پذیرش ولایت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: پذیرش ولایت، خلافت امام علی علیه‌السلام،
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله، عباس،
غدیر خم.
پرسش: از اهل سنت روایت شده، عباس (عموی پیامبر) از
حضرت علی علیه‌السلام خواست که نزد پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ برود و درباره جانشین آینده وی، نظر بخواهد، اما حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ گفت: «اگر حضرت محمد ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ ما را منع کند هیچ‌کس بعد از وی چیزی به ما نمی‌دهد»؛ چرا حضرت علی در پاسخ اشاره‌ای به ماجرای غدیر خم نکرد؟
پاسخ:
به
روایت ابن هشام: به هنگام مرگ
حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله ، عباس (عموی پیامبر) از حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ خواست که نزد پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ برود و درباره جانشین آینده وی، نظرخواهی کند؛ اما حضرت علی از این‌کار پرهیز کرد و گفت: «مرا با این سؤال کاری نیست و اگر سید (حضرت محمد) ما را منع کند، یقین می‌باید دانست که هیچ‌کس بعد از وی چیزی به ما ندهد».
اگرچه در برخی منابع
اهل سنت ـ مانند متن موجود در پرسش ـ این موضوع این‌گونه مطرح شده است که گویا عباس از
امام علی علیه‌السلام خواست تا نزد پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ برود و از آن حضرت بخواهد که آیا حقی در خلافت دارد یا خیر؟ اما این
حدیث با این بیان در هیچ‌یک از منابع معتبر شیعی نیامده است؛ بلکه در منابع شیعی حدیثی از عباس عموی
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نقل شده است که درست عکس این را ثابت می‌کند و این گفت‌وگو بعد از قضیه قلم و دوات است که پرسش عباس نه از حق
خلافت، بلکه از فراهم شدن شرایط برای احقاق این
حق است. لذا موضوع کاملاً متفاوت بوده و جایی برای پرسش باقی نمی‌ماند، مانند آنچه از
ارشاد مفید نقل شده است:
«هنگامی که رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ سلامتی نسبی یافت، برخی گفتند: آیا اجازه می‌دهید تا دوات و کاغذ حاضر نماییم (تا وصیتتان را بفرمایید و ما بنویسیم) حضرت ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ فرمود: پس از این همه سخنان نابجا نیاز به دوات و کاغذ ندارم؛ ولی درباره بازماندگان و اهل بیتم سفارش می‌کنم، از آنها دست برندارید و از نیت
خیر درباره آنان خودداری ننمایید. در این هنگام حضرت روی از مردم برگردانید مسلمانان خطاکار از جای بلند شده و به خانه‌های خود رفتند و به‌جز از عباس و فضل و
علی بن ابی طالب علیه‌السلام و خاندان مخصوصش کسی دیگر باقی نماند.
عباس عرض کرد: یا
رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وآله اگر می‌دانید پیروزی با ماست و پس از شما ما به
مقام حق رسیده و مستقر می‌شویم، بفرمایید. رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ فرمود: پس از من شما درمانده و بیچاره خواهید شد و
سخن دیگری نفرمود. این عده هم با
کمال ناامیدی از حضور رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ مرخص شدند.
براساس این روایت، موضوع از اساس با آنچه در پرسش مطرح شده، فرق می‌کند. در این حدیث، اساساً پرسش از جانشینی پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ نیست، بلکه این مسئله، مسلم فرض شده است، سخن از پذیرش
ولایت علی علیه‌السلام از سوی آنانی است که مانع از آوردن قلم و دوات شدند و امت
اسلام را از
وصیت پیامبرشان بی‌بهره ساختند که آیا آنان خواهند گذاشت علی ـ علیه‌السلام ـ به مقام الهی خود برسد و یا این‌که مانع می‌شوند و در صورت ممانعت آیا پیروزی با
اهل بیت رسول الله ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ است و یا با دشمنان آنان؟!
پایگاه اسلام کوئست.
