دختران امام کاظم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام کاظم علیه‌السلام،
حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها،
ازدواج.
پرسش: آیا دختران حضرت
امام کاظم ـ علیه‌السلام ـ به‌ویژه حضرت
معصومه ـ سلام‌الله‌علیها ـ ازدواج کرده‌اند؟ اگر نه چرا؟
پاسخ: ازدواج در اسلام یک امر پسندیده و مورد سفارش بزرگان دین از جمله
پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ بوده است.
پیامبر کسانی را که از ازدواج
اعراض می‌کنند، سرزنش کرده و می‌فرماید: «اَلنّکاحُ سُنَّتی فَمَن رَغِبَ عَنْ سُنّتی فَلَیسَ مِنّی»؛ ازدواج
سنت و برنامه من است، پس کسی که از سنت من دوری کند، از من نیست.
اغلب
منابع تاریخی که در مورد زندگانی حضرت معصومه ـ سلام‌الله‌علیها ـ می‌باشند، به این نکته اذعان دارند که اکثر دختران
امام هفتم ـ علیه‌السلام ـ
ازدواج نکرده‌اند.
مؤلف تاریخ قدیم قم می‌گوید: «به من رسیده است که رضائیه، دختران خود را
شوهر نمی‌دادند».
همچنین آقای محمدی اشتهاردی می‌گوید: «تقریباً قطعی است که حضرت معصومه ازدواج نکرده است».
در اینجا این سؤال پیش می‌آید که
سنت ازدواج که از
مستحبات مؤکد اسلامی است تا آنجا که
رسول اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ فرمودند: «در
اسلام و در پیشگاه خدا بنایی برپا نشده که محبوب‌تر و عزیزتر از بنای ازدواج باشد»، خاندان پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ که در عمل به سفارشات
پیامبر ازدواج نکرده‌اند.
برای یافتن جواب این سؤال باید به وضع جامعه‌ای که حضرت معصومه و خواهران مکرمه‌شان در آن
زندگی می‌کردند، اندکی اشاره کرد.
جامعه آن زمان که در اوج خفقان بود و دشمنی با آل‌ابی‌طالب توسط دستگاه حاکمه به اوج خود رسیده بود تا جایی که کسی جرأت نمی‌کرد خودش را به
علویان نزدیک کند و یا به آنها منتسب کند. در این وضع خفقان خانم
فاطمه معصومه ـ سلام‌الله‌علیها ـ سنین کودکی را سپری می‌کرد و از طرفی پدر بزرگوارش را از
وطن دور کرده و در بغداد زندانی نمودند که در نهایت در زندان
شهید شدند.
بنابراین عدم ازدواج دختران امام هفتم ـ علیه‌السلام ـ را می‌توان معلول شرایط اجتماعی و سیاسی آن زمان دانست. ما به‌اختصار به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.
به‌خاطر نامساعد بودن وضع آن زمان و خفقان
حاکم بر جامعه بر ضد علویان، کسی جرأت نداشت خود را به این خاندان نزدیک کند، چه رسد به اینکه با آنها
وصلت و ازدواج نماید؛ زیرا
داماد حضرت
موسی بن جعفر بودن از نظر دستگاه طاغوتی
هارون خطای بزرگی بود که موجب خطر شدید برای داماد و خانواده‌اش می‌شد.
شاید ازدواج نکردن آنها به‌خاطر عدم
کفو یا نبودن همسری شایسته و مناسب برای همسری دختران موسی بن جعفر ـ علیه‌السلام ـ بود؛ چراکه در امر
ازدواج کفو و هم‌شأن بودن
زوجیت اهمیت فراوان دارد. اگر دختران موسی بن جعفر ـ علیه‌السلام ـ این را با دقت و احتیاط رعایت نمی‌کردند، احتمال داشت که در دست عده‌ای
مسلمان منافق گرفتار شوند.
چنانچه امام موسی بن جعفر ـ علیه‌السلام ـ به دختران و فرزندان خود سفارش کرده بودند که به رأی و مشورت برادرشان امام رضا ـ علیه‌السلام ـ ازدواج کنند.
و این سفارش بیانگر آن است که باید برای آنها همسر مناسبی باشد.
با توجه به اینکه در مورد
حضرت زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ امام صادق ـ علیه‌السلام ـ فرمودند: اگر خداوند متعال علی ـ علیه‌السلام ـ را برای
فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ نمی‌آفرید، همسر و همتای مناسبی برای فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ پیدا نمی‌شد.
برخی ادعا کرده‌اند دختران حضرت موسی بن جعفر بنا به
وصیت پدرشان ازدواج نکرده‌اند. این ادعا درست نیست؛ زیرا آنچه در سفارش و وصیت امام موسی بن جعفر ـ علیه‌السلام ـ می‌باشد، این است که دختران آن حضرت بایست، با صلاح‌دید و
مشورت برادرشان ازدواج کنند نه اینکه خود حضرت مانع ازدواج دختران باشند؛ چون ازدواج سفارش
پیامبر بود و خاندان پیامبر هیچ وقت راضی به ترک سفارش پیامبر نمی‌شدند و دیگر اینکه در میان دختران امام موسی بن جعفر بعضی ازدواج کرده بودند.
پس اینکه حضرت فاطمه معصومه ـ سلام‌الله‌علیها ـ و برخی از خواهران ازدواج نکرده بودند، مسلم است و این هم به‌خاطر وضع نامساعد اجتماعی و خفقان موجود در عصر آن بزرگواران بود و دیگر اینکه کفو و
همسر مناسبی که لایق
کمالات و در شأن
حضرت فاطمه معصومه ـ سلام‌الله‌علیها ـ باشد، نبوده؛ البته غیر از خاندان
ابی‌طالب.
حدیثی از پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ نقل شده که فرمودند: دختران ما برای پسران ما هستند،
علاوه بر اينها بايد بدانيم كه
حضرت معصومه در سنين جوانی از
دنیا رفته‌اند، شايد در صورت استمرار
حیات و وجود مورد مناسب ازدواج می‌كردند.
۱. وديعه آل محمد(ص)، محمد صادق انصاری قمی.
۲. كريمه اهل بيت، علی‌اكبر مهدی‌پور.
۳. فروغی از كوثر، الياس محمد بيگی.
۴. حضرت معصومه و شهر قم، محمد حكيمی.
سایت اندیشه قم.
