَ عِمْرانَ الَّتی اَحْصَنَتْ فَرْجَها... ؛
و مریم دختر عمران، همان کسی که خود را پاک‌دامن نگاه داشت.»
علاوه بر آن‌که حتی اگر «حصور» را به معنای فرد مجرد بدانیم، لزوماً به معنای گریزان‌بودن یحیی (علیه‌السّلام) از ازدواج نخواهد بود، بلکه شاید ایشان نیز مانند عیسی (علیه‌السّلام) بر اثر شرایط خاص زندگی و اجبار به سفرهای متعدد برای تبلیغ آیین خدا ناچار به مجرد زیستن بود.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «ازدواج نکردن حضرت یحیی»، تاریخ بازیابی۱۴۰۱/۸/۳.
