• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ارتباط و دیدار حضرت مهدی(عج) در دوران غیبت کبری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف






امام زمان، غیبت کبرا، ارتباط، مشاهده


آیا ارتباط و دیدار حضرت مهدی(عج) در دوران غیبت کبرا ممکن است؟


در مورد ارتباط و دیدار حضرت امام زمان(عج) در دوران غیبت کبرا دو نظر وجود دارد:

۳.۱ - عدم امکان ارتباط

گروهی معتقدند در زمان غیبت کبرا امکان ارتباط حضوری و تشرف به محضر حضرت وجود ندارد، و کسی را که ادعای دیدار کند، باید تکذیب کرد. مهم‌ترین و معتبرترین دلیل این گروه بر نفی رؤیت و مشاهده امام عصر(عج) توقیعی است که شش روز پیش از وفات علی بن محمد سمری، آخرین سفیر خاص امام زمان(عج) از ناحیه حضرت، صادر شده است. برابر این توقیع، مدعی مشاهده دروغگو است و ادعای وی قابل پذیرش نیست. متن نوشته حضرت چنین است: "به زودی از شیعیان من خواهند آمد کسانی که ادعای مشاهده و دیدن مرا بکنند. آگاه باشید هر کسی قبل از خروج سفیانی و صیحه آسمانی، ادعا کند که مرا دیده است، دروغگوی افترازننده است".

۳.۲ - امکان ارتباط

گروهی از علمای بزرگ شیعه همانند سید مرتضی، شیخ طوسی و سید بن طاووس بر این باورند که می‌توان در غیبت کبرا به دیدار امام زمان(عج) نایل گشت و این را یکی از فواید وجود امام زمان(عج) در زمان غیبت دانسته‌اند. برخی مسئله‌ای طرح کرده‌اند که وقتی امام معصوم(ع) غایب است، بود و نبود ایشان چه بهره‌ای برای شیعیان دارد؟ سید مرتضی در پاسخ بر آن است که یکی از بهره‌ها، امکان ملاقات با آن امام همام(عج) است. بنابر نظر او، دلیلی بر رد امکان ملاقات در دست نیست. شیخ طوسی معتقد است که دلیلی در میان نیست که امام(عج) بر همه دوست‌داران خویش پنهان باشد و جایز است که ایشان بر بیش‌تر آنان ظاهر گردد. اگر امام(عج) بر کسی ظاهر نمی‌گردد، به دلیل کوتاهی‌های خود او است.
[۴] چشم به راه مهدی، ص۷۳ و ۷۴.

تایید این نظر از برخی روایات به دست می‌آید، از جمله این روایت که امام صادق(ع) فرمود: " صاحب این امر(عج) به ناگزیز غیبتی دارد، و در دوران غیبت از مردم کناره می‌گیرد، و نیکو منزلی است مدینه طیبه و با سی نفر وحشتی نیست". این حدیث دلالت دارد که حضرت بیشتر در مدینه و اطراف مدینه است و سی تن از خواص با حضرت همراهند که اگر یکی بمیرد، دیگری به جای او می‌نشیند. حال اگر کسی این نظر را بپذیرد، چاره‌ای جز توجیه توقیع مذکور نیست.


موافقان نظریه امکان ارتباط برآنند که مراد توقیع شریف از جمله «مدعی دیدار، دروغگو است»، شخصی می‌باشد که ادعای تشرف و نیابت از طرف حضرت را نماید. نه کسی که صرفا توفیق تشرف یابد. این نکته قابل ذکر است که کسانی که توفیق تشرف می‌یابند، ادعای تشرف نمی‌کنند، بلکه دیگران از طرق غیرمستقیم به این مسئله پی می‌برند. بنابراین، اصل دیدن امکان دارد، اما نقل آن جایز نیست یا اگر نقل شد، آن را باید تکذیب کرد، شاید برای این که هر کس نیاید و ادعای دیدار با امام زمان(عج) و ارتباط با او را نکند.
و ممکن است مراد از توقیع مذکور نفی ادعای اختیاری بودن مشاهده و ارتباط باشد؛ یعنی اگر کسی مشاهده و ارتباط را به اختیار خود ادعا کند، به این صورت که هر وقت بخواهد خدمت امام(عج) شرف‌یاب می‌شود، یا ارتباط پیدا می‌کند، دروغ‌گو و افترازننده است و این ادعا از احدی در غیبت کبرا پذیرفته نیست. یا اینکه چنین کسی که این سمت را به راستی داشته باشد، پیدا نخواهد شد؛ و اگر هم کسی آن را دارا باشد، از دیگران مکتوم می‌دارد، و به کسی اظهار و افشا نمی‌نماید. علاوه بر این، پیرامون این توقیع، توضیحات دیگری نیز علمای اعلام داده‌اند و درکتابهایی مثل «جنة المأوی» مرحوم محدث نوری نقل شده است.
اجمالا با این توقیع، در آن همه حکایات و وقایع مشهور و متواتر نمی‌توان خدشه نمود، و بر حسب سند نیز، ترجیح با این حکایات است.
اگر شما به کتابهایی مثل «النجم الثاقب» رجوع نماید، می‌بینید که در این حکایات، وقایعی است که هرگز شخص عاقل در صحت آنها نمی‌تواند شک کند.
همچنین دیدار امام(عج) در ادعیه و زیارات درخواست شده است. مثلا در دعای عهد از امام صادق(ع) آمده است:«اللَّهُمَّ ارِنِی الطَّلْعَةَ الرَّشِیدَة والْغُرّةَ الحَمیدَةَ واکْحُلْ ناظِری‌ بَنْظَرةٍ مِنّی‌ الَیْهِ.»
[۷] مفاتیح الجنان، ص۸۴۲.
مقصود این دعاها تنها درخواست دیدار آن حضرت در عصر ظهور نیست و ایام غیبت آن حضرت را نیز در بر می‌گیرد. حتّی یکی از وظایف منتظران راستین، شوق و دعا برای دیدار امام(عج) است.
[۸] مکیال المکارم، ج۲ ص۳۷۴.



بنابراین، هم شرف‌یابی اشخاص به حضور آن حضرت ثابت است و هم کذب و بطلان ادعای کسانی که در غیبت کبرا، ادعای سفارت و نیابت خاصه و وساطت بین آن حضرت و مردم را می‌نمایند، معلوم است.


۱. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص۱۵۱.    
۲. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج۵۳، ص۳۱۸.    
۳. الغیبة، شیخ طوسی، ص۶۸.    
۴. چشم به راه مهدی، ص۷۳ و ۷۴.
۵. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۳۴۰، حدیث ۱۸.    
۶. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج۵۳، ص۹۶.    
۷. مفاتیح الجنان، ص۸۴۲.
۸. مکیال المکارم، ج۲ ص۳۷۴.




جعبه ابزار