• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کودکی حضرت زهرا

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: حضرت زهرا، پیامبر اکرم، امامیه.

پرسش: حضرت زهرا (عليها‌السلام) در دوران کودکی نزد چه کسی زندگی می‌کرد؟

پاسخ اجمالی: فاطمه زهرا (عليها‌السلام) در دوران کودکی پیش پدر عزیزش رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) و مادر گرامی‌اش خدیجه کبری زندگی می‌کردند و دوران شیرخوارگی و ایام کودکی زهرا (عليها‌السلام) در محیط پر خطرناک و اوضاع بحرانی صدر اسلام و مهاجرت به یثرب گذشت که بدون شک در روح آن کودک تأثیرات شایانی داشته است ولی این دوران همراه با محبت وافر پیامبر به ایشان بود که این محنت‌ها را آسان می‌کرد.



اکثر علمای امامیه
[۳] مجلسی، محمد‌باقر، حیات القلوب، ج۲، ص۱۴۹.
[۴] فیض کاشانی، محمدمحسن، وافی، ج۱، ص۱۷۳.
نوشته‌اند: که فاطمه پنج سال بعد از بعثت تولد یافت؛ مدرک آن روایتی است که ابوبصیر از امام صادق (علیه‌السلام) روایت کرده که فرموده: مادرم فاطمه در بیستم جمادی‌الثانی در هنگامی که پیغمبر چهل و پنج ساله بود، به دنیا آمد؛ هشت سال با پدرش در مکه بود و ده سال در مدینه با پدرش زندگی کرد. (نظر شیخ مفید این است که در سال دوم بعثت بانوی دو عالم متولد شده که مختار حضرت استاد نیز همان است؛ ولی بنده به‌خاطر روایت امام صادق (علیه‌السلام) آن را قبول می‌کنم؛ اما نظر استاد مورد نظر باشد، بهتر است.)


فاطمه زهرا (عليها‌السلام) در دوران کودکی پیش پدر عزیزش رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) و مادر گرامی‌اش بانوی بزرگ اسلام خدیجه کبری زندگی می‌کردند و دوران شیرخوارگی و ایام کودکی زهرا (عليها‌السلام) در محیط بسیار خطرناک و اوضاع بحرانی انقلابی صدر اسلام گذشت که بدون شک در روح آن کودک تأثیرات شایانی داشته است. با شرایط سختی که اسلام در آغاز راه بود و سخت‌ترین مراحل را باید طی می‌نمود تا پایه‌ریزی شود و مشرکان محیطی مخوف و وحشتناک برای مسلمانان نوپا مهیا کرده بودند و آنها را شکنجه می‌دادند تا از اسلام دست بردارند، و نقشه‌های مختلف برای قتل پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) کشیدند. فاطمه زهرا (عليها‌السلام) در چنین روزگاری بحرانی و در چنین محیط خطرناک و وحشت‌آوری به دنیا آمد و رشد‌و‌نمود کرد؛ مدتی از دوران شیرخوارگی او در شعب ابوطالب سپری شد و در همان‌جا از شیر خوردن باز گرفته شد و در همان ریگستان سوزان راه رفتن را یاد گرفت. و در همان محیط قحطی غذاخور شد، بانویی که مادر یازده امام باید می‌شد، باید در چنین محیطی رشد نماید.
فاطمه (عليها‌السلام) در سن پنج سالگی بود، که پیامبر اکرم ‌(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) و بنی‌هاشم از محاصره اقتصادی و تنگنای وحشتناک شعب نجات یافته و به خانه و زندگی خودشان برگشتند، این زندگی برای زهرای مرضیه تازگی داشت؛ اما افسوس که این شادی دوامی نداشت، چرا‌که حادثه‌ جانسوزی روح حساس فاطمه کوچک را افسرده نمود و بزرگ‌ترین ضربه روحی را بر خود دید، در این حال بود که هرازگاه سراغ مادر را می‌گرفت و گریه می‌نمود و از پدر مهربانش مادر را می‌خواست؛ لذا بعد از مرگ مادر تنها امید و تکیه‌گاه زهرا (عليها‌السلام) پدر مهربانش بود.


پدرش نیز از غم مرگ یار عزیزش خدیجه و پشتیبان بزرگش ابوطالب در اندوه و سوگ بود. بعد از این زهرا باید غمخوار و یار پدر باشد و شاهد تمام تلخی‌ها و آزارهایی باشد که توسط مشرکان مکه بر پدرش روا می‌شد. روزگاری بسیار غم‌بار در خانه و زندگی برای فاطمه (عليها‌السلام) حاکم بود؛ پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) بعد از خدیجه با زنی به نام «[[سوده بنت زمعه» ازدواج کرد، و زنان دیگری هم اختیار نمود که درباره حضرت زهرا (عليها‌السلام) اظهار علاقه می‌نمودند؛ اما هیچ محبت و علاقه‌ای جایگزین مهر و علاقه مادر نمی‌شود؛ اما رسول خدا ‌(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) با درک شرایط و موقعیت روحی دختر گرامیش اظهار محبت بیش از پیش درباره او می‌نمود و جبران فقدان مادر می‌کرد و درباره او بسیار سفارش می‌نمود و خیلی او را دوست می‌داشت، و در کنار خویش او را تربیت می‌نمود؛ لذا این حوادث خللی بر روح آن حضرت وارد نساخت؛ بلکه برعکس گوهر وجودش را صیقل داد و تابناک نمود و برای هرگونه مبارزه‌ای آماده و نیرومندش گردانید.


پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) بر اثر فشار و اذیت مشرکان تصمیم به مهاجرت از مکه به یثرب شد و علی (علیه‌السلام) را مأمور ساخت تا فاطمه و مادرش و دختر پیامبر و فاطمه دختر حمزه سیدالشهدا را به یثرب بیاورد. علی با شجاعت و شهامت این وظیفه را انجام داد و به سلامتی امانت رسول‌الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) را به او رسانید.


پیامبر بعد از ازدواج با [ام‌سلمه بنت حذیفه| ام‌سلمه]]، فاطمه (عليها‌السلام) را به او سپرد تا در تربیت او کوشش کند و از او مواظبت کند؛ ولی ام‌سلمه می‌گوید: «رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) فاطمه را به من سپرد تا او را تربیت کنم، من هم از تربیت او دریغ نورزیدم؛ اما به خدا سوگند او از من با ادب‌تر و داناتر بود.»
[۶] طبری، محمد بن جریر، دلایل الامة، ص۱۱.



بعد از هجرت، ديگر دوران كودكی حضرت زهرا (عليها‌السلام) سپری می‌شد و كم‌كم به سن بلوغ، و جوانی می‌رسيد، و بعد از مادرش پدر اولين غم‌خوار و تربيت كننده او بود و نيز كه دو تن از زوجات پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) يعنی (سوده و ام‌سلمه) كه هر دو مورد احترام پيامبر بودند، برای زهرا وظايف مادری را انجام می‌دادند.


۱. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۵۸.    
۲. ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی‌، مناقب، ج۳، ص۳۵۷.    
۳. مجلسی، محمد‌باقر، حیات القلوب، ج۲، ص۱۴۹.
۴. فیض کاشانی، محمدمحسن، وافی، ج۱، ص۱۷۳.
۵. مجلسی، محمد‌باقر، بحارالانوار، ج۴۳، ص۶.    
۶. طبری، محمد بن جریر، دلایل الامة، ص۱۱.



سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «دوران کودکی حضرت زهرا» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۴/۳.    






جعبه ابزار