• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حویرث بن نقیذ

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: حویرث بن نقیذ، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، شتر، امام علی علیه‌السلام.

پرسش: آیا این مطلب درست است که، «حویرث بن نقیذ» به جهت اذیت و آزار پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و رَم دادن شتر دختران محمد، به فرمان پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ توسط علی امام اول شیعیان، به قتل رسید؟

پاسخ: از جمله افرادی که در فتح مکه به دستور پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ کشته شدند، حویرث بن نقیذ است. او به دلایل جرایمی از قبیل اهانت، فحاشی و سرودن شعر در هجو پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و هم‌چنین ممانعت از هجرت دختران پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ به مدینه که منجر به سقط جنین زینب و به دنبال آن وفات ایشان بر اثر عوارض ناشی از این حادثه، مستحق مجازات شناخته شد. پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ پس از فتح مکه ضمن دستوری مجازات او و برخی دیگر را به‌دلیل اعمال مجرمانه‌ای که مرتکب شده بودند، به اصحاب خویش اعلام نمودند. در این میان حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ عهده‌دار مجازات حویرث گردیده و دستور پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ را در مورد او به اجرا گذارد.


نام و نسب حویرث بن نقیذ در منابع تاریخی به اختلاف ذکر شده است. صاحب «جمهرة نسب قریش» نام او را چنین آورده است: «الحویرث‌ بن‌ نقیذ بن بجیر بن عبد بن قصیّ»،
[۱] ابن بکار، زبیر، جمهرة نسب قریش و اخبارها، ج ‌۲ ؟؟؟، ص ۵۲۳، دارالیمامه، ریاض، چاپ دوم، ۱۴۱۹ق.
اما برخی منابع نام وی را حویرث بن نقید (به دال)
[۲] بلاذری، احمد بن یحیی، أنساب الأشراف، تحقیق:زکار، سهیل، زرکلی، ریاض، ج ‌۹، ص ۴۱۶، بیروت، دارالفکر، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.    
و برخی دیگر او را حویرث بن نفیل
[۳] ابن حیون، نعمان بن محمد، المناقب و المثالب، ص ۱۷۷، مؤسسه الاعلمی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۳ق.
نام برده‌اند. در برخی از منابع آمده است که حویرث بن نقید، یکی از سوارکارانی بود که قریش‌ او را به تعقیب حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ یا عباس بن عبدالمطلب، و همراهانشان هنگام هجرت به مدینه فرستاده بود.
[۴] ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، ج ‌۲، ص ۴۱۰، دارالمعرفة، بیروت، چاپ اول، بی‌تا.    
[۵] دیار بکری‌، شیخ حسین، تاریخ الخمیس فی أحوال أنفس النفیس‌، ج ۲، ص ۹۲، دار الصادر، بیروت، بی‌تا.    


حویرث در دوره دعوت پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در مکه از جمله افراد شناخته شده است که با رفتار و گفتار خود سعی در ایجاد مانع در مسیر دعوت ایشان نمود. جرایم این شخص محدود به ناسزاگویی و هجو پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ نبوده است، گرچه مرتکب چنین عملی نسبت به پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ استحقاق مجازات شدیدی را دارد، اما باید گفت که کارنامه‌ی حویرث بن نقید جرایم دیگری افزون بر این مورد را در خود جای داده است که یادآوری آن احساسات هر انسان منصفی را جریحه‌دار خواهد کرد.

۲.۱ - ناسزاگویی و هجو پیامبر

به شهادت بسیاری از منابع تاریخی او از معاندان پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در مکه به شمار می‌رفت و با سرودن اشعاری به هجو و گفتن سخنان قبیح نسبت به ایشان اقدام می‌نمود. او در این خصوص به این مقدار نیز بسنده ننموده و به آزار و اذیت ایشان می‌پرداخت.
[۶] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج ‌۲، ص ۲۵۰، دار صادر، بیروت، ۱۳۸۵ق.    
[۷] ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، ج ‌۲، ص ۴۱۰، دارالمعرفة، بیروت، چاپ اول، بی‌تا.    
[۸] دیار بکری‌، شیخ حسین، تاریخ الخمیس فی أحوال أنفس النفیس‌، ج ۲، ص ۹۲، دار الصادر، بیروت، بی‌تا.    
[۹] حلبی، ابوالفرج، السیرة الحلبیة، ج ‌۳، ص ۱۳۱، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۲۷ق.    
[۱۰] یعقوبی، احمد بن أبی یعقوب‌، تاریخ الیعقوبی، ج ‌۲، ص ۶۰، دار صادر، بیروت، چاپ اول، بی‌تا.


۲.۲ - ترساندن زنان و کودکان

حویرث در مأموریتی که از طرف قریش به او و چند تن از قریشیان سپرده شده بود، به تعقیب حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ یا به نقلی دیگر عباس بن عبدالمطلب که همراه با دختران پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ فاطمه زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ و ام‌کلثوم ـ قصد ملحق شدن به ایشان در مدینه را داشتند، پرداخت و چهارپای آنها را رم دادند و دختران پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ بر زمین افتادند.
[۱۱] ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، ج ‌۲، ص ۴۱۰، دارالمعرفة، بیروت، چاپ اول، بی‌تا.    
[۱۲] کلاعی، سلیمان بن موسی، الاکتفاء بما تضمنه من مغازی رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و الثلاثة الخلفاء، ج ۱، ص ۵۰۷، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۰ق.    
[۱۳] دیار بکری‌، شیخ حسین، تاریخ الخمیس فی أحوال أنفس النفیس‌، ج ۲، ص ۹۲، دارالصادر، بیروت، بی‌تا.    
[۱۴] حلبی، ابوالفرج، السیرة الحلبیة، ج ‌۳، ص ۱۳۱، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۲۷ق.    


۲.۳ - سبب سقط شدن جنین زینب

هم‌چنین در برخی منابع گفته شده است که حویرث همراه شخصی به نام هبّار بن أسود، مرکب زینب، دختر پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ را رم دادند و موجب افتادن او بر زمین شدند، و در اثر آن، زینب که باردار بود جنین خود را از دست داد.
[۱۵] سهیلی، عبدالرحمن، الروض الأنف فی شرح السیرة النبویة، ج ‌۷، ص ۱۱۰ و ۱۱۱، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۲ ق.    
[۱۶] نویری، شهاب‌الدین، نهایة الأرب فی فنون الأدب، ج ‌۱۸، ص ۲۱۱ و ۲۱۲، دارالکتب و الوثائق القومیة، قاهره، چاپ اول، ۱۴۲۳ق.    


۲.۴ - سبب وفات زینب

و حتی در برخی از منابع تاریخی آمده است که این واقعه موجب بیماری و در بستر افتادن وی گردید تا این که وفات یافت.
[۱۷] مقریزی، تقی‌الدین‌، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع‌، ج ۵، ص ۳۴۳، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۰ق.    
[۱۸] سهیلی، عبدالرحمن، الروض الأنف فی شرح السیرة النبویة، ج ‌۵، ص ۱۹۷، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۲ ق.    
[۱۹] نویری، شهاب‌الدین، نهایة الأرب فی فنون الأدب، ج ‌۱۸، ص ۲۱۲، دارالکتب و الوثائق القومیة، قاهره، چاپ اول، ۱۴۲۳ق.    
[۲۰] سهیلی، عبدالرحمن، الروض الأنف فی شرح السیرة النبویة، ج ‌۷، ص ۱۱۰ و ۱۱۱، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۲ ق.    


حال با تفاصیلی که گفته شد، باید گفت حکم اعدام حویرث بن نقید، سرودن شعر و ایراد سخنان شیوا و افشاگرانه نبوده است، بلکه با دقت در این گزارش‌ها جرایمی وجود دارد که به‌تنهایی می‌تواند موجبات صدور حکم مرگ چنین فردی را مسجّل نماید.
همان‌گونه که اشاره شد آزار و اذیت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، هجو و دشنام به ایشان عمل مجرمانه‌ای به‌شمار می‌آید. ضمن این‌که ارهاب و ترساندن زنان و کودکان در هیچ فرهنگی حتی جاهلی نیز مورد تأیید نیست. گذشته از تمام این موارد در اینجا مسئله قتل نفس مطرح است که قاعدتاً بر اساس تمام قوانین دینی و غیر دینی مجازاتی را همراه دارد. حویریث بن نقید بر اساس گزارش‌های یادشده در این خصوص مجرم است. او با عمل مجرمانه خویش نه‌تنها موجب سقط جنین زینب دختر پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ گردید، بلکه سبب مرگ او نیز شناخته شده است.
ازاین‌رو پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در جریان فتح مکه با وجود عفو بسیاری از قریشیان، حویرث بن نقید را همراه مجموعه‌ای دیگر مستحق قتل دانسته و دستور کشتن او را به حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ صادر نمودند که آن حضرت وی را درحالی‌که قصد فرار داشت، دستگیر کرده و امر پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ را در مورد وی به اجرا گذارد.
[۲۱] طبری، أبو جعفر محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: أبوالفضل ابراهیم، محمد، ‌ج ‌۳، ص ۶۰.
[۲۲] کلاعی، سلیمان بن موسی، الاکتفاء بما تضمنه من مغازی رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و الثلاثة الخلفاء، ج ۱، ص ۵۰۷، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۰ق.    
[۲۳] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج ‌۲، ص ۲۵۰، دار صادر، بیروت، ۱۳۸۵ق.    
[۲۴] مقریزی، تقی‌الدین‌، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع‌، ج ۵، ص ۳۴۳، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۰ق.    


۱. ↑ ابن بکار، زبیر، جمهرة نسب قریش و اخبارها، ج ‌۲ ؟؟؟، ص ۵۲۳، دارالیمامه، ریاض، چاپ دوم، ۱۴۱۹ق.
۲. ↑ بلاذری، احمد بن یحیی، أنساب الأشراف، تحقیق:زکار، سهیل، زرکلی، ریاض، ج ‌۹، ص ۴۱۶، بیروت، دارالفکر، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.    
۳. ↑ ابن حیون، نعمان بن محمد، المناقب و المثالب، ص ۱۷۷، مؤسسه الاعلمی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۳ق.
۴. ↑ ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، ج ‌۲، ص ۴۱۰، دارالمعرفة، بیروت، چاپ اول، بی‌تا.    
۵. ↑ دیار بکری‌، شیخ حسین، تاریخ الخمیس فی أحوال أنفس النفیس‌، ج ۲، ص ۹۲، دار الصادر، بیروت، بی‌تا.    
۶. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج ‌۲، ص ۲۵۰، دار صادر، بیروت، ۱۳۸۵ق.    
۷. ↑ ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، ج ‌۲، ص ۴۱۰، دارالمعرفة، بیروت، چاپ اول، بی‌تا.    
۸. ↑ دیار بکری‌، شیخ حسین، تاریخ الخمیس فی أحوال أنفس النفیس‌، ج ۲، ص ۹۲، دار الصادر، بیروت، بی‌تا.    
۹. ↑ حلبی، ابوالفرج، السیرة الحلبیة، ج ‌۳، ص ۱۳۱، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۲۷ق.    
۱۰. ↑ یعقوبی، احمد بن أبی یعقوب‌، تاریخ الیعقوبی، ج ‌۲، ص ۶۰، دار صادر، بیروت، چاپ اول، بی‌تا.
۱۱. ↑ ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویة، ج ‌۲، ص ۴۱۰، دارالمعرفة، بیروت، چاپ اول، بی‌تا.    
۱۲. ↑ کلاعی، سلیمان بن موسی، الاکتفاء بما تضمنه من مغازی رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و الثلاثة الخلفاء، ج ۱، ص ۵۰۷، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۰ق.    
۱۳. ↑ دیار بکری‌، شیخ حسین، تاریخ الخمیس فی أحوال أنفس النفیس‌، ج ۲، ص ۹۲، دارالصادر، بیروت، بی‌تا.    
۱۴. ↑ حلبی، ابوالفرج، السیرة الحلبیة، ج ‌۳، ص ۱۳۱، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۲۷ق.    
۱۵. ↑ سهیلی، عبدالرحمن، الروض الأنف فی شرح السیرة النبویة، ج ‌۷، ص ۱۱۰ و ۱۱۱، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۲ ق.    
۱۶. ↑ نویری، شهاب‌الدین، نهایة الأرب فی فنون الأدب، ج ‌۱۸، ص ۲۱۱ و ۲۱۲، دارالکتب و الوثائق القومیة، قاهره، چاپ اول، ۱۴۲۳ق.    
۱۷. ↑ مقریزی، تقی‌الدین‌، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع‌، ج ۵، ص ۳۴۳، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۰ق.    
۱۸. ↑ سهیلی، عبدالرحمن، الروض الأنف فی شرح السیرة النبویة، ج ‌۵، ص ۱۹۷، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۲ ق.    
۱۹. ↑ نویری، شهاب‌الدین، نهایة الأرب فی فنون الأدب، ج ‌۱۸، ص ۲۱۲، دارالکتب و الوثائق القومیة، قاهره، چاپ اول، ۱۴۲۳ق.    
۲۰. ↑ سهیلی، عبدالرحمن، الروض الأنف فی شرح السیرة النبویة، ج ‌۷، ص ۱۱۰ و ۱۱۱، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۲ ق.    
۲۱. ↑ طبری، أبو جعفر محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: أبوالفضل ابراهیم، محمد، ‌ج ‌۳، ص ۶۰.
۲۲. ↑ کلاعی، سلیمان بن موسی، الاکتفاء بما تضمنه من مغازی رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و الثلاثة الخلفاء، ج ۱، ص ۵۰۷، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۰ق.    
۲۳. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج ‌۲، ص ۲۵۰، دار صادر، بیروت، ۱۳۸۵ق.    
۲۴. ↑ مقریزی، تقی‌الدین‌، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع‌، ج ۵، ص ۳۴۳، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۰ق.    


پایگاه اسلام کوئست.    


رده‌های این صفحه : تاریخ اسلام | دشمنان پیامبر | سیره پیامبر
جعبه ابزار