همسران و فرزندان امام حسن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

کلیدواژه: امام حسن علیه‌السلام، همسران، فرزندان.
پرسش: زنان و فرزندان امام حسن ـ علیه‌السلام ـ چه کسانی بودند؟
پاسخ: بر اساس شرع مقدس اسلام و آیات قرآن کریم داشتن همسران متعدد برای مرد در صورتی که قادر به رعایت عدالت و تأمین معاش و اداره خانواده و تربیت فرزندان باشد، مجاز شمرده شده است.

---

چون بر اساس قانون الهی انسان در قبال تمام موهبت‌های الهی مسئول و دارای وظیفه سنگینی است. لذا هرچه به محدوده مسئولیت‌ها افزوده شود، وظیفه‌اش سنگین خواهد بود. داشتن همسران متعدد نیز از جمله مسئولیت‌هایی است که برای هرکس مقدور نیست که از عهده تمام حقوق همسران برآید و آنچه درباره معصومین درباره تعداد همسران آنها وجود دارد، دارای مصالح دینی یا سیاسی یا اجتماعی می‌باشد و چون آنها دارای مقام معنوی رفیع هستند، در هیچ‌یک از ابعاد زندگی با افراد عادی قابل مقایسه نیستند؛ برخی از گفته‌ها نیز درباره ائمه ـ علیهم‌السلام ـ به دور از واقعیات موجود تاریخی و تحریف می‌باشد.

---

ذکر این نکته نیز لازم است؛ چون ائمه منسوب به پیامبر و دارای فضایل بی‌شماری بودند، از هر جهت در مرتبه عالیه انسانی قرار داشتند. مردم نیز علاقه داشتند با ایجاد ارتباط سببی به آن حضرات نزدیک شوند؛ لذا بسیاری از مردم معاصر آنها دوست داشتند دخترانشان را به تزویج این بزرگواران درآورند؛ خصوصاً امام حسن و امام حسین ـ علیهما‌السلام ـ که صحابه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله، فضایل آن دو بزرگوار را از زبان پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ شنیده بودند و به دیگران نقل می‌کردند و مردم شیفته آنها بودند؛ اگرچه همین مردم شیفته، به این دو امام معصوم بی‌وفایی کردند و ائمه دیگر نیز از این قاعده خارج نیستند.
امام حسن ـ علیه‌السلام ـ برخلاف آنچه که در اخبار و احادیث ضعیف آمده است، بیش از چند زن دائم و چند کنیز نداشت که در دوره آن حضرت بسیاری از مردم و اعیان زنان متعدد و کنیزان فراوان داشتند؛ در‌حالی‌که هیچ‌یک از آنان از وجاهت و جایگاه امام برخوردار نبودند.

---

۱. ام‌بشیر دختر ابومسعود انصاری، مادر زید و ام‌الحسن و ام‌الحسین؛
۲. خوله دختر منظور بن ریان، مادر حسن مثنی؛
۳. ام‌الحق دختر طلحة بن عبیدالله، مادر حسین اترم، طلحه، فاطمه؛
۴. ام‌کلثوم دختر فضل بن عباس بن عبدالمطلب؛
۵. کنیزی به نام نفیله، مادر عمرو، قاسم و عبدالله که هر سه در کربلا در کنار امام حسین ـ علیه‌السلام ـ شهید شدند؛
۶. زینب دختر یسبع بن عبدالله بجلی؛
۷. زنی از بنی‌ثقیف؛
۸. کنیزی به نام صافیه، مادر عبدالرحمن. عبدالرحمن با امام حسین ـ علیه‌السلام ـ از مدینه تا مکه همراه بود که با لباس احرام در ابواء از دنیا رفت و نتوانست در کربلا حاضر شود.
۹. جعده دختر اشعث بن قیس کندی که قاتل امام حسن ـ علیه‌السلام ـ است.

---

شیخ مفید عدد فرزندان امام ـ علیه‌السلام ـ را ۱۵ تن نوشته است.
زید و خواهرانش ام‌الحسن و ام‌الحسین، از ام بشیر دختر ابی‌مسعود خزرجی؛
حسن مثنی که چون همنام پدر بود به حسن مثنی به معنای حسن دوم معروف شده است؛ نام مادرش خوله دختر منظور از قبیله فزاریه؛
عمرو، قاسم و عبدالله که از مادری کنیز متولد شده بودند؛
عبدالرحمن نیز از مادری کنیز متولد شد؛
حسین اترم و طلحه و فاطمه از ام‌الحق دختر طلحة بن عبیدالله قیمی؛
و دخترانش ام‌عبدالله و فاطمه و ام‌سلمه و رقیه نیز از مادران متعدد بودند.

---

بدین ترتیب آن حضرت ۱۵ فرزند و ۹ زن داشته است. بنا بر اعتبار شیخ مفید همین عدد درباره آن حضرت معتبر است که مرحوم مجلسی و برخی دیگر از علمای شیعه این عدد را نقل نموده‌اند.

---