اولین خلقت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: خلقت، حضرت
محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله،
ائمه،
نور،
سایه.
پرسش: منظور از روایتی که می‌فرماید: اولین چیزی که خدا
خلق کرد، محمد ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و ائمه
هدایت که از نسل ایشان‌اند ـ و آنها جلوی خداوند در اشکالی از نور هستند ـ چیست؟
'''پاسخ:''
متن
روایت چنین است: «الْحُسَیْنُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ الْمُفَضَّلِ عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِیدَ قَالَ قَالَ لِی أَبُو جَعْفَرٍ ـ علیه‌السلام ـ یَا جَابِرُ إِنَّ اللَّهَ أَوَّلَ مَا خَلَقَ خَلَقَ مُحَمَّداً ص وَ عِتْرَتَهُ الْهُدَاةَ الْمُهْتَدِینَ فَکَانُوا أَشْبَاحَ نُورٍ بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ قُلْتُ وَ مَا الْأَشْبَاحُ قَالَ ظِلُّ النُّورِ أَبْدَانٌ نُورَانِیَّةٌ بِلَا أَرْوَاحٍ وَ کَانَ مُؤَیَّداً بِرُوحٍ وَاحِدَةٍ وَ هِیَ رُوحُ الْقُدُسِ فَبِهِ کَانَ یَعْبُدُ اللَّهَ وَ عِتْرَتَهُ وَ لِذَلِکَ خَلَقَهُمْ حُلَمَاءَ عُلَمَاءَ بَرَرَةً أَصْفِیَاءَ یَعْبُدُونَ اللَّهَ بِالصَّلَاةِ وَ الصَّوْمِ وَ السُّجُودِ وَ التَّسْبِیحِ وَ التَّهْلِیلِ وَ یُصَلُّونَ الصَّلَوَاتِ وَ یَحُجُّونَ وَ یَصُومُونَ»؛ جابر بن یزید چنین روایت می‌کند: ابوجعفر (
امام محمدباقر علیه‌السلام) به من چنین گفت: ای جابر «اولین چیزی که خدا خلق کرد، محمد ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و ائمه هدایت که از
نسل ایشان هستند، می‌باشند. آنها جلوی خداوند در اشکالی از نور هستند. من گفتم اشکال نور چیست؟ چنین گفت: یعنی سایه‌هایی از نور. اینها بدن‌های نوری هستند که
روح ندارند و اینها تنها با یک روح تقویت می‌شدند و آن همان
روح القدس بود. در درون آن محمد و عترت او به خدا عبادت می‌کردند. به‌خاطر این خداوند آنها را به‌صورت حلیم،
عالم و طاهر خلق کرده است. آنها با
نماز،
روزه،
سجده،
تسبیح و تحلیل به خدا
عبادت می‌کنند. آنها
نماز می‌خوانند،
حج می‌کنند، روزه می‌گیرند».
این روایت از نظر سند، صحیح و معتبر است،
و از نظر دلالت و محتوا، نیز مشکلی ندارد. در توضیح آن چند نکته را متذکر می‌شویم:
منظور از اشباح که در متن روایت آمده است، همان
تصویر تاریک یک چیز است که از راه دور دیده می‌شود.
معنای سایه که در روایت آمده ،مشخص است؛ اما منظور از آن، همان‌گونه که در روایت تصریح شده است، بدن‌های نورانی است.
مقصود از بدن‌های نورانی، بدن‌هایی است که از خصوصیات
بدن جسمانی و نیروهای حیوانی برخودار نیست.
مقصود از
نور چیست؟
برخی از مفسران می‌گویند، مقصود از نور در این روایت روح القدس است.
ولی به نظر می‌رسد مقصود از نور اشاره به مرتبهٔ وجود اشیا در مرتبهٔ
ذات علت است. به عبارت دیگر، هر موجودی برای تحقق در
عالم دنیا، باید مراحلی از خلقت و مراتبی از وجود را بگذراند؛ اولین مرتبه حضور در محضر ذات خداست که از آن به نور تعبیر می‌شود. البته از مرتبهٔ ذات که همان مرتبه صقع ربوبی است، تعبیر به خلقت آورده نمی‌شود؛ بلکه از آن تعبیر به نور می‌آورند؛ شاید به همین جهت در این روایت شریفه از خلقت اولیه
پیامبر و
اهل بیت ـ علیهم‌السلام ـ تعبیر به اشباح و سایه‌های نور آورده شده است که اشاره به این دارد که مرتبه خلقت پس از مرتبه وجود نوری است.
پایگاه اسلام کوئست.
