رجعت هنگام ظهور امام زمان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: رجعت، ظهور امام زمان (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)، یاری امام زمان (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف).
پرسش: آیا براساس احادیث می‌توان گفت در زمان ظهور امام زمان (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) دو رجعت اتفاق می‌افتد، یک رجعت پس از شهادت یا رحلت حضرت مهدی (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) است و یک رجعت بنا بر روایات که می‌فرماید عده‌ای در زمان ظهور زنده می‌شوند و بر‌می‌گردند برای یاری امام زمان، آیا این هم رجعت است؟
پاسخ: رجعت یک اصطلاح عامی است به کسانی که در ظهور بازگشت دارند و کسانی که پس از آن به ترتیب بازگشت می‌کنند، رجعت گفته می‌شود. نه‌تنها دو بار گفتن اشکال ندارد، بلکه بازگشت هر شخصی یک بار رجعت است؛ کما این‌که رجعت در پیش از
اسلام نیز رخ داده است.
زمان وقوع رجعت طبق
روایات، از آغاز
ظهور حضرت مهدی (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) است و تا مدتی قبل از
رستاخیز ادامه دارد و نیز پس از حضرت صاحب الامر (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) ائمه
معصومان و حضرت
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) رجعت خواهند فرمود.
براساس روایات، اولین رجعت‌کننده از معصومان که از روایات استفاده می‌شود،
امام حسین (علیه‌السلام) است که در زمان حضرت زنده می‌شود و نیز اصحاب و یاران
امام (علیه‌السلام) به علاوه دشمنانش به
دنیا باز می‌گردند و مقاتله بین آن‌ها رخ خواهد داد و
انتقام مظلومیت
امام و یارانش گرفته خواهد شد.
دومین نفر از معصومین که رجعت می‌کند،
امیرالمؤمنین است که در اخبار وارد شده، چندین بار رجعت می‌کنند و پس از حضرت، حضرت رسول اکرم و
فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) رجعت می‌کنند و ائمه دیگر یکی پس از دیگری می‌آیند.
درباره ماهیت رجعت نیز باید گفت: رجعت عالمی است بین
دنیا و آخرت که نه تماماً خصوصیات و ظهورات آخرت را داراست و نه تماماً وضعیت دنیای فعلی ما را دارد. عالمی است لطیف‌تر از جهان مادی فعلی ما؛ اما نه به لطافت روز رستاخیز.
برای روشن شدن بحث لازم است اشاره‌ای به معنای لغوی و اصطلاحی رجعت کنیم:
رجعت در
لغت یعنی بازگشت پس از رفتن.
و در اصطلاح یعنی
خداوند هنگام ظهور امام زمان (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) گروهی از
شیعیان را که پیش از
قیام حضرت از
دنیا رفته‌اند، به دنیا باز می‌گرداند تا آنان به
پاداش یاوری و همراهی و درک
حکومت آن وجود
مقدس نایل آیند و نیز برخی
دشمنان حضرتش را زنده می‌کند تا از ایشان
انتقام گیرد. بدین ترتیب که آشکاریِ
حق و بلندیِ مرتبه پیروان حق را بنگرند و اندوهگین شوند.
زمان وقوع رجعت طبق روایات، از آغاز
ظهور حضرت مهدی (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) است و تا مدتی قبل از رستاخیز ادامه دارد.
در
روایات آمده است که وقتی حضرت ظهور می‌فرماید، خبر مسرت‌بخش ظهور در قبرها به
اموات می‌رسد:
«
وَ لاَ یَبْقَی مَیِّتٌ اِلاَّ دَخَلَ عَلَیْهِ تِلْکَ اَلْفَرْحَةُ فِی قَبْرِهِ وَ هُمْ یَتَزَاوَرُونَ فی قبورهم وَ یَتَبَاشَرُونَ بِقِیَامِ اَلْقَائِمِ»؛ یعنی میتی نیست مگر این‌که خبر ظهور حضرت در قبرش به او می‌رسد و آن‌ها در قبرها به زیارت هم رفته و
قیام حضرت را به هم مژده می‌دهند.
و بعد از آن به آن دسته از اموات مؤمنی که قابلیت برگشت دارند و شایسته آن فضیلت عظمی هستند،
اختیار برگشت داده می‌شود تا به
زیارت معشوقشان بشتابند و در خدمت او و زیر پرچم پر صفای او به یاری
دین خدا و ولی برگزیده او بپردازند و آن‌ها با میل و رغبت فراوانی این فرصت گران‌مایه را
غنیمت دانسته و از آن
استقبال می‌کنند.
و نیز پس از حضرت صاحب الامر (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) ائمه معصومین و حضرت
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) رجعت خواهند فرمود و عصر هر معصومی که رجعت می‌کند، بدان و نیکان که سابقاً در
حیات اولیه آن انوار پاک الهی حیات داشتند، در رجعت نیز برخواهند گشت و در این هنگام خوبان و نیکان از بدان و اشرار انتقام
ظلم و ستمشان را خواهند گرفت و
حق و پاکی بر ظلم و ناپاکی پیروز خواهد شد و مدت‌ها حکومت حق و فضیلت ادامه خواهد داشت.
و طبق برخی روایات وارده در این باب، مدت حکومت حق چندین برابر بیشتر از زمانی است که به ظاهر حق و اهل آن مظلوم واقع شده بودند.
و ناگفته نماند که اولین رجعت‌کننده از
معصومان که از روایات استفاده می‌شود،
امام حسین (علیه‌السلام) است که در زمان حضرت زنده می‌شود و نیز اصحاب و یاران
امام (علیه‌السلام) به علاوه دشمنانش به دنیا باز می‌گردند و مقاتله بین آن‌ها رخ خواهد داد و انتقام مظلومیت امام و یارانش گرفته خواهد شد.
از
امام صادق (علیه‌السلام) نقل است که فرمودند: اولین کسی که به دنیا بر‌می‌گردد، امام حسین (علیه‌السلام) و اصحاب حضرت هستند و نیز
یزید بن معاویه و اصحابش. حضرت آن‌ها را یک به یک به هلاکت خواهد رساند.
و نیز از روایات استفاده می‌شود که حضرت سیدالشهدا مدتی در عصر ظهور حضرت حجت
زندگی می‌کنند و این‌گونه نیست که در آخرین لحظات عمر حضرت، امام حسین رجعت کنند و زمانی که مردم امام حسین (علیه‌السلام) را شناختند و به حضرت
معرفت لازم را پیدا کردند، آن وقت امام زمان (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) رحلت می‌کنند و امام حسین
حکومت می‌کند.
به‌هر‌حال این مسائل از جزئیات رجعت است و دقیق شدن در جزئیات مسئله ضروری نیست.
و براساس برخی روایات، دومین نفر از معصومین که رجعت می‌کند، امیرالمؤمنین است که در اخبار وارد شده، چندین بار رجعت می‌کنند و در کلام خود حضرت هست که فرموده‌اند ـ برای من رجعت پس از رجعت و بازگشت پس از بازگشت است و من صاحب بازگشت‌های مختلفم و من صاحب بازگشت‌هایی در حیاتم.
و پس از حضرت، حضرت رسول اکرم و
فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) رجعت می‌کنند و ائمه دیگر یکی پس از دیگری می‌آیند.
با این توضیحات مشخص می‌شود که رجعت یک اصطلاح عامی است به کسانی که در ظهور بازگشت دارند و کسانی که پس از آن به ترتیب بازگشت می‌کنند،
رجعت گفته می‌شود. نه‌تنها دو بار گفتن اشکال ندارد، بلکه بازگشت هر شخصی یک بار رجعت است؛ کما این‌که رجعت در پیش از
اسلام اتفاق افتاده است؛ از جمله زنده شدن
مردگان توسط
حضرت عیسی (علیه‌السلام) و زنده شدن
عزیر پیامبر: «
فَاَمَاتَهُ اللّهُ مِئَةَ عَامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ».
و زنده شدن
اصحاب کهف و زنده شدن قومی که خداوند درباره آن‌ها فرمود: «
فَقَالَ لَهُمُ اللّهُ مُوتُواْ ثُمَّ اَحْیَاهُمْ».
جا دارد در این‌جا در مورد ماهیت رجعت نیز اشاره‌ای داشته باشیم:
از روایات و کلمات علمای
اسلام به دست می‌آید که رجعت عالمی است بین
دنیا و آخرت که نه تماماً خصوصیات و ظهورات آخرت را داراست و نه تماماً وضعیت دنیای فعلی ما را دارد. عالمی است لطیف‌تر از جهان مادی فعلی ما؛ اما نه به لطافت
روز رستاخیز.
۱. شیعه و رجعت، تالیف شیخ محمدرضا الطبسی النجفی.
۲. میزان الحکمه، ج۴، ص۵۸، ش۶۹۳۴.
۳. چشم‌اندازی به حکومت مهدی، نجم‌الدین طبسی،
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «رجعت هنگام ظهور امام زمان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۶/۲۷.
