منّت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: منت، خداوند،
قرآن مجید، مرگ، انسان.
پرسش: آیا خدا در قرآن در مورد اموری چون مرگ نیز بر انسان منت گذاشته است؟
پاسخ:
خداوند در
قرآن کریم، به جهت برخی نعمت‌هایی که به انسان‌ها عنایت کرده، بر آنان منت گذاشته است. آیاتی که به این منت اشاره کرده‌اند، عبارتند از:
مورد اول، منت گذاشتن به خاطر فرستادن پیامبران جهت
هدایت مردم است. خداوند در آیات متعددی، به خاطر فرستادن
پیامبران، خصوصاً پیامبر گرامی اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و هدایت کردن آنان به راه راست، بر آنان منت گذاشته است.
در جواب برخی مسلمانان که به جهت
مسلمان شدن بر پیامبر منت می‌گذاشتند، چنین فرمود: «
بَلِ اللَّهُ یَمُنُّ عَلَیْکُمْ أَنْ هَداکُمْ لِلْإیمانِ»؛
بلکه خداوند بر شما منت می‌نهد که شما را به‌سوی
ایمان هدایت کرده است.
هم‌چنین به خاطر این‌که برای مردم پیامبر از جنس خودشان برگزید، منت گذاشته و می‌فرماید: «
لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَی الْمُؤْمِنینَ إِذْ بَعَثَ فیهِمْ رَسُولاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ»؛
خداوند بر مؤمنان منت نهاد، هنگامی که در میان آنها، پیامبری از خودشان برانگیخت که آیات او را بر آنها بخواند، و آنها را پاک کند و کتاب و حکمت بیاموزد.
در جایی دیگر، مسلمانان را مورد خطاب قرار داده و می‌فرماید: «
کَذلِکَ کُنْتُمْ مِنْ قَبْلُ فَمَنَّ اللَّهُ عَلَیْکُم»؛
شما قبلاً چنین بودید و خداوند بر شما منت نهاد (و هدایت شدید).
در چند آیه از
قرآن آمده است که
خدا بر حضرت
موسی و برادرش
هارون منت گذاشته است:
«
وَ لَقَدْ مَنَنَّا عَلی مُوسی وَ هارُونَ»؛
ما بر موسی و هارون منت گذاشتیم.
و «
وَ لَقَدْ مَنَنَّا عَلَیْکَ مَرَّةً أُخْری»؛
برای مرتبه‌ای دیگر بر تو منت گذاشتیم.
این منت‌های متعددی که به آن اشاره شده، یکی از آنها، این بود که راه نجات حضرت موسی از دست فرعون را به او الهام کرد و او هم موسی را به رود نیل سپرد. نعمت دیگر این بود که به درخواست خود حضرت موسی، برادرش را وزیر او قرار داد. و نیز عنایت‌های دیگر خصوصاً نجات بنی‌اسرائیل از دست فرعون، از این قبیل بود.
خداوند در قرآن یکی از سنت‌های خود را بازگو کرده و می‌فرماید: «
وَ نُریدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثینَ»؛
ما می‌خواهیم بر
مستضعفان زمین منت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم! مصداق بارز این آیه، امام مهدی ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ و حکومت الهی او است.
خداوند از زبان یکی از پیامبران چنین می‌گوید: «
إِنْ نَحْنُ إِلاَّ بَشَرٌ مِثْلُکُمْ وَ لکِنَّ اللَّهَ یَمُنُّ عَلی مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ»؛
درست است که ما بشری همانند شما هستیم، ولی خداوند بر هرکس از بندگانش بخواهد (و شایسته بداند)،
نعمت می‌بخشد (و
مقام رسالت عطا می‌کند).
در آیاتی از قرآن، خداوند گفت‌وگوی
بهشتیان با یک‌دیگر را نقل کرده است. یکی از سخنانی که بین آنان رد و بدل می‌شود این است که می‌گویند: «
فَمَنَّ اللَّهُ عَلَیْنا وَ وَقانا عَذابَ السَّمُوم»؛
اما
خداوند بر ما منت نهاد و از
عذاب کشنده ما را حفظ کرد.
تفاوتی که بین این دو مورد اخیر و موارد قبلی وجود دارد این است که این دو نعمت الهی از
زبان بندگان، «منت» نامیده شده؛ در‌حالی‌که در سه مورد اول، از زبان خود خدا، به‌عنوان «منت» یاد شده است.
همان‌طور که دیده می‌شود، آیه‌ای در قرآن وجود ندارد که صریحاً از واژه «منت» در مورد
مرگ انسان‌ها استفاده کرده باشد؛ ولی می‌توان مرگ را به‌عنوان یکی از نعمتهای خدا برای
مؤمنان یاد کرد؛ زیرا مرگ مانند پُلی است که انسان را از
دنیا به آخرت منتقل می‌کند؛ و برای مؤمن، پُلی است که او را از
جهنم دنیا، به
بهشت جاوید می‌رساند.
حضرت
امام حسین علیه‌السلام نیز با استفاده از همین حقیقت، یاران خود را دل‌داری می‌داد و می‌فرمود: «
صَبْراً بَنِی الْکِرَامِ فَمَا الْمَوْتُ إِلَّا قَنْطَرَةٌ تَعْبُرُ بِکُمْ عَنِ الْبُؤْسِ وَ الضَّرَّاءِ إِلَی الْجِنَانِ الْوَاسِعَةِ وَ النَّعِیمِ الدَّائِمَة»؛
ای فرزندان
انسان گرامی!
صبر پیشه کنید و بدانید که مرگ مانند پُلی است که شما را از سختی‌ها و مشکلات دنیا عبور می‌دهد و به بهشت وسیع و نعمتهای دائمی خدا می‌رساند.
شاید مواردی مانند این
آیه نیز نشانگر آن باشند که مرگ نیز یکی از نعمتهای خداست و طبیعتاً جای منت نهادن نیز دارد:
«
الَّذی خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَیاةَ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً وَ هُوَ الْعَزیزُ الْغَفُور».
اوست که مرگ و
زندگی را آفرید تا شما را بیازماید که کدامتان نیکوکارترید و او شکست‌ناپذیر و بخشنده است.
پایگاه اسلام کوئست.
