رزق حلال
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: رزق حلال، رزق و روزی،
نعمت، دعا،
نماز، ازدیاد روزی. کاهش روزی.
پرسش: چه روایاتی در زمینه رزق وجود دارد؟ راه‌های دست‌یابی به رزق حلال چیست؟ چه دعاهایی برای افزایش رزق وجود دارد؟ و چه کارهایی سبب کاهش رزق می‌شوند؟
پاسخ: برخلاف تصور عموم مردم که روزی را در مصادیق مادی آن به کار می‌برند، در
روایات واژه روزی، معنایی گسترده دارد و شامل تمام نعمت‌های خدا می‌شود. خواه آن نعمت مادی یا معنوی باشد. با این وجود، روایاتی در مورد رزق مادی نیز وجود دارد که در پاسخ تفصیلی به تعدادی از آنها اشاره خواهیم کرد.
قبل از پرداختن به موضوع مطرح شده در سؤال، این نکته را یادآور می‌شویم که برخلاف تصور عموم مردم که روزی را منحصر در مصادیق مادی آن به کار می‌برند، در روایات واژه روزی، معنایی گسترده دارد و شامل تمام
نعمت‌های خدا می‌شود. خواه آن نعمت مادی یا معنوی باشد؛ از‌این‌رو تن‌درستی، آرامش، توفیق انجام واجباتی؛ چون
حج، دوست خوب و ... که تمامشان از موارد
روزی محسوب می‌شود.
البته
روایات فراوانی مربوط به رزق مادی نیز در کتاب‌های روایی آمده است که تعدادی از آنها را از باب نمونه
ذکر می‌کنیم:
امام صادق علیه‌السلام در این باره می‌فرمایند: "کسی که دنبال روزی کم باشد، این کار سبب جلب روزی زیاد برای او می‌شود، اگر کسی دنبال روزی کم نرود، روزی بسیار را نیز از دست خواهد داد".
در
کتاب کافی عنوانی در این زمینه آمده
و در آن دعاهایی برای زیادی رزق ذکر شده است؛ از جمله
امام باقر علیه‌السلام به زید شحام فرمود: برای زیاد شدن روزی، در
سجده‌های نماز
واجب این
دعا را بخوان:
"
یَا خَیْرَ الْمَسْئُولِینَ وَ یَا خَیْرَ الْمُعْطِینَ ارْزُقْنِی وَ ارْزُقْ عِیَالِی مِنْ فَضْلِکَ الْوَاسِعِ فَإِنَّکَ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیم"؛ ای بهترین «ای بهترین پناه سائلان و ای بهترین بخشایشگران! به من و
خانواده‌ام از فضل وافرت روزی بخش که تو صاحب فضلی عظیم هستی».
مردی از اصحاب پیغمبر اکرم ـ صلي‌الله‌عليه‌وآله ـ مدتی خدمت آن حضرت نیامد پس از مدتی به حضورش مشرف شد، پس
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله به او فرمود: چه مانع شد که پیش ما نیایی؟
عرض کرد بیماری و فقر و نیازمندی، حضرت به او فرمود: آیا نمی‌خواهی دعایی به تو یاد دهم که خداوند بیماری و فقر را (به‌وسیله آن) از تو برطرف فرماید، عرض کرد ای رسول خدا
رحمت و درود خدا بر تو باد آری (آن دعا را به من تعلیم فرما)، پس حضرت فرمود بگو:
لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ تَوَکَّلْتُ عَلَی الْحَیِّ الَّذِی لَا یَمُوتُ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ صَاحِبَةً وَ لَا وَلَداً وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیُّ مِنْ الذُّلِّ وَ کَبِّرْهُ تَکْبِیرا.
راوی گوید: مدتی بر آن مرد نگذشت که به خدمت پیغمبر ـ صلي‌الله‌عليه‌وآله ـ مراجعت نمود و عرض کرد: ای رسول خدا!
خداوند (به‌واسطه آن دعا) بیماری و فقر را از من برطرف فرمود.
مراد از ما بین الطلوعین، اذان صبح تا طلوع خورشید را گویند.
محمد بن مسلم از امام باقر یا صادق ـ عليه‌السلام ـ درباره خوابیدن بعد از نماز صبح سؤال کرد، در پاسخ فرمودند: روزی در این هنگام پخش می‌شود و من خوش ندارم که کسی در این زمان خوابیده باشد.
هم‌چنین
امام صادق علیه‌السلام فرمود: خواب صبحگاهی شوم است و
چهره آدمی را زرد و زشت می‌نماید، و چنین خوابی خواب افراد نامبارک است و خداوند روزی بندگان را از وقت طلوع فجر تا بیرون آمدن آفتاب تقسیم می‌نماید.
از امام صادق ـ عليه‌السلام ـ روایت شده است که مردی نزد امام از تهی‌دستی
زبان به گله گشود و گله از حد گذراند تا آن‌جا که نزدیک بود از گرسنگی نیز گله کند.
امام علیه‌السلام به او فرمود: ای مرد! آیا
نماز شب می‌خوانی؟ عرض کرد: آری. امام ـ عليه‌السلام ـ به همراهش رو نموده و فرمود: آن کس که می‌پندارد که نماز شب می‌خواند و روز گرسنه می‌ماند، دروغ می‌گوید. به‌راستی که خدای گرامی و بزرگ با نماز شب، روزی روز را بر عهده گرفته است.
اعمالی که به‌جا آوردن آن در فزونی روزی مؤثر است، فراوان است و ما به همین مقدار اکتفا می‌کنیم.
اما برخی اسبابی را که سبب کاهش روزی می‌شود، به‌صورت خلاصه بیان می‌نماییم:
البته نیت، در هر دو جنبه (زیادی و کاهش روزی) مؤثر است.
علی علیه‌السلام می‌فرماید: «
على قدر النيّة تكون من اللّه العطيّة»؛ روزی مرد به قدر نیت اوست.
مراد از این
سخن این است که، نیت و قصد
انسان در زیادی و کمی روزی مؤثر است، پس هر‌گاه قصد و همت او این باشد که بر خانواده و دیگران توسعه دهد، خداوند روزی او را زیاد می‌کند و اگر قصد او قرار دادن آنان در تنگنا باشد، خداوند نیز او را در تنگنا قرار خواهد داد.
انجام بعضی کارها نیز در روایات به‌عنوان کاهش‌دهنده روزی معرفی شده است.
علی ـ عليه‌السلام ـ می‌فرماید: اموری که باعث کاهش روزی می‌شود، عبارت است از: وا نهادن تار عنکبوت در منزل، قضای
حاجت در حمام، خوردن و آشامیدن در حال جنابت، خلال کردن با چوب درخت گز، شانه کردن موی سر در حال ایستاده، نگه داشتن خاکروبه در منزل، قسم
دروغ خوردن،
زنا، خوابیدن بین نماز مغرب و عشا، خوابیدن هنگام صبح قبل از بیرون آمدن خورشید، اعتیاد به دروغ گفتن، زیاد به آواز لهوی گوش کردن، رد کردن
انسان مستمند در شب، رعایت نکردن میانه‌روی در هزینه‌ها، قطع پیوند فامیلی.
رسول خدا ـ صلي‌الله‌عليه‌وآله ـ فرمود: بیست خصلت سبب کاهش روزی می‌شود، از جمله: برهنه بلند شدن از رخت‌خواب برای قضای حاجت، و نشستن دست‌ها هنگام
غذا خوردن، بی‌احترامی به خورده‌های نان، سوزاندن پوست سیر و پیاز، نشستن در چهارچوب درب منزل، جاروب کردن منزل در شب، نظافت منزل با گوشه لباس، خشک کردن سر و صورت با آستین، نشستن ظروف آلوده در شب، باز گذاشتن درب ظرف آب، عجله کردن در خارج شدن از
مسجد، صبح زود بازار رفتن و تا شب ماندن در بازار، خرید نان از فقرا،
نفرین کردن اولاد، دوختن لباس در تن، خاموش کردن چراغ با دمیدن.
پایگاه اسلام کوئست.
