نقش روح القدس در امدادهای غیبی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: روح القدس،
قرآن،
حضرت عیسی (علیه‌السّلام)،
پرسش: «روح القدس» کیست و آیا ارتباطی میان او و افراد عادی متصور است؟
پاسخ اجمالی: قرآن مجید در سه آیه به تایید و کمک عیسی بن مریم (علیه‌السّلام) توسط روح القدس اشاره فرموده است و یک آیه نیز روح القدس را واسطه نزول قرآن بر
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) معرفی کرده است.
مفسران در این آیات «روح القدس» را به «
جبرئیل» تفسیر کرده‌اند. برخی نیز کتاب مقدس «
انجیل» را مصداق «روح القدس» در آیات مرتبط با حضرت عیسی (علیه‌السّلام) می‌دانند.
این روح مقدّس و پاک علاوه بر آنکه منبع الهام بخش برای پیامبران و
پیشوایان معصوم (علیهم‌السّلام) بوده همچنین نیرویی غیبی است که در همه مؤمنان به نسبت درجات
ایمان وجود دارد.
واژه «رُوحُ القُدُس» چهار بار در قرآن مجید تکرار شده است که در همین راستا، تایید و کمک عیسی بن مریم (علیه‌السّلام) توسط روح القدس را می‌توان در سه آیه مشاهده نمود:
«وَ لَقَدْ آتَیْنا مُوسَی الْکِتابَ وَ قَفَّیْنا مِنْ بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ وَ آتَیْنا عیسَی ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّناتِ وَ اَیَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ؛
ما...به عیسی بن مریم معجزاتی دادیم و او را با روح القدس تایید کردیم...»
«اِذْ قالَ اللَّهُ یا عیسَی ابْنَ مَرْیَمَ اذْکُرْ نِعْمَتی عَلَیْکَ وَ عَلی والِدَتِکَ اِذْ اَیَّدْتُکَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُکَلِّمُ النَّاسَ فِی الْمَهْدِ وَ کَهْلاً...؛
آن‌گاه که
خدا گفت: ای عیسی بن مریم: به یاد آر نعمتی را که به تو و مادرت عطا کردم، آن‌گاه که تو را به تایید روح قدسی توانا ساختم...»
«تِلْکَ الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلی بَعْضٍ مِنْهُمْ مَنْ کَلَّمَ اللَّهُ وَ رَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجاتٍ وَ آتَیْنا عیسَی ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّناتِ وَ اَیَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ؛
... و عیسی بن مریم را دلایل و نشانه‌های روشن دادیم، و او را به وسیله روح القدس توانایی بخشیدیم...».
یک آیه نیز وجود دارد که روح القدس را واسطه نزول قرآن بر پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) اعلام می‌کند:
«قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَّبِّکَ بِالْحَقِّ؛
بگو: روح القدس آن‌را از جانب پروردگارت بحق نازل کرده است».
اما این‌که منظور از روح القدس در این آیات چیست و تایید و کمک او به چه معناست؟ مفسران احتمالاتی را ذکر کرده‌اند:
• تعدادی از مفسران «روح القدس» در این آیات را به «جبرئیل» تفسیر کرده‌اند. (تعبیر از جبرئیل به
روح برای این است که
جوهر مجرد است، چنانچه روح انسانی جوهر مجرد است و تعبیر به قدس به جهت این است که منزه از عیب و نقص و
معصیت و دارای
مقام عصمت و طهارت است.)
• برخی نیز کتاب مقدس «انجیل» را مصداق «روح القدس» در آیات مرتبط با حضرت عیسی (علیه‌السّلام) دانسته‌اند؛ به این معنا که خداوند به وسیله انجیل حقانیت عیسی (علیه‌السّلام) را بر مردم آن زمان اثبات کرد و وجود انجیل، تایید و کمکی برای عیسی شد.
• گروهی معتقدند روح القدس همان نیروی غیبی است که عیسی (علیه‌السّلام) را تایید می‌کرد، و با همان نیروی مرموز الهی که مردگان را به فرمان خدا زنده می‌نمود.
به‌هر‌حال، این روح مقدّس و پاک علاوه بر آنکه منبع الهام بخش بزرگی برای پیامبران بوده است. از روایات فراوانی بر می‌آید که او حقیقتی بوده که
پیشوایان معصوم (علیهم‌السّلام) نیز با استفاده از آن، حقایق بسیاری را درک می‌کردند.
از
امام صادق (علیه‌السّلام) پرسیدند: آیا شده که از شما در مورد چیزی بپرسند و دانش آن نزد شما نباشد؟! حضرتشان فرمود: گاه چنین بوده است! راوی گفت: در این هنگام چه می‌کنید؟! امام فرمود: روح القدس به ما تلقین می‌کند.
یکی از یاران
امام باقر (علیه‌السّلام) از آن حضرت درباره چگونگی دانش پیامبران و امامان پرسید، فرمود: ای
جابر! در آنان پنج روح است: روح القدس،
روح الایمان و... سپس افزود، ای جابر! آنان با کمک از «روح القدس» از آنچه در زیر
عرش تا زیر زمین است، آگاه می‌شوند.
همچنین حضرتشان در تفسیر آیه: «وَ کَذلِکَ اَوْحَیْنَا اِلَیْکَ رُوحاً مِّنْ اَمْرِنَا...» می‌فرماید: از آن زمان که خداوند آن روح را بر پیامبرش نازل کرد به آسمان باز نگشت، و آن روح اکنون در اندرون ماست.
در روایتی نیز آمده که این روح که یکی از منابع اصلی
علم و دانش پیامبران و امامان بوده، غیر از جبرئیل است، و حقیقتی است در درون وجود آنها که از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به امام (علیه‌السّلام) و از هر امام به امام بعدی منتقل شده است.
این نیروی غیبی به صورت ضعیف‌تر در همه مؤمنان با تفاوت درجات
ایمان وجود دارد و همان
امدادهای الهی است که انسان را در انجام طاعات و کارهای مشکل مدد می‌کند و از گناهان باز می‌دارد، همان است که گویندگان متعهّد و شاعران با ایمان را در گفتن و سرودن نثر و نظم‌های بلیغ تایید می‌نموده، و مؤمنان راسخ را در تصمیم‌گیری‌های مهم تقویت می‌کرده است:
امام صادق (علیه‌السّلام) به
هشام می‌فرماید: تا زمانی که ما را یاری می‌کنی، روح القدس یارت خواهد بود.
این تعبیر در مورد
حسّان بن ثابت آمده است که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) درباره او فرمود: ای حسّان تا زمانی که با اشعارت در سنگر دفاع از ما قرار داری، روح القدس با تو است.
در مورد
کُمیت شاعر معروف
اهل‌بیت (علیه‌السّلام) نیز آمده است که امام باقر (علیه‌السّلام) به او فرمود: تا زمانی که تو درباره ما سخن می‌گویی و شعر می‌سرایی به وسیله "روح القدس" تقویت می‌شوی.
نظیر همین معنا در مورد
دعبل خزاعی نیز آمده است که
امام جواد (علیه‌السّلام) به وی فرمود: من همان جمله‌ای که پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به حسان گفت به تو می‌گویم: تا هنگامی که با اشعارت از ما دفاع می‌کنی روح القدس با تو است.
از مجموع این روایات می‌توان نتیجه گرفت همان‌گونه که خدا فرموده: «وَ الَّذینَ جاهَدُوا فینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا؛
آنان که در راه ما تلاش می‌کنند، ما راه‌های خود را نشان‌شان خواهیم داد.» هر انسان تا زمانی که در راه حق گام برداشته و تلاش می‌کند، می‌تواند به پشتیبانی نیروی غیبی «روح القدس» که هدایت‌گری مامور از طرف خداست امیدوار باشد.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «نقش روح القدس در امدادهای غیبی»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۴/۱.
