علاقه به تحصیل
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: انگیزه مطالعه .
پرسش: اینجانب فرزندی دارم ۷ ساله که سال اول ابتدایی مشغول است، نسبت به درس و مشق شب در منزل اهمیت نمی‌دهند و یک‌سره باید با اجبار و الزام وادار به درس مشق بکنیم راهنمایی فرمائید که چه کنیم از همین ابتدا بتوانیم
روح درس خواندن و
عشق و
علاقه را در ایشان ایجاد کنیم؟
پاسخ: انجام تکلیف در
محیط مطالعه مناسب، به موقع انجام شدن تکالیف، تعیین زمان اجباری برای انجام تکالیف، تقسیم تکالیف سخت به گام‌های ساده،
تشویق تلاش‌های فرزند از جمله عوامل ایجاد
انگیزه درس خواندن در فرزندان است.
برای اینکه بتوانید انگیزه درس خواندن و علاقه به مطالعه را در فرزندتان ایجاد کنید، باید از همین الآن
برنامه‌ریزی منظم داشته و شرایط مناسب را برای فرزندتان فراهم کنید. روان شناسان و صاحب نظران
تعلیم و تربیت در مورد اینکه چگونه انگیزه درس خواندن را در کودکان ایجاد کنیم و چگونه آن‌ها را به درس و مشق علاقمند نماییم، به نکات زیر اشاره نموده‌اند:
تکلیف درسی باید در محیط مطالعه مناسب انجام شود. فرزند شما برای انجام موفقیت آمیز تکلیف درسی و علامند شدن به مطالعه و درس باید دارای محیط آرام باشد. او نمی‌تواند تکالیف خود را در محیط آشفته، جلوی تلویزیون یا هنگامی که با تلفن صحبت می‌کنند، انجام دهد. به وجود آوردن محل مطالعه مناسب، کار مشکلی نیست. فرزند شما برای انجام تکالیف درسی خود به فضای وسیع نیاز ندارد، آن‌چه وی بدان نیاز دارد، یک محل راحت، آرام و دارای نور کافی است که در آن تمام مایحتاج لازم در دسترس قرار داشته باشد. وقتی این گونه محیط فراهم باشد نگرش وی در مورد تکلیف درسی تغییر خواهد کرد و نسبت به درس و مشق علاقه‌مند خواهد شد.
تکلیف درسی باید به موقع انجام شود. کودکان اغلب در مورد زمان انجام تکلیف درسی جر و بحث می‌کنند و سعی می‌کنند تا حدّ امکان آن را به تأخیر اندازند تا اینکه وقت خواب فرا رسد، والدین آن‌ها را مجبور می‌کنند که هر چه زودتر تکالیف خود را به اتمام برسانند. ولی نباید اینطور باشد. شما می‌توانید با کمی برنامه‌ریزی به این مشکل برای همیشه خاتمه بدهید. بهترین راه حل این است که تکلیف درسی هم باید در برنامه زندگی فرزندتان جایی داشته باشد. شما نباید این نکته را به عهده فرزندتان بگذارید که تصمیم بگیرند چه موقع از شب تکالیف درسی خود را انجام دهد. بلکه شما باید زمان انجام تکالیف درسی را در برنامه روزانه فرزندتان مشخص کنید. یعنی یک زمان خاص را از قبل تعیین کنید که در طول آن زمان فرزندتان باید تکالیف خود را انجام دهند. در این زمان باید کلیه فعالیت‌های دیگر کنار گذاشته شود. اگر این‌گونه
برنامه‌ریزی کنید، بعد از مدتی فرزند شما درک می‌کند که در زمان انجام تکالیف درسی باید به بازی کردن، صحبت با تلفن، تماشای تلویزیون خاتمه دهند و به محل انجام تکالیف خود بروند و مشغول کار شوند. شما می‌توانید از قبل با فرزندتان در مورد زمان انجام تکلیف درسی توافق کنید ساعت مورد توافق زیاد مهم نیست. مهم آن است که شما و فرزندتان بدانید که هر روز باید در چه ساعتی تکالیف انجام داده شود.
به فرزندتان دقیقاً بگویید که ما می‌خواهیم به تو کمک کنیم تا هر روز برای انجام تکالیف درسی‌ات، زمان معیّنی را مشخص کنی و هیچ گونه راه فراری در ساعت معین شده برای کودک باز نگذارید.
در صورت لزوم، برای انجام تکالیف درسی، زمان اجباری در نظر بگیرید.
تکالیف بسیار مشکل را به گام‌های بسیار ساده‌ای که می‌دانید فرزندتان خواهد توانست با
موفقیت از عهده آن‌ها برآید، تقسیم کنید.
تلاش‌های فرزندتان را به طور مستمر
تحسین کنید. تحسین کردن را فقط برای گرفتن نمره بیست در امتحان، ذخیره نکنید. بلکه فرزندتان را هر روز برای تلاش‌ها و فعالیت‌هایش
تشویق کنید. تشویق می‌تواند به شیوه‌های مختلف انجام شود. تشویق می‌تواند یک جایزه باشد یا گفتن حتی «آفرین». تشویق و تحسین عامل بسیار مهم در ایجاد
انگیزه به خصوص در کودکان است.
اگر شما همه این نکات را رعایت نمودید و محیط امن و آرام برایش فراهم کردید ولی باز هم دیدید که تکالیف درسی‌اش را انجام نمی‌دهد با وی ارتباط قاطعانه برقرار کنید
مراد از ارتباط قاطعانه
تنبیه و
مشاجره و داد زدن نیست بلکه با
آرامش هر چه تمام انتظار اصلی‌تان را بیان کنید. و نکته مهم دیگر اینکه فرزندتان را
تهدید نکنید.
آن‌چه تاکنون بیان شد در مورد قسمت اول سؤال شما بود که فرموده بودید، « فرزندتان به درس و مشق اهمیتی نمی‌دهد» امّا بخش دیگر سؤال شما این بود که « چه کنیم از همین ابتدا
روح درس خواندن و
عشق و
علاقه را در فرزندمان ایجاد کنیم؟» این در واقع یک برنامه بلند مدت نیاز دارد. بهترین راهکار این است که شما نیازهای فرزندتان را در هر مقطع سنی شناسایی نموده و به خوبی آن‌ها را برآورده کنید.
برادر گرامی! توجه داشته باشید که درس خواندن فقط بخشی از برنامه زندگی است، به خصوص برای کودکان که از نظر شناختی به مرحله کافی از رشد نرسیده‌اند. بنابراین نباید « درس خواندن» را محور اصلی قرار دهید و برای اینکه فرزندتان به درس علاقمند شود، تمامی خواسته‌ها و نیازهای او را نادیده بگیرید. فرزند شما به
تفریح و بازی هم نیاز دارد. اگر شما دیگر نیازهای فرزندتان را نادیده گرفته و فقط توجه شما به این باشد که وی خوب درس بخواند، این کار بسیار نادرستی خواهد بود. نیازهای عاطفی فرزند شما مهم‌تر از هر نیاز دیگری است. بنابراین محور اصلی، ارضای نیازهای عاطفی فرزند شما است.
اگر هم می‌خواهید اهداف دیگری را دنبال کنید باید از طریق ارضای
نیازهای عاطفی و ایجاد روابط صمیمی با فرزندتان باشد.
در این‌جا به عنوان نمونه به یکی از روش‌هایی که ایجاد انگیزه و تقویت رفتارهای مطلوب و از جمله درس خواندن فرزندتان مؤثر است، اشاره می‌کنیم و آن اینکه:
نقاط و ویژگی‌های مثبت فرزند خود را برجسته کنید؛ برای آن‌که تکالیف خود را به موقع انجام نمی‌دهد هرگز او را
سرزنش نکنید بلکه به جای آن یکی دیگر از رفتارهای مطلوب وی را تحسین نمایید. اگر نقاشی‌اش خوب است بگویید: فرزندم! چه نقاشی قشنگی کشیده‌ای« کتاب‌هایت را چقدر مرتب و تمیز نگه داشته‌ای و...» و ده‌ها و بلکه صدها موردی که می‌توانید بخاطر آن ویژگی‌های فرزندتان را تشویق نمایید. فرزند شما با شنیدن این کلمات دلنشین، احساس خوشایندی پیدا می‌کند، او تشنه چنین مهر و توجهی است. و به این کلمات تأییدگرانه و محبت‌آمیز نیاز دارد. وقتی ارتباطی برقرار شد و شما مدتی پیرامون ویژگی‌های مثبت فرزندتان سخن گفتید، فرزند شما متوجه می‌شود و سعی می‌کند همه رفتارهایش را اصلاح نموده و طبق نظر و خواست شما رفتار نماید تا از هر جهت مورد تأیید و تمجید شما واقع شود. امیدوارم با رعایت این نکات و به کارگیری راهکارهایی که با
مطالعه کتاب‌های زیر به آن دست خواهید یافت، بتوانید نقش مؤثر در
تربیت فرزندتان داشته باشید.
• میا کلمر پرنگل، نیازهای کودکان، ترجمه منیره ایجادی، رشد، اول، ۱۳۸۰.
• یعقوبعلی ترکمنی، نکاتی کاربردی در تعلیم و تربیت کودکان، انتشاراتی زهد، چاپ اول، ۱۳۷۹.
• ملک سیما احمدیه، روان شناسی پرورش استعدادها، شرکت سهامی انتشار، چاپ اول، ۱۳۷۲.
• ترزا آما بلی، شکوفایی خلاقیت کودکان، ترجمه:حسن قاسم زاده و...، نشر دنیای نو، چاپ اول، ۱۳۷۵.
•مشق بدون اشک، انتشارات رشد.
سایت اندیشه قم. .
