غیبت کبرا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: غیبت صغرا،
غیبت کبرا.
پرسش: آیا قبل از غیبت کبرا غیبت صغرا، ضروری بود؟
پاسخ: ابتدا مختصات
غیبت صغرا را بررسی می‌کنیم تا نهایتاً به ضرورت وجود آن قبل از غیبت کبرا دست یابیم.
غیبت صغرا از سال ۲۶۰ هـ. (سال شهادت امام یازدهم) تا سال ۳۲۹ هـ. (سال درگذشت آخرین نایب خاص امام) یعنی حدود ۶۹ سال بود.
در غیبت صغرا
نواب خاص آن حضرت با ایشان در تماس بودند و شیعیان می‌توانستند مسائل و مشکلات خویش را به عرض امام برسانند و توسط آنان پاسخ دریافت دارند، و حتی گاه به دیدار امام نایل آیند و از‌این‌رو می‌توان گفت: امام در این مدت، هم
غایب بود، هم نبود. این دوره را می‌توان دوره آماده‌سازی شیعیان برای غیبت کبرا دانست که طی آن، ارتباط شیعیان با امام، حتی در همین حد نیز قطع شد و
مسلمانان موظف شدند در امور خود به نائبان
عام آن حضرت، یعنی
فقها ی واجد شرایط رجوع کنند.
غیبت صغرا قبل از غیبت کبرا امری لازم و ضروری بود؛ زیرا اگر غیبت کبرا یک‌باره و ناگهان رخ می‌داد، ممکن بود موجب انحراف افکار شود و ذهن‌ها آماده پذیرش آن نباشد؛ اما گذشته از زمینه‌سازی‌های مدبرانه امامان پیشین، در طول غیبت صغرا، به‌تدریج ذهن‌ها آماده شد و بعد، مرحله غیبتِ کامل آغاز گردید. همچنین امکان ارتباط نائبان خاص با امام در دوران غیبت صغرا و نیز شرف‌یابی برخی از شیعیان به محضر آن حضرت در این دوره، مسئله
ولادت و حیات آن حضرت را بیشتر تثبیت کرد.
چون غایب شدن
امام و
رهبر جمعیت، آن هم زمانی طولانی امری است بس غریب و غیر مأنوس و باور کردن آن برای مردم دشوار است، از این جهت،
پیغمبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و
ائمه اطهار ـ علیهم‌السلام ـ تصمیم گرفتند که، کم‌کم مردم را با این موضوع آشنا سازند و افکار را برای پذیرش آن آماده نمایند. لذا گاه و بی‌گاه از غیبتش خبر داده و گرفتاری‌های مردم آن عصر، افکار و سرزنش منکرین و
ثواب ثبات قدم و
انتظار فرج را گوشزد می نمودند. گاهی هم با رفتارشان عملاً شبیه
غیبت را فراهم می‌کردند.
مسعودی می‌گوید:
امام هادی ـ علیه‌السلام ـ با مردم کم معاشرت می‌کرد، جز با خواص
اصحاب، با کسی تماس نمی‌گرفت. وقتی
امام حسن عسکری ـ علیه‌السلام ـ به جایش نشست، در اکثر اوقات از پشت پرده با مردم صحبت می‌کرد تا شیعیان برای پذیرش
غیبت امام دوازدهم مهیا و مأنوس شوند.
اگر بعد از رحلت
امام حسن عسکری ـ علیه‌السلام ـ غیبت صغرا صورت نمی‌گرفت و غیبت کامل شروع می‌شد، شاید وجود مقدس امام زمان ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ مورد
غفلت واقع می‌شد و کم‌کم فراموش می‌گشت، از این جهت ابتدا غیبت صغرا شروع شد تا شیعیان در آن ایام با امام خود به وسیله نواب تماس گرفته، علایم و کراماتی را مشاهده نمایند و ایمانشان کامل گردد.
اينكه غيبت حضرت
حجة بن الحسن ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ مستلزم مقدمات و لوازمی بود كه بعض آنها (از جمله رفتار و گفتار امامان پيشين) اشاره شد و از شمارِ اين لوازم، می‌توان به غيبت صغرا اشاره نمود كه مقدمه‌ای تدريجی بود، برای غيبت كبرا.
سایت اندیشه قم
