هدایت دوستان منحرف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: هدایت، انحراف، دوستان.
پرسش: چگونه می‌توان دوستان منحرف را به راه راست هدایت کشاند، لطفاٌ کاملاً توضیح دهید؟
پاسخ: برای هدایت دوستان، بهتر است به برخی اصول توجه کنیم که عبارت‌اند از: رعایت شرایط امر به معروف و نهی از منکر، رعایت مراحل امر به معروف و نهی از منکر، برخورد احترام‌آمیز، توجه دادن به جایگاه والای
انسان، زمینه‌سازی کردن، رفتار شایسته و اعتماد کردن افراد به ما، تذکر دادن به طور غیر مستقیم، جایگزین کردن راه‌حل مناسب، توجه به جنبه‌های مثبت، الگوی عملی بودن، آشنا کردن جوانان با تجربه‌های تلخ و نامه‌نگاری.
عصر حاضر، عصری است که مرزها تقریباً معنای خود را از دست داده است. یک فرد در یک سوی کره خاکی به‌راحتی اطلاعات فرد آن سوی کره و مرزها را می‌تواند به دست آورد و این به وسیله رسانه‌های گسترده امروزی ممکن است. اگرچه حسنی داشته باشد، زیان‌هایی نیز به همراه دارد. گستردگی رسانه‌ها و در نتیجه اطلاعات ورودی،
ذهن و روان ما را به کار می‌گیرد؛ مخصوصاً اگر این اطلاعات مخرب باشد و فرد موردنظر نتواند صلاح خود را تشخیص دهد و مفید را از غیر مفید تشخیص دهد؛ مخصوصاً اگر افراد یک جامعه آگاهی لازم را نداشته باشند یا از لحاظ
ایمان و
فرهنگ در سطح پایین‌تری قرار بگیرند، در این مواقع کار مشکل می‌شود. به‌هر‌حال ما در این‌گونه اجتماعی زندگی می‌کنیم که خوب و بد کار ما همچون روزنامه‌ای از مقابل ما می‌گذرد.
اما این‌که به صورت موردی چگونه رفتار کنیم و وظیفه شما در قبال فرد مورد نظرتان چیست، باید عرض کرد که این مطلب تا حدودی به نسبت و رابطه شما با یکدیگر بستگی دارد؛ لذا اگر فکری می‌کنید که حرف و
نصیحت شما را می‌پذیرند، سعی کنید کم‌کم و با برخورد‌ها و تذکرات شایسته ایشان را متوجه رفتارهایشان بکنید. توجه داشته باشید که هیچ‌گاه با
انتقاد،
توهین،
تحقیر، شروع نکنید. اگر
هدایت و راهنمایی شما با انتقاد و توهین و تحقیر شروع شود، مطمئن باشید که اثری نخواهد داشت؛ بلکه باعث مقاومت و مخالفت از سوی ایشان شده و در آینده نیز به رفتارهای خود ادامه خواهند داد. اگر واقع‌بینانه‌تر به قضایا نگاه کنیم، می‌بینیم بسیاری از
انحرافات اخلاقی و لجبازی‌های نوجوانان و جوانان در اثر برخوردهای نادرست والدین و اطرافیان ایجاد شده یا تشدید می‌شود.
برای آن‌که نصیحت و گفتار شما در مورد ایشان موفقیت‌آمیز باشد و مؤثر افتد، به اصول زیر توجه کنید.
شرایط
امر به معروف و
نهی از منکر را رعایت بکنید و اگر اطلاعی از آن شرایط ندارید با
مطالعه کتاب‌های مربوط آگاهی خود را بالا ببرید.
مراحل امر به معروف و نهی از منکر را هم رعایت کنید.
همان‌طور که گفته شد، هرگز با توهین و تحقیر و اهانت، به‌خصوص در حضور دیگران نمی‌شود کار را به پیش برد؛ این گونه برخورد گاهی عامل
لجاجت می‌شود.
شخصیت دادن به طرف و برخورد احترام‌آمیز او را بهتر جذب می‌کند.
خیلی‌ها از روی
غفلت از مقام و جایگاه ارزشی انسان نزد
خدا به
مفاسد و انحرافات اخلاقی روی می‌آورند، در این مواقع توجه دادن به شان والای انسانی مؤثر می‌افتد. در این زمان می‌توانیم از جوان‌های پاک و مهذب و الگوهای متعالی بهره ببرید.
در ارشادهای خود «زمینه‌سازی» را فراموش نکنید و تدریجاً شروع کنید، از نکاتی که آمادگی روحی طرف مقابل را فراهم می‌کند، استفاده کنید تا حرف شما مؤثر شود.
با دیگران باید به گونه‌ای برخورد کرد که به ما
اعتماد کند و حرف‌های ما را از روی خیرخواهی بدانند و باورشان بیاید که
خیر و صلاح آنان را می‌خواهیم و هیچ غرض خاص یا عداوتی در میان نیست.
تذکر مستقیم و یک‌باره به اشخاص ـ به ویژه
جوانان و نوجوانانی که روحیه انتقادپذیری ندارند ـ گاهی سبب کدورت می‌گردد. درباره این‌گونه افراد غیر مستقیم وارد شدن بهتر است.
فراموش نکنید همیشه با انتقاد و نصیحت و نهی کردن کارها سامان نمی‌یابد، گاهی برای یک مشکل باید راه‌حل ارائه دهید و جایگزین پیدا کنید؛ مثلاً برای جلوگیری از روی آوردن به فیلم‌های آن‌چنانی و ناهنجار، موارد مثبت و فیلم‌های خوب ارائه دهید و جایگزین کنید؛ پس صرف ایجاد بن‌بست و راه‌بندان، علاج کار نیست، راه‌گشایی مفیدتر است.
روان‌شناسان معتقدند که در برخورد با افراد، ابتدا روی جنبه‌های مثبت آنان
انگشت بگذاریم و تشویقشان کنیم، سپس از کار ناشایستی انتقاد کنیم. آن
تقدیر و ستایش قلبی زمینه پذیرش انتقاد بعدی می‌شود، پس نباید تنها
عیوب و خطاها را دید.
با بزرگ‌ترها
مشورت کنید. برای دوستانتان الگوی عملی باشید تا گفتاری. برای آن‌ها کتاب معرفی کنید. اگر توانایی آن را دارید،
دوستان خود را از الگوهای نامناسب و رفقای بد جدا کنید.
یکی از راه‌های هدایت این است که جوانان را با تجربه‌های تلخ آشنا کرد، عواقبی تلخ که ممکن است دامن‌گیر آن‌ها شود و دیگر راه برگشتی هم وجود نداشته باشد.
انسان‌ها دارای
وجدان و فطرتی نیکو هستند؛ بنابراین اگر با آن روبه‌رو شوند، به
گناه خود
اعتراف می‌کنند و برای برگشت آماده‌تر شوند با نامه نوشتن به دوستان وقت زیادتری برای تأمل ایجاد می‌شود که انسان به فکر فرو می‌رود.
۱. احمد لقمانی، شیوه جذب جوانان در تبلیغ، عصر سعادت، چ۱، ۱۳۸۰ ش.
۲. مصطفی دلشاد تهرانی، روش‌های تربیت در نهح‌البلاغه، دریا، چ۱، ۱۳۷۹ ش.
۳. محمد ناصر انتصاری، بحران‌ها و درمان‌ها در دوره بلوغ، گرگان چ۱، ۱۳۸۲ ش.
۴. سید حسن اسلامی، امر به معروف و نهی از منکر، خرم، ۱۳۷۶ ش.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «هدایت دوستان منحرف»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۵/۲۴.
