چیستی غرور
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: غرور.
پرسش: درباره غرور توضیح دهید؟
پاسخ: «غرور» یعنی
اطمینان و
آرامش قلب نسبت به آنچه که با هوای نفس موافق بوده و طبیعت انسان به آن تمایل داشته باشد. منشأ این گرایش، جهالت یا
وسوسه‌های شیطانی است.
غرور همان
هوای نفس است و فرد خود را نسبت به دیگران بزرگ‌تر می‌داند. باید بدانید که غرور با
عزت نفس متفاوت است. منشأ غرور می‌تواند عواملی مانند جهالت که فرد گمان می‌کند که عملش درست است. وسوسه شیطان، پیروی از هوای نفس و شهوت دانست.
کسی که براساس اوهام و شبهات، خویشتن را بر
خیر و
صلاح می‌داند، در واقع فریب‌خورده و مغرور گشته است و ارزیابی درستی از خود و کار خویش ندارد؛ مانند این‌که کسی از راه
حرام مالی به دست آورد و آن را در راه‌های خیر از قبیل ساختن
مسجد و مدرسه و سیر کردن گرسنگان مصرف نماید، به این خیال و اطمینان به این‌که در راه خیر و
سعادت گام برمی‌دارد؛ حال آن‌که فریب‌خورده و مغرور است.
غرور به معنای فریب خوردن و فریفته شدن، منشأ بسیاری از آفات و
شرور است که موجب
بدبختی انسان می‌شوند. هر که بر این باور باشد که در راه درست است و کار نیک انجام می‌دهد و در واقع چنین نباشد؛ بلکه کارها و باورهایش بر
باطل باشد، مغرور است. از آنجا که بیشتر مردم به خود گمان نیک دارند و
اعمال و رفتار خود را درست می‌پندارند، مغرور محسوب می‌شوند؛ مثل کسانی که مال مردم را می‌گیرند و
ظلم می‌کنند و آن مال را صرف
مساجد و مدرسه می‌سازند. این‌گونه افراد، فریب خورده‌اند. غرور همراه با
غفلت است و می‌تواند عامل هر شقاوتی باشد.
غرور مصادیق گوناگونی دارد که به افراد فریب‌خورده مغرور می‌گویند. اهل غرور دسته‌های مختلف‌اند که براساس اسباب غرور با هم تفاوت پیدا می‌کنند.
کفار و صاحبان اندیشه‌های
باطل، اهل
فسق و فجور و
گناه و
معصیت، پیروان
هوا و هوس، اهل زور و قدرت و ... هر یک طیفی از مغروران را تشکیل می‌دهند. در همه انواع غرور،
شیطان نقش دارد و مغروران را وسوسه کرده، از خدا دور می‌سازد. حتی برخی را به
عبادت مغرور می‌کند؛ یعنی
عبادات و کارهای خیر را که انجام می‌دهد، برایش بزرگ جلوه داده و او را دچار
خودبینی می‌سازد.
اگر منظورتان از غرور،
تکبر است باید گفت که در کتب اخلاقی بین غرور و تکبر فرق است. غرور همان است که در بالا به آن اشاره کردیم؛ اما اگر مراد شما از غرور همان تکبر و معنی عرفی است که در بین مردم رایج است، مسئله فرق دارد.
تکبر و خودبینی از
خودپسندی و
عجب،
کینه،
حسادت و عقده حقارت و … سرچشمه می‌گیرد که مقابل این صفت
تواضع است. در
روایت داریم «کسی که برای
خدا فروتنی کند، خدای متعال رتبه او را بلند گرداند».
درباره متکبر در
روایت می‌خوانیم که «در روز قیامت، متکبر به صورت مورچه محشور می‌شود و تا
خدای متعال از حساب مردم فارغ شود، آن‌ها در زیر پای مردم پایمال گردند».
برای درمان این صفت بد در کتاب‌های اخلاقی، درمان‌هایی بیان شده است.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «درمان تکبر»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۱۱/۱۳.
