قدرت امام بر شفای بیماران
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: کرامت،
توسل، قدرت امام،
شفا،
بیمار.
پرسش: اصل این انتظار که امامان ما را شفا بدهند، انتظار درستی است یا نه؟ دقیقاً قدرت امام چقدر هست؟
پاسخ اجمالی: تمام نعمت‌هایی که در عالم وجود دارد، از جانب خداست؛ ولی همان
خدا اراده کرده، این نعمت‌ها را از مسیر اسباب و علل خود در عالم جاری سازد و به همین جهت، انسان‌های کامل همچون
انبیاء (علیهم‌السلام) و
ائمه اطهار (علیهم‌السلام) را
واسطه فیض قرار داده است. بر همین اساس، امامان (علیهم‌السلام) نیز می‌توانند بیماران را به اذن خدا و در شرایط خاص شفا دهند که البته این شفا یافتن، به دو صورت می‌تواند محقق شود: اول، از طریق
استجابت دعای امامان (علیه‌السلام) به‌عنوان کسانی که نزد خداوند
وجاهت دارند؛ و دوم، از طریق اذن و
ولایتی که خداوند به آن‌ها در انجام این امور داده است.
شفا گرفتن از طریق
معجزه و کرامت اولیای الهی، از مسلمات تاریخی است که آیاتی از
قرآن نیز به این امر اشاره داشته است. در این راستا، این پرسش مطرح می‌شود که آیا امامان (علیه‌السلام) نیز دارای چنین قدرت و کرامتی هستند یا نه؟ این پرسش از این جهت مهم است که بسیاری از
مؤمنان به امامان (علیه‌السلام) متوسل می‌شوند تا از این طریق به شفا و برآورده شدن سایر حوائج دست یابند. در ادامه، با ارائه نکاتی به این مطلب می‌پردازیم.
هیچ تردیدی نیست که همه رخدادها در جهان خلقت به
مشیت و
اراده الهی صورت می‌گیرد و هیچ امری خارج از دایره
قدرت الهی نیست. به عبارت دیگر، مؤثر اصلی در
ساحت هستی در نهایت خداست و هر آنچه در این ساحت رقم می‌خورد، با اراده و
علم الهی است. این همان حقیقتی است که در
علم کلام اصطلاحاً از آن با عنوان «
توحید افعالی» یاد می‌شود.
بااین‌حال، خداوند بر اساس مصالح و حکمت‌هایی که می‌داند، در نظام
عالَم سنت‌هایی را قرار داده است و گوشه‌ای از حکمت‌های آن‌ها را برای ما نیز مشخص کرده است. این سنت‌ها
قوانین و قراردادهای رایج در ساختار عالَم و در میان
مخلوقات است که کامل و احسن بودن این نظام را رقم می‌زند. دراین بین یکی از
سنت‌های الهی آن است که نظام عالم، بر طبق اسباب و علل جریان داشته و وجود اسباب و مجاری معین در جهت تحقق مقاصد و امور گوناگون اهمیت داشته باشد.
امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «
ابی الله ان یجری الاشیاء الا بالاسباب؛ خداوند امور و اشیا را تنها از طریق علل و سببش جاری می‌سازد.»
در عالم هستی، مراتبی در همه حوزه‌ها وجود دارد. وجود مراتب در نظام هستی، نشانه نظام‌مندی و روش‌مندی هندسه آفرینش است. واسطه‌های فیض، هم خود دارای
کمال و
فیض می‌شوند و هم موجودات فروتر را در قوس نزول (پایین‌تر) در مسیر رشد و کمال قرار می‌دهند.
شیعیان معتقدند که یکی از واسطه‌های فیض، حضرات معصومین (علیه‌السّلام) و به‌طور کلی
انسان کامل است. به این معنا که فیوضات و کمالات را از خداوند می‌گیرند و به مخلوقات می‌رسانند. وجود انبیا و ائمه (علیهم‌السّلام) در مرتبه‌ای قرار دارند که شایستگی دریافت فیض را بی‌واسطه دارند و دیگر موجودات که فاقد آن مرتبه هستند، تحت ولایت آن‌ها که در طول
ولایت خداوند و به اذن اوست، قرارگرفته و کسب فیض می‌کنند.
ازاین‌رو معصومین (علیه‌السلام) را می‌بایست انسان‌های کاملی دانست که توانسته‌اند همه‌ی ظرفیت‌های معنوی خود را تکمیل نموده و به مرتبه‌ای برسند که با خدای متعال ارتباطی نزدیک داشته باشند و چون از سوی دیگر آن‌ها بشر و
انسان هستند، می‌توانند آنچه را از صعود و رشد معنوی خویش نزد
پروردگار به دست آورده‌اند به بشریت و انسان‌های دیگر ارائه و عرصه نمایند.
درنتیجه شفای بیماران در حقیقت به اذن و رخصت الهی صورت می‌گیرد و در قرآن کریم در این خصوص می‌فرماید: «
'''وَالَّذِی هُوَ یُطْعِمُنِی وَیَسْقِینِ - وَاِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ یَشْفِینِ''؛ و آنکه او طعامم می‌دهد و سیرابم می‌کند و هنگامی‌که بیمار می‌شوم، او شفایم می‌دهد.»
البته همین شفا (و حتی بیش آن را) در آیه‌ای دیگر به انسان کامل یعنی
حضرت عیسی (علیه‌السلام) نسبت داده شده و می‌فرماید: «
اَنِّی اَخْلُقُ لَکُمْ مِنَ الطِّینِ کَهَیْئَةِ الطَّیْرِ فَاَنْفُخُ فِیهِ فَیَکُونُ طَیْرًا بِاِذْنِ اللَّهِ وَاُبْرِئُ الْاَکْمَهَ وَالْاَبْرَصَ وَاُحْیِی الْمَوْتَی بِاِذْنِ اللَّهِ؛ من از گل برای شما چیزی به شکل پرنده می‌سازم، آنگاه در آن می‌دمم، پس به اذن خدا پرنده‌ای می‌شود؛ و به اذن خدا نابینای مادرزاد و پیس را بهبود می‌بخشم؛ و مردگان را زنده می‌گردانم.»
درنتیجه شفای بیماران از طریق انسان کامل، به‌عنوان واسطه‌ای از سوی خداوند امری کاملاً ممکن و محقق است و اهل‌بیت (علیهم‌السلام) نیز به اذن و امضای الهی قادر بر چنین امری می‌باشند.
از
ابوبصیر نقل‌شده: «روزی به
امام محمدباقر (علیه‌السلام) عرضه داشتم که شما از
نسل رسول خدا هستید؟ فرمود: بله. گفتم: رسول‌الله
وارث علوم همه پیغمبران است؟ فرمود: آری، گفتم: شما تمامی علوم رسول‌الله را به
ارث برده‌اید؟ فرمود: بله گفتم: شما قدرت دارید که مرده‌ها را زنده کنید و
نابینای مادرزاد را بینا کنید و
بیماری برص را شفا بدهید و مردم را ازآنچه می‌خورند و در خانه‌های خود ذخیره می‌کنند، باخبر سازید؟ فرمود: بله با اذن و اجازه خداوند می‌توانیم. بعد فرمود: نزدیک من بیا ای ابوبصیر، - ابوبصیر نابینا بود- نزدیک رفتم دست مبارک را بر چشم من کشید (چشم باز کرده) دیدم
صحرا و
کوه و
آسمان و
زمین را می‌بینم...»
قدرت ائمه در شفای بیماران محدود به حیات دنیوی نیست بلکه ایشان بعد از ترک
دنیا و زندگی در
برزخ نیز همچنان واجد چنین قدرتی هستند و بارها از این قدرت برای شفای بیماران به اذن الهی استفاده کرده‌اند.
در اینجا تنها برای نمونه، به این موارد اشاره می‌کنیم: شفا گرفتن شیخ محمد بن حسن،
حر عاملی توسط
حضرت حجت (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) در عالم
خواب، با نوشیدن شربتی از دست آن حضرت و رفع مریضی ایشان؛
شفا یافتن محمدمهدی از مرض لالی و کری توسط حضرت در
سامرا؛
و شفا یافتن شیخ علی‌محمد، بر اثر توسل به حضرت حجت (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف).
حال که برای ما روشن شد که شفای بیماران می‌تواند به اذن الهی و به طریق اهل‌بیت (علیه‌السلام) صورت گیرد، در ادامه می‌گوییم: تاثیر اهل‌بیت (علیه‌السلام) در برآمدن حاجاتی همچون شفای بیماران غیرقابل علاج به دو گونه است.
گونه نخست این است که ائمه معصومین (علیه‌السلام) که انسان‌هایی
مطیع و
خاضع نسبت به دستورات الهی بوده‌اند،
دعا کنند و از درگاه الهی درخواست و خواهش کنند تا
حاجت ما را برآورده سازد و خداوند هم دعای آنان را مستجاب نمایدکه این استجابت دعا گاهی از طریق فراهم آوردن اسباب طبیعی است و گاهی خارج از جریان اسباب طبیعی و معجزه‌وار. تحقق این نوع از تاثیرگذاری (یعنی اینکه بنده‌ای دعا کند و خدا هم مستجاب کند) امری مسلم و بدیهی در
اعتقادات موحدین است. (علاوه بر آیاتی که پیش‌تر ذکر شد می‌توانید برای یافتن روایات این موضوع رجوع کنید به بحار الانوار.
)
گونه دوم تاثیرگذاری ائمه (علیهم‌السلام)، تاثیر بر اساس
ولایت تکوینی است. مقصود از ولایت تکوینی این است که کسی بتواند به فرمان و اذن و قدرت خداوند، در جهان آفرینش و تکوین تصرف کند و برخلاف عادت و جریان طبیعی، حوادثی را به وجود آورد؛ مثلاً بیمار غیرقابل علاجی را با اذن خدا و بانفوذ و سلطه‌ای که خداوند در اختیار او قرار داده است، شفا دهد و یا در
نفس و روح انسانی تصرف کرده و آن را
هدایت کند و به نور
معرفت روشن سازد. (آیه‌ای که در خصوص حضرت عیسی (علیه‌السلام) بیان شد، ناظر به همین قسم از ولایت تکوینی است؛ و علاوه بر آن می‌توانید به سوره‌های
ص و
نمل مراجعه کنید.
) ازآنجایی‌که ائمه اطهار (علیه‌السلام) نیز دارای ولایت تکوینی هستند، این نحوه از تاثیرگذاری در شفای بیماران نیز برای ایشان ثابت است. (جهت مطالعه بیشتر، به روایاتی در
بحار الانوار رجوع کنید.
) (جهت مطالعه بیشتر در زمینهٔ ولایت تکوینی به این کتاب‌ها رجوع کنید:
)
بنابراین، شفای بیماران توسط امامان (علیه‌السلام) نه فقط ممکن است، بلکه بارها رخ‌داده است. این قدرت اعجازین، بدین سبب است که امامان (علیه‌السلام) واسطه فیض هستند؛ چنانکه انبیاء (علیه‌السلام) نیز چنین بودند و به تصریح قرآن، قدرت بر شفای بیماران داشتند.
سایت مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی، برگرفته از مقاله "اصل این انتظار که امامان ما را شفا بدهند، انتظار درستی است یا نه؟"، تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۱۲/۱۲.
