هدیه کردن ثواب عمل
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ثواب عمل، مردگان، اعمال صالح، ایمان، پاداش، صدقه جاریه، فرزند صالح،
علم و دانش.
پرسش: آیا
هدیه کردن ثواب عمل نیک برای مردگان، فایده‌ای به حال آنها دارد؟
پاسخ:
نکته اولی که باید بدان توجه کنیم این است که اصل نجات
انسان در مراحل
برزخ و
قیامت، وابسته به خود اوست و بدون ایمان و
عمل صالح، این نجات محقق نمی‌شود:
إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ جَنَّاتُ النَّعیمِ
در حقیقت، کسانی که
ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند، باغ‌های پر
نعمت خواهند داشت.
و اگر ایمان نباشد، حتی
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نیز نمی‌تواند به آن شخص فایده‌ای برساند:
اسْتَغْفِرْ لَهُمْ أَوْ لا تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ إِنْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ سَبْعینَ مَرَّةً فَلَنْ یَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ ذلِکَ بِأَنَّهُمْ کَفَرُوا
چه برای آنان آمرزش بخواهی یا برایشان آمرزش نخواهی (یکسان است، حتی) اگر هفتاد بار برایشان
آمرزش طلب کنی، هرگز
خدا آنان را نخواهد آمرزید؛ چراکه آنان
کفر ورزیدند.
اما از آن‌جا که
مؤمنان نیز خلل‌هایی در اعمالشان دارند و گاهی به
گناه آلوده شده‌اند، با انجام اعمال صالح بیش‌تر، سبب پاداش بیش‌تر برای آنها می‌شود، می‌توان به این مساله پرداخت.
و طبق آنچه متون دینی بیان کرده است،
مردگان به دو نوع پس از مرگشان نیز از
پاداش بهره‌مند می‌شود:
پاداش اعمالی که در زمان زندگی‌شان انجام داده‌اند؛ اما آن اعمال با مرگشان پایان نیافته و هم‌چنان ادامه دارد. و در
روایات سه مصداق برای آن برشمرده‌اند:
۱.
صدقه جاریه مثل
مسجد یا بیمارستان و... که شخص ایجاد کرده و هنوز از آن استفاده می‌شود؛
۲. علم و دانشی که از میت به جا مانده و سبب
هدایت افراد می‌شود؛
۳. فرزند صالحی که از
میت باقی مانده است.
حسنات و خیراتی که که دیگران در
حق میت انجام می‌دهند. بدون آنکه خود میت در آن نقشی داشته باشد. و دلایل این نوع بهره‌برداری نیز متعدد است. مثل آیاتی که نشان‌دهنده تأثیر
استغفار فرشتگان یا انسان‌های دیگر بر حال مؤمنان است:
وَ الَّذینَ جاؤُ مِنْ بَعْدِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا وَ لِإِخْوانِنَا الَّذینَ سَبَقُونا بِالْإیمان
کسانی که از پس ایشان آمده‌اند، می‌گویند: ای پروردگار ما، ما و برادران ما را که پیش از ما ایمان آورده‌اند، بیامرز.
وَ الْمَلائِکَةُ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ یَسْتَغْفِرُونَ لِمَنْ فِی الْأَرْضِ أَلا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ
فرشتگان به ستایش پروردگارشان
تسبیح می‌گویند و برای ساکنان
زمین آمرزش می‌طلبند.
و در
احادیث متعددی نیز به تأثیر اعمال بازماندگان اشاره شده است:
ابن عباس می‌گوید: زنی حضور
رسول خدا رسید و گفت: مادرم مرده و
روزه بر ذمه دارد. پیامبر ـ صلي‌الله‌عليه‌وآله ـ فرمود: هرگاه بدهی به مردم داشت، تو پرداخت می‌کردی؟ آن
زن گفت: بلی! پیامبر ـ صلي‌الله‌عليه‌وآله ـ فرمود: پرداخت بدهی خدا لازم‌تر است.
عایشه می‌گوید: مردی حضور رسول خدا رسید و گفت: مادرم درگذشته و
وصیت ننموده است، و چنین می‌اندیشم که اگر تواناییِ سخن گفتن داشت،
صدقه می‌داد اگر از جانب مادرم صدقه دهم آیا برای او پاداشی هست؟ فرمود: بله.
پایگاه شهر سؤال.
