نحوه برخورد با فرد دهن‌بین و دورو
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: دهن‌بینی،
دورویی.
پرسش: با
همسر دهن بین و
انسان دو رو چگونه برخورد کنیم که
آزار نبینیم و درمانش چگونه می باشد لطفاً توضیح دهید؟
پاسخ: قبل از هر چیز باید بگوییم که سؤال شما اشاره به دو صفت ناپسند دارد که از نظر
اخلاق خارج از مسیر
رشد و اعتدال است پس بحث را در دو قسمت ارائه می‌دهیم در قسمت قسم اول به صفت دهن‌بینی اشاره می‌کنیم و سپس به صفت دورویی و کیفیت برخورد با فرد دورو می‌پردازییم.
به فردی دهان بین گویند که
خوش‌باور است
و به گفتار مردم (بدون تحلیل و ارزیابی) ترتیب اثر می‌دهد.
فرد دهن‌بین برای خود نظام باور مستقل ندارد و
جهان‌بینی و
ایدئولوژی (بایدها و نبایدهای) او بر اساس
تفکر و
اندیشه صحیح شکل نگرفته است.
البته دهن‌بینی امری است نسبی یعنی این طور نیست که فردی در همه جهات و زمینه‌ها دهن‌بین باشد و تقریباً اکثر انسان‌ها در برخی از ابعاد
زندگی ممکن است گرفتار این صفت بشوند مثلاً فردی در بعد سیاسی
زود باور و
خوش باور باشد و فردی دیگر به
خرافه‌های متعارف بین مردم عمل کند و به آن‌ها ترتیب اثر دهد و... اما برخی افراد خیلی خوش‌باورند و زودتر از دیگران در مسائل مختلف زندگی تحت تأثیر سخنان دیگران قرار می‌گیرند این صفت بیشتر از هر فرد دیگری به خود افراد دهن‌بین ضرر می‌رساند و گاهی نیز افرادی که با آنان ارتباط نزدیک خانوادگی یا شغلی و... دارند از
ساده اندیشی و خوش‌باوری آن‌ها متحمل آسیب و ضررهای مختلف می‌شوند.
برای اینکه فردی را از این حالت خارج کنیم باید شناخت و
واقع‌بینی او در همان زمینه‌ای که خوش باور است تقویت گردد و او را با تجارب آن امر آشنا کرد.
برخی از راه‌های تقویت واقع بینی از این قرار است: ۱. می‌توان برای او از ضررهایی که افراد به خاطر این صفت در زمینه‌های مختلف دیده‌اند بیان داشت و کتاب‌هایی در آن رابطه به او معرفی کرد که آگاهی او را در آن رابطه تقویت کند. ۲. می‌توان او را با افرادی که از جهت خوش‌باوری ضرر دیده‌اند روبرو کرد تا به طور ملموس آن‌ها را ببیند و از آنان
عبرت بگیرد. ۳. یا می‌توان از فوائد
احتیاط کردن گفت. باید آنان را به آن سطح شناخت و آگاهی رساند که خودشان به طور مستقل پشتوانه باور داشته باشند و به ارزش‌ها و باورهای خود تکیه کنند و در کل باید راه‌های تقویت
اعتماد به نفس را به آن‌ها آموخت تا اسیر در گفته‌ای نشوند و به جایی برسند که خواسته
خداوند است آنجا که فرموده: فبشر عبادِ الذین یستمعون القول فیتّبعون احسنه
و به بندگانم که گفته‌ها و شنیده‌ها را می‌شنوند و از بین آن‌ها نیکو ترین را (بر اساس نظام ارزشی خود) انتخاب می‌کنند بشارت و مژده بده.
فردی که دورو است از شخصیت ناسالمی برخوردار است و
عزت نفس (
احساس ارزشمندی) ضعیفی از خود دارد و در نتیجه اعتماد به نفس او پائین است به استعدادهای بالقوه و بالفعل، کرامت‌ها و فضیلت‌هایی که خداوند به او ارزانی داشته توجه ندارد بنابراین احساس
فقر (مادی و روحی)، می‌کند به همین خاطر از ترفند دورویی و... استفاده می‌کند تا
جلب توجه بیشتری کند، بیشتر
مقبولیت اجتماعی داشته باشد، و در سایه آن به منافع مورد دلخواه خودش برسد.
به همین خاطر است که در
روایت داریم
نفاق انسان ناشی از
ذلت و کمبود شخصیتی است که فرد در خود احساس می‌کند پس در درمان نیز باید به این امور دقت داشت و با تقویت این ابعاد به او کمک کرد. هر چهره و زبانی که فرد دورو از خود نشان می‌دهد رو و هر
زبان در این بیماران در خصلتی زشت و ناپسند ریشه دارد
زبان بدگو ریشه در
دشمنی و
کینه و
حسد دارد و زبان
تملق و
ستایش، ریشه در
طمع و
ترس دارد این دو حالت و دو زبان متضاد سبب پیدایش نفاق و رشد آن در وجود شخص می شود.
برای فرد دورو تبیین داریم که او با این صفتش از چشم دیگران می‌افتد و کسی به او
اعتماد پیدا نمی‌کند چون همیشه احساس می‌کنند او با آن‌ها
صادق نیست.
افراد جامعه نسبت به کسی که ظاهر و باطنش یکی نیست احساس
تنفر دارند و با او
دوست نمی‌شوند و حتی او را از خود
طرد می‌کنند.
در روایت‌ها این افراد را بدترین افراد شمرده‌اند و بیان شده که این افراد با دو زبان از
آتش محشور می‌شوند.
چون افراد دورو بخاطر ترس، طمع، حسد، و... از
آرامش روحی برخوردار نیستند و با خود در
تعارض هستند.
۱. اعتماد دیگران به او جلب می‌شود و
امین دیگران می‌شود. ۲. از حمایت دیگران حتی در غیابش برخوردار است. ۲. محبوب
خدا واقع می‌شود. ۳. آرامش روحی خوبی در سایه این صفت پیدا می‌کند چون حالت تعارضی (بخاطر دو زبان)ندارند.
فردی که باورهایش ضعیف است به داشته‌های دیگران طمع دارد به دست دیگران در نیازها نگاه می‌کند بخاطر اینکه دیگری چیزی دارد نسبت به او احساس
حسادت می‌کند و یا بخاطر از دست دادن امور مادی همیشه در ترس است اما کسی که به خداوند حکیم، قادر، توانا، عالم، مهربان تر از مادر، و... اعتماد و اعتقاد دارد هیچ‌گاه احساس ترس نمی کند و از او خواسته هایش را طلب می‌کند.
شیوه برخورد با این افراد باید بسیار حساس باشد. ۱. به صورت مستقیم به او توصیه نکنید. ۲. جملات و پندهای خود را در قالب غیر امری بیان دارید. ۳. در جمع و حضور دیگران در مورد صفتش با او حرفی نزنید. ۴. با بیان صمیمی و دوستانه با او سخن بگوئید. ۵. در یک برخورد و جلسه بیش از یک نکته به او نگوئید چون از صفت به تدریج در او ریشه دوانده و باید به تدریج و گذشت زمان اصلاح شود. ۶. به او
کتب اخلاقی بدهید و یا نوار سخنرانی و
موعظه در این زمینه برایش تهیه کنید. (به شکل غیر مستقیم) به او
هدیه دهید. ۷. الگوهای دورو را از او دور کنید و در عوض او را با الگوهای صادق آشنا سازید. ۸. با سخنان تدریجی و
معاشرت‌های کوتاه مدت باورهای
دینی را در او تقویت سازید....
• خلاصه
معراج السعاده، اثر
شیخ عباس قمی، موسسه در راه حق قم.
• روان شناسی رابطه‌ها دکتر افروز، انتشارات نوادر، تهران.
اندیشه قم.
