• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نقاب زدن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: حجاب ، پوشش ، نقاب زدن، حج ، نماز .
پرسش: آیا نقاب زدن برای زن مکروه است؟
پاسخ:



از مسائل مهم دربارۀ بانوان، «مسئلۀ پوشش» است. این مسئله در نگاه کلان، چنان اهمیتی دارد که گاه، صبغۀ فرهنگی و ملی به خود می‌گیرد و می‌توان با عنایت به آن، نگرش فکری و اعتقادی افراد و گروه‌ها را تعیین نمود. البته نوع پوشش و پیوند آن با بُعد فرهنگی و اعتقادی افراد و جوامع، تابع شرایط و موقعیت‌های زمانی و مکانی است. در نظام حیات اسلامی پوشش و عفاف بانوان برای حضور در عرصۀ اجتماعی و خدمات متناسب با آنان یک اصل است و شیوه‌ای که غرب در این رابطه دارد و حجاب را مانع خدمات اجتماعی معرفی می‌کند، ادعای بی‌موردی است؛ با این حال باید توجه داشت که هرچند زینت و تجمل از امور فطری زن است، ولی تنها برای همسرش، نه برای هر مرد عابری در راه زندگی اجتماعی.


یکی از زیر مجموعه‌های مسئلۀ پوشش بانوان، نقاب ـ با اسم و عنوان‌های مشابهی مانند روبند، پوشیه و برقع ـ است که حجاب و مانع محکم و ضخیمی از پارچه و یا چرم بوده و از پیشانی به پشت سر بسته می‌شود و تا چانه و گردن یا سینه را می‌پوشاند. بحث از نقاب و حقیقت و تاریخچۀ آن فرصت و نوشته جداگانه‌ای را می‌طلبد؛ هر‌چند تحقیقات و کتاب‌هایی نیز در این‌باره به نگارش در آمده است که می‌توان به آنها مراجعه نمود.


بانوان باید در مقابل نامحرم تمام بدن حتی موهای خود را بپوشانند و پوشاندن گردی صورت و دست‌ها تا مچ لازم نیست و استفاده از نقاب و روبند واجب نیست و اگر کسی بیشتر از حد معمول خود را بپوشاند، اشکال ندارد.
[۱] نمایه‌ «حجاب در اسلام»، سؤال ۴۳۱.
[۲] نمایه «محدودۀ حجاب زن»، سؤال ۴۹۵.
[۳] نمایه «قانون حجاب و دلایل اجبار در اجرای آن»، ۱۱۷۴.
[۴] « رفتار پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌واله ـ با زنان یهود و نصاری در رعایت کامل حجاب»، سؤال ۱۲۵۱۱.



با این همه، در رعایت حجاب باید بر این باور بود که اسلام ، دین فطرت و عقلانیت و منطبق بر نیازهای حقیقی بشر است و اگر احکام آن به‌صورت ناب و به دور از پیرایه‌ها، خرافات و فارغ از سلیقه‌های شخصی تبیین شود، اقبال و رویکرد به آن بیشتر و تمایل بدان، محسوس‌تر خواهد شد.

۴.۱ - سخنی از امام علی

امام علی ـ علیه‌السلام ـ می‌فرماید:«خداوند، تکالیفی را بر شما واجب نمود؛ بنابراین آنها را ضایع نکنید و حدودی برایتان مقرر داشت؛ پس از آنها تجاوز ننمایید و از اموری بر حذرتان داشت؛ آنها را مرتکب نشوید و اموری را مسکوت گذاشت، نه از روی فراموشی؛ لذا آنها را بر خود تکلیف ننمایید».
[۵] شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة (للصبحی صالح)، محقق و مصحح: فیض الإسلام، ص ۴۸۷،‌ هجرت، قم، چاپ اول، ۱۴۱۴ ق.



اما استفادۀ بانوان از نقاب و روبند دارای احکامی است که به نوعی استفاده از این وسیلۀ پوششی در مواردی دارای محدودیت است؛ این احکام عبارتند از:

۵.۱ - ۱. استفاده از نقاب در حج

یکی از محرماتِ اِحرام در حج برای زن، پوشاندن صورت خود با نقاب و روبند است و باید صورت به مقداری که در وضو شسته می‌شود، باز باشد،
[۶] امام خمینی، مناسک عمره مفرده (محشّی ویژه بانوان)، جامع و تنظیم‌کننده: فلاح‌زاده ابرقویی، محمدحسین، ص ۱۲۰، م ۲۳۷، ‌نشر مشعر، قم، چاپ سی و چهارم، ۱۴۲۸ ق.
[۷] تبریزی، جواد بن علی، استفتاءات جدید حج، ص ۲۰۴، قم، بی‌نا، چاپ اول، بی‌تا.
[۸] خامنه‌ای، سیدعلی بن جواد، مناسک حج، ص ۳۰، بی‌نا، بی‌جا و بی‌تا.
[۹] شبیری زنجانی، سیدموسی، مناسک زائر، ص ۸۰، م ۱۷۶، شهاب‌الدین، قم، چاپ اول، ۱۴۲۷ ق.
اما دور نگهداشتن از نامحرم با چیزی که با صورتش تماس نداشته باشد، اشکالی ندارد.
[۱۰] تبریزی، جواد بن علی، استفتاءات جدید حج، ص ۲۰۴، قم، بی‌نا، چاپ اول، بی‌تا.
[۱۱] صافی گلپایگانی، لطف‌الله، استفتاءات حج (هزار مسئله)، ص ۱۱۹، انتشارات حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها، قم، چاپ اول، ۱۴۲۲ ق.


۵.۲ - ۲. استفاده از نقاب در نماز

یکی از مکروهات برای زن نمازگزار، نماز خواندن با نقاب است.
[۱۴] ملکی تبریزی، میرزاجواد، أسرار الصلاة، مترجم: رجب‌زاده، رضا، ص ۱۱۷، انتشارات پیام آزادی، تهران، چاپ چهارم، ۱۴۲۰ ق.



در منابع روایی به احادیثی بر‌می‌خوریم که ائمه اطهار ـ علیهم‌السلام ـ گذاشتن نقاب یا روبند و پوشیه را در احرام و مراسم حج مذموم و ناپسند شمرده‌اند و نیز بازگذاری صورت در حال نماز را بهتر دانسته‌اند و فقها هم در باب‌های حج
[۱۵] علامه حلی، حسن بن یوسف، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، ج ۱۰، ص ۲۹۶، مجمع البحوث الإسلامیة، مشهد، چاپ اول، ۱۴۱۲ ق.
[۱۷] موسوی خویی، سیدابوالقاسم، موسوعة الإمام الخوئی، ج ۲۸، ص ۴۸۴ ـ ۴۸۶، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۸ ق.
و نماز
[۲۰] موسوی خویی، سیدابوالقاسم، موسوعة الإمام الخوئی، ج ۱۲، ص ۱۰۱، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۸ ق.
به این احادیث استناد کرده‌اند. در این‌جا به چند روایت در این زمینه اشاره می‌شود:

۶.۱ - ۱. حدیثی از امام صادق

امام صادق ـ علیه‌السلام ـ می‌فرماید: « امام باقر ـ علیه‌السلام ـ به زنی که در حال احرام نقاب بر چهره داشت، برخورد کرد و به او فرمود: احرام ببند، صورت خویش را باز گذار و جامۀ خود را از بالای سرت به‌گونه‌ای قرار ده که آفتاب با چهره‌ات برخورد کند؛ زیرا اگر نقاب ببندی، صورتت در سایه خواهد بود و رنگ آن تغییری نخواهد کرد».

۶.۲ - ۲. روایتی از سماعه

سَماعه می‌گوید: از امام صادق یا امام کاظم ـ علیهما‌السلام ـ در مورد زنی که در نماز نقاب زده بود سؤال کردم، آن حضرت فرمود: «زمانی که نقاب بر موضع سجده قرار نگرفته باشد، اشکالی ندارد؛ گرچه بازگذاری صورت بهتر است».


۱. نمایه‌ «حجاب در اسلام»، سؤال ۴۳۱.
۲. نمایه «محدودۀ حجاب زن»، سؤال ۴۹۵.
۳. نمایه «قانون حجاب و دلایل اجبار در اجرای آن»، ۱۱۷۴.
۴. « رفتار پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌واله ـ با زنان یهود و نصاری در رعایت کامل حجاب»، سؤال ۱۲۵۱۱.
۵. شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة (للصبحی صالح)، محقق و مصحح: فیض الإسلام، ص ۴۸۷،‌ هجرت، قم، چاپ اول، ۱۴۱۴ ق.
۶. امام خمینی، مناسک عمره مفرده (محشّی ویژه بانوان)، جامع و تنظیم‌کننده: فلاح‌زاده ابرقویی، محمدحسین، ص ۱۲۰، م ۲۳۷، ‌نشر مشعر، قم، چاپ سی و چهارم، ۱۴۲۸ ق.
۷. تبریزی، جواد بن علی، استفتاءات جدید حج، ص ۲۰۴، قم، بی‌نا، چاپ اول، بی‌تا.
۸. خامنه‌ای، سیدعلی بن جواد، مناسک حج، ص ۳۰، بی‌نا، بی‌جا و بی‌تا.
۹. شبیری زنجانی، سیدموسی، مناسک زائر، ص ۸۰، م ۱۷۶، شهاب‌الدین، قم، چاپ اول، ۱۴۲۷ ق.
۱۰. تبریزی، جواد بن علی، استفتاءات جدید حج، ص ۲۰۴، قم، بی‌نا، چاپ اول، بی‌تا.
۱۱. صافی گلپایگانی، لطف‌الله، استفتاءات حج (هزار مسئله)، ص ۱۱۹، انتشارات حضرت معصومه سلام‌الله‌علیها، قم، چاپ اول، ۱۴۲۲ ق.
۱۲. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج ۱، ص ۵۷۳، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۹ ق.    
۱۳. بهجت، محمد‌تقی، رساله توضیح المسائل، ص ۱۴۵، انتشارات شفق، قم، چاپ نود ودوم، ۱۴۲۸ ق.    
۱۴. ملکی تبریزی، میرزاجواد، أسرار الصلاة، مترجم: رجب‌زاده، رضا، ص ۱۱۷، انتشارات پیام آزادی، تهران، چاپ چهارم، ۱۴۲۰ ق.
۱۵. علامه حلی، حسن بن یوسف، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، ج ۱۰، ص ۲۹۶، مجمع البحوث الإسلامیة، مشهد، چاپ اول، ۱۴۱۲ ق.
۱۶. بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، محقق و مصحح:ایروانی، محمدتقی، مقرم، سیدعبدالرزاق، ج ۱۵، ص ۱۲۹، دفتر انتشارات اسلامی، قم،چاپ اول، ۱۴۰۵ ق.    
۱۷. موسوی خویی، سیدابوالقاسم، موسوعة الإمام الخوئی، ج ۲۸، ص ۴۸۴ ـ ۴۸۶، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۸ ق.
۱۸. محقق حلی، نجم‌الدین جعفر بن حسن، المعتبر فی شرح المختصر، ج ۲، ص ۹۹، مؤسسه سیدلشهداء علیه‌السلام، قم، چاپ اول، ۱۴۰۷ ق.    
۱۹. اردبیلی، احمد بن محمد، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، ج ۳، ص ۱۰۶، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۰۳ ق.    
۲۰. موسوی خویی، سیدابوالقاسم، موسوعة الإمام الخوئی، ج ۱۲، ص ۱۰۱، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۸ ق.
۲۱. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح:غفاری، علی‌اکبر، ج ۴، ص ۳۴۴، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق.    
۲۲. موسوی خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرجال، ج ۹، ص ۳۱۲ و ۳۱۳، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا؛ سماعة بن مهران، از شاگردان و اصحاب امام صادق علیه‌السلام و امام کاظم علیه‌السلام است.    
۲۳. شیخ طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الأحکام، ج ۲، ص ۲۳۰، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق.    



پایگاه اسلام کوئیست.    


رده‌های این صفحه : حجاب | زنان




جعبه ابزار