شیر خوردن امام حسین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام حسین علیه‌السلام،
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، شیر خوردن،
ام‌فضل.
پرسش: آیا امام حسین ـ علیه‌السلام ـ به صورت طبیعی از مادر خویش ـ
حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها ـ شیر خورده است یا برای شیرخوردن آن حضرت از دایه‌ای استفاده کردند، (گفته می‌شود که امام حسین ـ علیه‌السلام ـ از هیچ بانویی شیر نخورده؛ بلکه از انگشت پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ شیر خورده است)؟
پاسخ: درباره چگونگی شیر خوردن حضرت
سیدالشهدا ـ علیه‌السلام ـ در دوران کودکی، سه احتمال وجود دارد:
الف ـ آن حضرت از مادر خویش حضرت
فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ شیر خورده باشد؛ مثل دیگر کودکان که به هنگام
تولد از سینه
مادر شیر می‌خورند؛
ب ـ آن حضرت (به‌سبب اختلاف سنی کمی که با برادرش
امام مجتبی ـ علیه‌السلام ـ داشته است ـ مرحوم
محدث قمی آن را به مقدار اقل مدت حمل دانسته و اقل مدت حمل شش ماه است ـ از
دایه شیر خورده باشد.
مرحوم محدث قمی در تأیید این مطلب روایتی را از
اصول کافی از
حضرت رضا ـ علیه‌السلام ـ نقل می‌کند که: "ما بین
امام حسن و امام حسین ـ علیه‌السلام ـ یک طهر و شش ماه و ده روز واقع شده است)؛
ج ـ آن حضرت از هیچ زنی چه حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ چه غیر حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ شیر ننوشیده است؛ اما آنچه بررسی روایات به دست می‌دهد، احتمال اول را منتفی می‌سازد؛ چون حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ در آن ایام
بیمار بودند و شیر در سینه آن حضرت خشکیده بود و به این مطلب در روایات
تصریح شده است؛ لیکن بعضی از روایات،
ارتضاع آن حضرت از هر زنی، چه حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ و چه غیر آن حضرت، را
منکر شده‌اند؛
از جمله این روایات که ابن
شهرآشوب و شیخ صدوق در علل‌الشرایع و مرحوم محدث قمی در منتهی الآمال آورده‌اند، این است که: هنگام
ولادت امام حسین علیه‌السلام، حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ بیمار گشت و شیر ایشان خشک شد، تا اینکه از شیر دادن ناتوان گشت؛ از‌این‌رو پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ
مُرضِع و دایه‌ای طلب کردند، ولی یافت نشد؛ پس خود آن حضرت به
حجره حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ آمدند و
انگشت ابهام خویش را در دهان حضرت سیدالشهدا ـ علیه‌السلام ـ گذاردند و او هم می‌مکید و حتی بعضی نقل کرده‌اند که زبان مبارک را در دهان امام حسین ـ علیه‌السلام ـ می‌گذاشت و آن حضرت می‌مکید. نقل شده است که خداوند متعال تا چهل شبانه‌روز رزق‌و‌روزی امام حسین ـ علیه‌السلام ـ را در زبان
پیغمبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ قرار داده بود؛ پس گوشت و خون امام حسین ـ علیه‌السلام ـ از
گوشت و
خون پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ رویید.
مرحوم
کلینی در اصول کافی از
امام صادق ـ علیه‌السلام ـ نقل می‌کند که امام حسین ـ علیه‌السلام ـ از انگشت ابهام پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ شیر نوشیده است و او مدت آن را دو یا سه روز می‌داند و در ادامه می‌نویسد: هیچ فرزندی جز حضرت
عیسی بن مریم ـ علیهاالسلام ـ و حسین بن علی ـ علیه‌السلام ـ شش ماهه
متولد نشد که بماند.
مرحوم سید
بحرالعلوم در این‌باره می‌فرماید: لله مرتضع لم یرتضع ابداً من ثدی انثی و من طه مَراضِعهُ
برای خداوند شيرخورده‌ای است كه از سينه هيچ زنی شير نخورده است؛ در‌حالی‌كه از دست پيامبر اكرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ شير نوشيده است.
اما در مورد احتمال دوم كه آن حضرت از دايه شير خورده باشد، رواياتی نقل كرده‌اند كه آن حضرت دايه‌ای داشته است به نام
ام‌الفضل بنت حارث ـ زن
عباس بن عبدالمطلب ـ و اين روايات به اين مضمون است:
صاحب "مستدرك الصحيحين" به سند خود از
ام‌الفضل نقل می‌كند:
"همانا ام‌الفضل بر رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ وارد شد؛ پس گفت: ای پيامبر خدا! من ديشب خوابی ديدم كه بسيار سخت و دشوار بود! پيامبر اكرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ دوباره فرمودند: چه ديدی؟ گفت: همانا سخت و ترسناك بود! پيامبر اكرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ دوباره فرمودند: آن چه بود؟ گفت: ديدم مثل اينكه قطعه‌ای از
جسم و بدن شما جدا شد و در
دامن من افتاد! پس پيامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ فرمودند: خوابی كه ديده‌ای خير باشد؛ به خواست خدا دخترم
فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ پسری به
دنیا می‌آورد، آنگاه در دامان تو قرار می‌گيرد؛ سپس فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ حسين ـ علیه‌السلام ـ را به دنيا آورد، و او در دامان من قرار گرفت و دايه‌اش شدم".
ابن سعد نيز در "طبقات الكبری" به سند خود از سماك بن حرب نقل می‌كند:
"به‌درستی كه ام‌الفضل همسر ـ عباس بن عبدالمطلب ـ گفت: ای پيامبر خدا! من در خواب ديدم مثل اينكه عضوی از اعضای بدن شما در خانه من است، پيامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ فرمودند: آنچه ديده‌ای خير باشد! دخترم فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ پسری به دنيا می‌آورد و تو او را شير می‌دهی، به شير فرزندت؛ "قُثَم" سماك بن حرب گفت: پس فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ حسين ـ علیه‌السلام ـ را به دنيا آورد؛ سپس
کفالت و دايگی او را به ام‌الفضل سپرد...."
بنابراين بررسی روايت گوناگون به دست می‌دهد كه امام حسين ـ علیه‌السلام ـ با توجه به اعجاز‌گونه بودن تمام خصوصيات آن حضرت از انگشت ابهام پيامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ شير نوشيده است و اين موضوع از نظر
علمای شیعه صحيح و قابل
اعتماد است؛ اگر‌چه
علمای اهل‌سنت آن را ذكر نكرده‌اند.
بنابراين، در مقام پذيرش اين موضوع و در
تعارض بين اين روايات اين‌گونه می‌توان جمع نمود كه: امام حسين ـ علیه‌السلام ـ ابتدا دو يا سه يا حتی چهل روز از انگشت پيامبر شير خورده است و سپس بقيه مدت را در دامان ام‌الفضل گذرانيده، او
پرورش و
تربیت امام حسين ـ علیه‌السلام ـ را عهده‌دار بوده است؛ چراكه اين
اعجاز پيامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ مانع از شير خوردن آن حضرت در دو سال تمام (حولين كاملين) ـ كه از
اسباب و
علل عادی می‌باشد ـ نمی‌گردد.
سایت اندیشه قم
