• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دروغ‌

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلید واژه: دروغ.
پرسش: جایگاه دروغ گوئی و راست گوئی در اخلاق چیست؟
پاسخ: دروغ‌گوئی از رذائل اخلاقی هست.



دروغ گفتن و برخلاف واقع حرف زدن از گناهان کبیره و بسیار زشت است و انسان را خوار، بی ارزش، خجالت زده، شرم‌سار، و در آخرت به عذاب و کیفر گرفتار می‌نماید.
امام باقر(علیه السلام) می فرماید: "ان الله عزّوجلّ جعل للشّر اقفالا و جعل مفاتیح تلک الاقفال الشراب و الکذب شرّ من الشّراب"
[۱] جامع السعادات ج۲، ص۲۴۹.
خدای عزّوجل برای بدی قفل هایی قرار داده است و کلید آنها شراب است و دروغ از شراب هم بدتر است.
امام حسن عسکری(علیه السلام) می فرماید: "جُعلت الخبائث کلّها فی بیت و جُعل مفتاحها الکذب"
[۲] جامع السعادات ج۲، ص۲۴۹.
؛ همه‌ی پلیدی‌ها، گویا در یک اطاق نهاده شده است و کلید آن اطاق دروغ است.


خداوند تبارک و تعالی می فرماید: "إِنَّما یَفْتَرِی الْکَذِبَ الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ"دروغ را کسانی می سازند که ایمان ندارند.


رسول خدا(صلی الله علیه وآله) می فرماید: "ایّاکم و الکذب فانّ الکذب یهدی الی الفجور، و الفجور یهدی الی النار"
[۴] جامع السعادات ج۲، ص۲۴۸.
از دروغ بپرهیزید؛ زیرا دروغ به بدکاری می کشاند، و بدکاری انسان را به جهنم می کشاند.


امیرالمومنین(علیه السلام) نیز می فرماید: "لا یجد العبد طعم الایمان حتّی یترک الکذب هزله و جدّه"
[۶] جامع السعادات ج۲، ص۲۴۹.
؛ بنده مزه ی ایمان را نمی یابد تا وقتی که دروغ را (به طور کلّی) ترک کند، چه شوخی باشد، چه جدّی.


علی بن حسین(علیه السلام) می فرماید: "اتقوا الکذب الصغیر منه و الکبیر فی کلّ جدّ و هزل فانّ الرجل اذا کذب فی الصغیر اجترء علی الکبیر"
[۷] جامع السعادات ج۲، ص۲۴۹.
از دروغ بپرهیزید چه کوچک، چه بزرگ، چه شوخی، چه جدّی؛ زیرا کسی که در موضوع کوچکی دروغ گفت بر گفتن دروغ بزرگ جرأت پیدا می کند.


بدترین نوع دروغ، دروغ بستن به خدا و پیامبر است که روزه را نیز باطل می کند.


در چند مورد دروغ گفتن جایز است:
۱ـ در مقام دفع مفسده و نزاع.
۲ـ در مقام اصلاح ذات البین.
۳ـ در جهاد با کفّار و دشمنان.
۴ـ وعده دادن به زن و فرزند در گرفتن چیزی که توانایی آن را نداشته باشد، یا نفقه‌ی واجب نباشد.
ولی اگر بتواند توریه کند بهتر است و نباید تکراری باشد که بفهمند او دروغ می گوید و به وعده‌اش عمل نمی کند.
الیاس معدّل بر چند نفر از عامّه سلام کرد، از جهت بی احترامی جواب سلام او را ندادند، الیاس گفت: فکر می کنم چون شنیده‌اید من شیعه هستم جوابم را ندادید، به خدا سوگند هرکس یک نفر از ابوبکر و عمر و عثمان و علی را دشمن داشته باشد کافر است؛ آن جماعت خرسند شده، از او عذرخواهی نمودند.
[۸] خزائن نراقی، ص۴۷.



ضدّ دروغ، راست گویی و صدق است که از بزرگ ترین صفات برجسته و کمال است. خداوند تبارک و تعالی می فرماید: "اتَّقُوا اللّهَ وَ کُونُوا مَعَ الصّادِقِینَ"؛ از خدا بترسید و همراه راست گویان باشید.
رسول خدا(صلی الله علیه وآله) می فرماید: "ما یزال العبد یصدق حتّی یکتبه الله صدیقاً" انسان در اثر مداومت به راست گفتن، نزد خدا به مرتبه ى صدیقین (بسیار راست گویان) مى رسد.


۱. جامع السعادات ج۲، ص۲۴۹.
۲. جامع السعادات ج۲، ص۲۴۹.
۳. نحل/سوره۱۶، آیه۱۰۵.    
۴. جامع السعادات ج۲، ص۲۴۸.
۵. سفینة البحار ج۷، ص ۵۵.    
۶. جامع السعادات ج۲، ص۲۴۹.
۷. جامع السعادات ج۲، ص۲۴۹.
۸. خزائن نراقی، ص۴۷.
۹. یوسف/سوره۱۲، آیه ۱۸.    
۱۰. یوسف/سوره۱۲، آیه ۸۳.    
۱۱. اصول کافی ج۲، ص۳۳۸.    



سایت اندیشه قم    


رده‌های این صفحه : اخلاق اسلامی | دروغ | رذائل اخلاقی




جعبه ابزار